ماڭىزدى سالالارعا قاتىستى قۇجاتتار ماقۇلداندى

تابيعاتتى لاستاۋشىلار جونىندە اقپارات اشىق بولماق

وتىرىس بارىسىندا ءبىرىنشى كەزەكتە «اق­پاراتقا كىرۋ، شەشىمدەر قابىلداۋ پروتسەسىنە جۇرتشىلىقتىڭ قاتىسۋى جانە قورشاعان ورتاعا قاتىستى ماسەلەلەر بويىنشا سوت ادىلدىگىنە قول جەتكىزۋ تۋرالى كونۆەنتسياعا (ورحۋس كونۆەن­تسيا­سى) لاستاۋىشتاردىڭ شىعارىندىلارى مەن تاسىمالدارىنىڭ تىركەلىمدەرى تۋرالى حاتتامانى راتيفيكاتسيالاۋ تۋرالى» زاڭ جوباسى قارالدى. اتالعان قۇجاتتىڭ جاي-جاپسارى جو­نىندە ەكولوگيا، گەولوگيا جانە تابيعي رەسۋرستار ءمينيسترى ماعزۇم مىرزاعاليەۆ بايانداما جاسادى.

«وسى حاتتاماعا قوسىلۋ ماقساتى ورحۋس كونۆەنتسياسىنىڭ ەرەجەلەرىمەن نەگىزدەلگەن. اۋاعا شىعارىلاتىن، سۋ مەن توپىراققا توگىلەتىن قاۋىپتى حيميالىق زاتتار مەن لاستاعىشتاردىڭ جىل سايىنعى كولەمدەرىن، ونەركاسىپتىك جانە باسقا دا وبەكتىلەردەن الىناتىن قالدىقتار اقپاراتىن جيناۋ، وڭدەۋ ءۇشىن كاداسترلار نەمەسە لاستاۋىشتاردىڭ شىعارىندىلارى مەن تاسىمالدارىنىڭ تىركەلىم جۇيەسىن بىرتىندەپ ەنگىزۋ جونىندە شارالار قولدانۋعا مىندەتتىمىز. بۇل تىركەلىم «اۋاعا، تابيعاتقا قاي نىساندار لاستاۋشى، قاۋىپتى حيميالىق زاتتاردى شىعارىپ جاتىر؟» جانە «قاي ۋاقىت ارالىعىندا قانداي كولەمدە شىعارىلادى؟» دەگەن سۇراقتارعا بايلانىستى تولىق اقپارات بەرەتىن بولادى»، دەدى مينيستر.

قازاقستاندا 2018 جىلى لاستاۋشى زات­تار­دىڭ جالپى كولەمى 2،5 ملن توننانى قۇراعان. «قازىرگى تاندا حالىقتىڭ ەكولوگيالىق جاعدايعا قىزىعۋشىلىعىنىڭ وسۋىنە بايلانىستى، ءبىزدىڭ ەلىمىزدە قورشاعان ورتانىڭ جاي-كۇيى تۋرالى حالىقتى ۋاقتىلى حاباردار ەتۋ بويىنشا جۇمىستار اتقارىلىپ جاتىر. سونىڭ ءبىرى AirKz موبيلدىك قوسىمشاسى ىسكە قوسىلىپ، وبلىس اكىمدىكتەرى جۇرتشىلىقتى اقپاراتتاندىرۋ ءۇشىن LED-ەكراندار ورناتۋ بويىنشا جۇمىس جۇرگىزۋدە. وسى LED-ەكرانداردا اۋانىڭ ساپاسى تۋرالى مالىمەت بەرىلىپ جاتىر. سونىمەن قاتار اتالعان اقپارات بىرىكتىرىلگەن سيپاتقا يە. لاستاۋىشتاردىڭ شىعارىندىلارى مەن تاسىمالدارىنىڭ تىركەلىمى سياقتى قۇرالداردىڭ بولۋى حالىققا كاسىپورىندار شىعارىپ جاتقان زياندى زاتتار بويىنشا دەرەكتەردى ۇسىنۋعا مۇمكىندىك بەرەدى»، دەدى م. مىرزاعاليەۆ.

وسى اتالعان تىركەلىم حاتتاماسى 64 قىزمەت ءتۇرىن جانە 86 لاستاۋشى زاتتاردى قامتيدى. اتالعان 64 قىزمەت ءتۇرىنىڭ قازاقستاندا 32 ءتۇرى جانە وعان جاتاتىن 26 لاستاۋشى زات قامتىلادى. «وسى تىركەلىمدى تسيفرلاندىرۋ ماقساتىندا يۋنيتار (بۇۇ وقۋ جانە عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتى) قولداۋىمەن 10 ميلليون تەڭگەگە گرانتتىق قاراجات الىنىپ، ۆەب-پورتال ازىرلەندى. ونى زالالدى زاتتاردىڭ شىعارىلۋ جانە تاسىمالداۋ تىركەلىمى دەرەكتەرىمەن تولىقتىرۋ جۇرگىزىلدى (100 كاسىپورىن). تىركەلىم ۆەب-پورتالى تاجىريبەلىك پايدالانۋعا ەنگىزىلدى. كەلەشەكتە وسى تىركەلىم پورتالىن بىرىڭعاي مەملەكەتتىك مونيتورينگ جۇيەسى اياسىندا باسقا دا اقپاراتتىق جۇيەلەرمەن ءوزارا ينتەگراتسيالاۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز. مينيسترلىكتىڭ ۆەدومستۆولىق ۇيىمىمەن ازىرلەنگەن لاستاۋىشتاردىڭ شىعارىندىلارى مەن تاسىمالدارىنىڭ تىركەلىمىنىڭ ۆەب-پورتالى كەلەسى جىلى پايدالانۋعا بەرىلەدى»، دەدى ۆەدومستۆو باسشىسى.

لاستاۋىشتاردىڭ شىعارىندىلارى مەن تاسى­مال­دارىنىڭ تىركەلىمدەرى تۋرالى حاتتاماعا 2003 جىلعى 21 مامىردا كيەۆتە وتكەن ورحۋس كونۆەنتسياسى تاراپتارىنىڭ كەزەكتەن تىس جينالىسىندا قول قويىلعان. حاتتا­مانى راتيفيكاتسيالاۋ جانە ونىڭ كۇشىنە ەنۋى لاستاۋىش زاتتاردىڭ قورشاعان ورتاعا شى­عارىندىلارى مەن توگىندىلەرى تۋرالى كوپ­قىرلى، قۇرىلىمدالعان جانە كومپيۋتەر­لەندىرىلگەن دەرەكقورىن جاساۋعا، لاستاۋىشتاردىڭ شىعارىندىلارى مەن تاسىمالدارى، تابيعات پايدالانۋشى-كاسىپورىندار تۋرالى اقپاراتقا جۇرتشىلىقتىڭ قولجە­تىم­دىلىگىن كەڭەيتۋگە، قالىڭ بۇقارانى وزدەرى تۇرىپ جاتقان اۋداندارىنىڭ لاستانۋى تۋرالى اقپاراتپەن تانىستىرۋدى قامتاماسىز ەتۋگە، حالىقتىڭ تابيعات قورعاۋ ماسەلەلەرى بويىنشا شەشىمدەر قابىلداۋ پروتسەسىنە قاتىسۋىنا ىقپال ەتۋگە، ەكولوگيالىق اقپاراتتىڭ اشىقتىعىن قامتاماسىز ەتۋگە مۇمكىندىك بە­رەدى.

بۇل زاڭ جوباسىن تالقىلاۋ بارىسىندا بىرقاتار وزەكتى ماسەلەلەر ايتىلدى. ماسە­لەن، دەپۋتات قۋانىش سۇلتانوۆ حالىقتىڭ ەكو­لوگيالىق مادەنيەتىن، ساناسىن كوتەرۋ ءۇشىن ناقتى جۇمىستار قولعا الىنۋى كەرەك ەكەنىن، سول ءۇشىن مينيسترلىكتىڭ وسى باعىتتا ءتيىستى شارالار قابىلداۋىنىڭ ماڭىزدىلىعىن اتادى.

قىزۋ تالقىلاۋدان كەيىن بۇل زاڭ جوباسى ءبىراۋىزدان ماقۇلداندى.

بارىس-كەلىسكە كەدەرگى بولماۋى ءتيىس

سونىمەن قاتار دەپۋتاتتار «2003 جىلعى 25 جەلتوقسانداعى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇكىمەتى مەن قىرعىز رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇكى­مەتى اراسىنداعى مەملەكەتتىك شەكارا ارقى­لى وتكىزۋ پۋنكتتەرى تۋرالى كەلىسىمگە وزگەرىس­تەر ەنگىزۋ تۋرالى حاتتامانى راتيفيكاتسيا­لاۋ تۋرالى» زاڭ جوباسىن قاراستىردى. ايتا كە­تەيىك، 2003 جىلعى 25 جەلتوقسانداعى قازاق­ستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇكىمەتى مەن قىر­عىز رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇكىمەتى اراسىنداعى مەم­لەكەتتىك شەكارا ارقىلى وتكىزۋ پۋنكتتەرى تۋرالى كەلىسىمگە وزگەرىستەر ەنگىزۋ تۋرالى حاتتاما 2018 جىلدىڭ 17 تامىزىندا نۇر-سۇلتاندا جاسالعان.

اتالعان زاڭ جوباسى بويىنشا بايانداما ۇسىنعان يندۋستريا جانە ينفراقۇرىلىمدىق دامۋ ءمينيسترى بەيبىت اتامقۇلوۆ: «قازىرگى تاڭدا ەكى ەل اراسىندا 11 اۆتوموبيل وتكىزۋ بەكە­تى بار، ولاردىڭ بەسەۋى كوپجاقتى حالىق­ارا­لىق، ال التاۋى – ەكىجاقتى. ەكىجاقتى وتكى­زۋ بەكەتتەرىنىڭ تورتەۋىنەن وتەتىن ادامدار مەن كولىك قۇرالدارىنىڭ قارقىنى وتە تومەن بولۋى سەبەپتى ولار 2010 جىلى جابىلعان. قازىرگى كەزدە جۇمىس ىستەپ تۇرعان جەتى وتكىزۋ بەكەتىنەن جىلىنا 11 ميلليونداي ادام جانە 466 مىڭ كولىك قۇرالى وتۋدە. سونداي-اق 2018 جىلى اۆتوموبيل كولىگىمەن جۇك تاسىمالداۋ قازاقستان مەن قىرعىزستان اراسىندا 43 پايىزعا ارتىپ، 1،7 ملن توننانى قۇرادى»، دەدى بەيبىت اتامقۇلوۆ.

ونىڭ ايتۋىنشا، حاتتامادا «نوۆو­ۆوسكرە­سەنوۆكا» وتكىزۋ بەكەتىنىڭ اتاۋىن «سىپاتاي باتىر» دەپ وزگەرتۋ كوزدەلگەن. سونىمەن قاتار سارىتوبە جانە اۋقاتتى اۆتوموبيل وتكىزۋ پۋنكتتەرىنىڭ مارتەبەسىن ەكىجاقتىدان «كوپجاقتى حالىقارالىققا» اۋىستىرۋ ەسكەرىلگەن. ناقتىلاي ايتقاندا، حاتتامامەن قىرعىزستاننىڭ شۋ وبلىسىنىڭ شۋ اۋدانىندا ورنالاسقان توقماق اۆتوجول جانە قازاقستاننىڭ جامبىل وبلىسىنىڭ قورداي اۋدانىندا ورنالاسقان سارىتوبە اۆتوجول، سونداي-اق قىرعىزستاننىڭ شۋ وبلىسىنىڭ ىستىق-اتا اۋدانىندا ورنالاسقان كەڭ-ب ۇلىن اۆتوجول جانە قازاقستاننىڭ جامبىل وبلىسىنىڭ قورداي اۋدانىندا ورنالاسقان اۋقاتتى اۆتوجول ەكىجاقتى وتكىزۋ پۋنكتتەرىنىڭ مارتەبەسىن «كوپجاقتى حالىقارالىققا» وزگەرتۋ بولىگىندە كەلىسىمگە قوسىمشانىڭ
2 جانە 3-تارماقتارىنا وزگەرىستەر ەنگىزىلەدى. «بۇل شارالار ءوز كەزەگىندە قاراسۋ جانە قورداي اۆتوموبيل وتكىزۋ بەكەتتەرىندەگى كولىك اعىنىن جەڭىلدەتۋگە مۇمكىندىك بەرە وتىرىپ، قازاقستان جانە قىرعىزستان اراسىنداعى ساۋدا-ەكونوميكالىق قاتىناستىڭ ودان ءارى دامۋىن جاقسارتادى. سونداي-اق ورتالىق ازيا مەملەكەتتەرىنىڭ تاۋار اينالىمىنا وڭ اسەرىن بەرەدى»، دەدى ب.اتامقۇلوۆ.

ەكى ەل اراسىنداعى بايلانىستى نىعايتۋعا تيگىزەر اسەرى مول ماسەلەلەر قامتىلعان بۇل زاڭ جوباسىن دا دەپۋتاتتار ءبىراۋىزدان قولداپ، ماقۇلدادى.

سونداي-اق وتىرىستا «قازاقستان رەسپۋب­لي­كا­سىنىڭ كەيبىر زاڭنامالىق اكتىلەرىنە وڭالتۋ جانە بانكروتتىق راسىمدەرىن جەتىل­دىرۋ ماسەلەلەرى بويىنشا وزگەرىستەر مەن تولىق­تىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى» زاڭ جوباسى ەكىنشى وقىلىمدا قارالىپ، ماقۇلداندى.

جالپى وتىرىس سوڭىندا حالىق قالاۋلىلارى بىرقاتار مەملەكەتتىك اتقارۋشى ورگانداردىڭ باسشىلارىنا دەپۋتاتتىق ساۋالدار جولدادى.