ەندىگى ماقسات – الەمدى مويىنداتۋ

ازيا چەمپيوناتىنا قازاق­ستاننىڭ دزيۋدوشىلارى تۇڭعىش رەت 1993 جىلى قا­تىستى. سول كەزدەن بەرى 20 مارتە جالاۋى جەلبىرەگەن جا­رىس­تا ەلىمىزدىڭ ەرلەر قۇرا­ماسى 77 جۇلدە الدى. تار­قاتىپ ايتساق، 14 التىن، 18 كۇمىس جانە 45 قولا مەدال ولجالادى. ەڭ زور كورسەتكىشكە جەرلەستەرىمىز 2004 جىلى قول جەتكىزدى. الماتىداعى بالۋان شولاق اتىنداعى سپورت سارايىندا جالاۋى جەلبىرەگەن دودادا 3 التىن، 2 كۇمىس جانە 1 قولا مەدالمەن ەكىنشى ورىنعا جايعاستى. تاعى بەس رەت (1993، 1995، 1997، 2016، 2017 جىلدارى) ۇزدىك ۇشتىكتىڭ قاتارىنان كورىندى. التى مارتە (1996، 2000، 2009، 2012، 2015، 2019) ءتورتىنشى ساتىعا تابان تىرەسە، ءتورت رەت (2001، 2003، 2008، 2011) بەسىنشى ورىنعا تۇراقتادى. ال 1999 جانە 2007 جىلدارى سەگىزىنشى ورىندا قالىپ قويدى. بۇل ءبىزدىڭ بال­ۋانداردىڭ قۇرلىقتىق دودا­داعى ەڭ ناشار ناتيجەلەرى.

1993-2019 جىلدار ارالى­عىندا وتكەن ازيا چەمپيو­ناتىندا ءتۇرلى ەلدىڭ وكىلدەرى جە­ڭىس تۇعىرىنا كوتەرىلگەنىمەن، جال­پى ەسەپتە ۇزدىك ۇشتىكتىڭ قاتارىنان كورىنۋ باقىتى نەبارى التى كومانداعا عانا بۇيىرعان ەكەن. بۇل رەتتە، ۇزاق ۋاقىت بويى نەگىزگى باسە­كەلەستىك وڭتۇستىك كورەيا مەن جاپونيا قۇرامالارى اراسىندا وربۋدە. ءبىر قىزىعى، كۇنشىعىس ەلى – دزيۋدونىڭ وتانى سانالعانىمەن، وسى تارتىستا ولار ازىرگە باستى قارسىلاستارىنان قالىپ كەلەدى. سول 26 جىل ارالىعىندا وڭتۇستىك كورەيالىقتار 10 رەت – ءبىرىنشى، 7 رەت – ەكىنشى جانە 2 رەت – ءۇشىنشى ورىندى ولجالاسا، جاپوندار 6 رەت – ءبىرىنشى، 8 رەت – ەكىنشى جانە 3 رەت – ءۇشىنشى ساتىعا جايعاستى. موڭعوليا مەن يراننىڭ تاتامي شەبەرلەرى كوماندالىق ەسەپتە ەكى رەتتەن توپ جاردى. سونىمەن قاتار پارسىلار – بەس جانە موڭعولدار – ءتورت مارتە جۇلدەگەرلەر ساناتىنان كورىندى. ۇزدىك ۇشتىكتىڭ ساناتىنا قوسىلعان، قالعان ەكى كوماندا – وزبەكستان (2-ورىن – ءۇش رەت، 3-ورىن – ەكى رەت) مەن قازاقستان (2-ورىن – ءبىر رەت، 3-ورىن – بەس رەت).

ءوز ورەندەرىمىزدىڭ ازيا چەم­­پيوناتىنداعى كور­سەت­­كىشتەرىنە توقتالساق، قازاق­ستاننىڭ بالۋاندارى 1993 جىلى تۇڭعىش رەت ماكاودا بوي كورسەتتى. جاڭا­­دان جاساقتالعان جاس كومان­دا بولساق تا، كوڭىل تولا­تىنداي ناتيجەگە قول جەت­­كىز­دىك. وڭتۇستىك قىتاي تەڭىزى­نىڭ جاعالاۋىندا يۆان كارازەليدي (65 كيلو) التىن السا، يگور پەشكوۆ (75 كيلو) كۇمىسپەن كۇپتەلدى. ال سەرىك ادىعانوۆ (66 كيلو)، سەرگەي ءالىمجانوۆ (86 كيلو) جانە سەرگەي شاكىموۆ (95 كيلو) قولا مەدالدى مويىندارىنا ءىلدى.

1995 جىلى نيۋ-دەليدە سەرگەي شاكىموۆ (95 كيلو) تەڭدەسسىز دەپ تانىلدى. سەر­گەي ءالىمجانوۆ (86 كيلو) ەكىنشى ورىن السا، احات ءاشىروۆ (71 كيلو) ءۇشىنشى ساتى­عا تۇراق­تادى. 1996 جىلى حوشي­ميندە سەرگەي شاكىموۆ (95 كيلو) تاعى دا توپ جاردى. احات ءاشىروۆ (71 كيلو) كۇمىستى يەلەنسە، ەرجان ومارباەۆ (66 كيلو) پەن رۋسلان سەيىلحانوۆ (78 كيلو) قولاعا قول سوزدى. 1997 جىلعى مانيلاداعى دا كورسەتكىشىمىز كوڭىلىمىزدى مارقايتتى. سەرگەي شاكىموۆ (95 كيلو) ازيا چەمپيونى اتاعىن قاتارىنان ءۇشىنشى رەت جەڭىپ السا، رۋسلان سەيىلحانوۆ (78 كيلو)، مۇسا زايپۋللاەۆ (86 كيلو) جانە ۆياچەسلاۆ بەردۋتا (+95 كيلو جانە ءابسوليۋتتى سالماق) قولا جۇلدەنى ەنشىلەدى.

1999 جىلى قىتايدىڭ ۆەنچ­جوۋ قالاسىندا قازاق­ستان­دىقتار كەڭىنەن كوسىلە المادى. تەك الەكسەي الياپين (90 كيلو) مەن ۆياچەسلاۆ بەردۋتا (+100 كيلو) قولانى قاناعات تۇتتى. 2000 جىلى ءۇش بىردەي وتانداسىمىز اقتىق ايقاسقا دەيىن القىنباي جەتكەنىمەن، بارلىعى دا شەشۋشى تۇستا ۇتىلدى. ولار – اسحات شا­حاروۆ (73 كيلو)، رۋسلان سەيىل­­حانوۆ (81 كيلو) جانە ۆياچە­سلاۆ بەردۋتا (+100 كيلو). ءابسوليۋتتى سالماقتا كۇرەسكەن ەلدوس ىقسانعاليەۆ ءۇشىنشى تۇعىرعا تابان تىرەدى. تاعى ءبىر ايتا كەتەرلىگى، وسى جارىستا قىرعىز ەلىنىڭ تۋى استىندا ونەر كورسەتكەن قازاقتىڭ ۇلى ايدىن سماعۇلوۆ كۇمىس مەدالدى يەلەدى. ارادا بىرەر اي وتكەندە قانداسىمىز وليم­پيا ويىندارىندا ايدى اس­پان­عا ءبىر-اق شىعارىپ، قولا مەدالعا قول جەتكىزدى.

2001 جىلى دا ءتورت ءجۇل­دەنى قورجىنعا سالدىق. ۇلان­باتىردا ابسوليۋتتىك سالماق­تاعى ەركىن تۇياقوۆ كۇمىس جانە راۋان يناتتيلاەۆ (73 كيلو)، داستان پىرىمقۇلوۆ (100 كيلو)، ەلدوس ىقسانعاليەۆ (+100 كيلو) قولا مەدالدى ەنشىلەدى. 2003 جىلى اسحات جيتكەەۆتىڭ اسىعى الشىسىنان ءتۇستى. 100 كيلو سالماقتا ول قارسىلاس شىداتقان جوق. ەرلان سليامباەۆ (66 كيلو) ەكىنشى ورىنعا جايعاسسا، ەلدوس ىقسانعاليەۆ (+100 كيلو جانە ءابسوليۋتتى سالماق) ەكى مارتە ءدال سونداي قۇرمەتكە بولەندى.

2004 جىلى قازاقستان تۇڭعىش رەت ازيا چەمپيوناتىن قابىلدادى. الماتىدا وتكەن بايراقتى باسەكەدە ءبىزدىڭ جىگىتتەر ەرلەدى. بازاربەك دونباي (60 كيلو)، مۇراتبەك قىپشاقباەۆ (66 كيلو) جانە اسحات جيتكەەۆ (100 كيلو) سىندى سايىپقىراندار الدارىنا جان سالمادى. ساعدات سادىقوۆ (73 كيلو) شەشۋشى تۇستا ۇتىلدى. ەلدوس ىقسانعاليەۆ (+100 كيلو) قولانى قاناعات تۇتتى. كوماندالىق ەسەپتە قازاقستاننىڭ ەرلەر قۇراماسى تەك وڭتۇستىك كورەيانى العا جىبە­رىپ، ەكىنشى ورىندى يەلەن­دى. ازىرگە بۇل – وتاندىق دزيۋ­دو­شىلاردىڭ قۇرلىقتىق دودا­داعى ەڭ ۇزدىك كورسەتكىشى.

2005 جىلى تاشكەنتتە جەرلەستەرىمىز بەس رەت جەڭىس تۇعىرىنا كوتەرىلدى. ايدار قابيموللاەۆ (73 كيلو) مەن اسحات جيتكەەۆ (100 كيلو) كۇمىسپەن كۇپتەلسە، سالامات وتارباەۆ (60 كيلو)، ەلدوس ىقسانعاليەۆ (+100 كيلو) جانە ۆياچەسلاۆ بەردۋتا (اب­سوليۋتتى سالماق) قولاعا قول جەتكىزدى. 2007 جىلى ءال-كۋ­ۆەيت­تە جولىمىز بولمادى. بازاربەك دونباي (60 كيلو) مەن ماكسيم راكوۆتىڭ (90 كيلو) قوس قولاسىن قاناعات تۇتۋعا ءماجبۇر بولدىق. 2008 جىلى چەدجۋدە اسحات جيتكەەۆ (100 كيلو) ءۇشىنشى رەت ازيا چەمپيونى اتاندى. رينات يب­راگيموۆ (73 كيلو) كۇمىس جانە سالامات وتارباەۆ (60 كيلو) قولا مەدالدى كەۋدەسىندە جارقىراتتى.

2009 جىلى تايپەيدە ماكسيم راكوۆقا (100 كيلو) تەڭ كەلەر ەشكىم تابىلمادى. تيمۋر بولات (90 كيلو) مەن ۇلان رىسقۇل (+100 كيلو) ءۇشىنشى ورىندى يەمدەندى. 2011 جىلى ءابۋ-دابيدە يسلام بوزباەۆ – كۇمىس، ەركەبۇلان قوساەۆ (60 كيلو)، تيمۋر بولات (90 كيلو) جانە ەرجان شىنكەەۆ (+100 كيلو) قولانى ەنشىلەدى. 2012 جىلى تاشكەنتتە ءبىر التىن مەن ءبىر كۇمىستى قاناعات تۇتتىق. ول جۇلدەلەردىڭ يەگەرلەرى – سەرگەي ليم (66 كيلو) مەن ۆيكتور دەميانەنكو (100 كيلو). 2013 جىلى بانگكوكتا ەلدوس سمەتوۆ (60 كيلو)، ازامات مۇقانوۆ (66 كيلو)، يسلام بوزباەۆ (90 كيلو) جانە ەرجان شىنكەەۆ (+100 كيلو) ءۇشىنشى ورىنعا تابان تىرەدى.

2015 جىلى ءال-كۋۆەيتتە باس جۇلدە بۇيىرمادى. ماكسيم راكوۆ (100 كيلو) فينالدا سۇرىنسە، ەلدوس جۇماحانوۆ (66 كيلو) پەن ەرجان شىنكەەۆ (+100 كيلو) جۇلدەگەرلەر ساناتىنا قوسىلدى. 2016 جىلى تاشكەنتتەن تابىستى ورالدىق. ەلدوس سمەتوۆ (60 كيلو) قارسىلاستارىن قوعاداي جاپىرسا، ديدار حامزا (73 كيلو) اقتىق سىندا ۇتىلدى. تاعى ءتورت بالۋانىمىز جۇلدەلى ورىنداردى يەلەندى. ولار – ەلدوس جۇماحانوۆ (66 كيلو)، ءازىز قالقامان ۇلى (81 كيلو)، ماكسيم راكوۆ (100 كيلو) جانە ەرجان شىنكەەۆ (+100 كيلو). 2017 جىلى ماكسيم راكوۆ (100 كيلو) قارسى كەلگەندەردى الىپ تا، شالىپ تا جىعىپ التىن تۇعىرعا كوتەرىلدى. ەلدوس جۇ­ماحانوۆ (66 كيلو) پەن يس­لام بوزباەۆ (90 كيلو) ەكىن­شى ورىن السا، ەلدوس سمەتوۆ (60 كيلو) ءۇشىنشى ساتىعا تۇراقتادى.

ال كۇنى كەشە عانا فۋدجەي­رادا اياقتالعان ازيا چەمپيو­ناتى جايىندا جوعارىدا بايان­دادىق. ايتۋلى دودادا 66 كيل­و سالماقتا بەلدەسكەن قوس قان­داسىمىز ەرلان سەرىكجانوۆ پەن ەلدوس جۇماحانوۆ جولى فينالدا قيىستى. العاشقىسى – التىن، ەكىنشىسى كۇمىس مە­دالدى موينىنا ءىلدى. 60 كيلو سالماقتاعى عۇسمان قىر­عىزباەۆ پەن 90 كيلو سالماق­تاعى يسلام بوزباەۆ ۇزدىك ۇشتىك­تى قورىتىندىلادى.