كەز كەلگەننىڭ ىرقىنا كونىپ، ىڭعايىنا جىعىلىپ، سىدىرتا وقىلىپ كەتە باراتىن وڭاي ولجاڭىز بۇل ەمەس. سۋرەتتىڭ ءتىلىن ءتۇسىنۋ ءۇشىن بالاڭىز كىشكەنتاي كۇنىنەن وسى ونەردىڭ قىر-سىرىنا قانىعىپ ءوسۋى كەرەك، دەپ سانايدى رەجيسسەر، تەلەجۋرناليست، قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى، كوركەمسۋرەت اكادەمياسىنىڭ اكادەميگى، سۋرەتشىلەر وداعىنىڭ مۇشەسى جانۇزاق ءمۇساپىر. تومەندە قىلقالام شەبەرى ءوزىن تولعاندىرعان وزەكجاردى وتكىر ماسەلەلەر تۋرالى اڭگىمەلەيدى.

فوتو: ەرلان ومار، «ەگەمەن قازاقستان»
– جانۇزاق كەرىمبەك ۇلى، كەشەگى بالۋان شولاق، ىقىلاس دۇكەن ۇلى، ت.ب. تاريحي تۇلعالاردىڭ بەينەسىن قايتا جاڭعىرتىپ، شىعارماشىلىعىڭىزعا ارقاۋ ەتۋىڭىزگە نە سەبەپ بولدى؟
– ومىردە شىن بولعان تاعدىرلار تۋرالى جازۋعا سۋرەتشىلەر كادىمگىدەي قينالادى. ويتكەنى ولاردىڭ ۇرپاقتارىن تاۋىپ، ارعى-بەرگى تاريحتان قاۋزاپ مالىمەتتەر جيناۋ، مۋزەيلەر مەن ارحيۆتەرگە سابىلىپ، تىڭ دەرەكتەر ىزدەۋ ادامنىڭ كوپ ۋاقىتىن الادى.
اقپارات سالاسىندا جۇمىس ىستەگەندىكتەن بۇل يدەيا ۇنەمى ويىمدا جۇرەتىن. مىسالى، بۇقار جىراۋ، بولماسا تولە، قازىبەك، ايتەكە بيلەردى الايىق. ولاردىڭ قاناتتى سوزدەرى، عيبراتتى اڭگىمەلەرى اۋىزدان اۋىزعا تاراپ بۇگىنگى كۇنگە جەتكەنمەن، جاندى بەينەسىن كوز الدىڭىزعا ەلەستەتە المايسىز. بىردە وسى بالۋان شولاق بابامىز تۋرالى ارىپتەسىم ارنايى رەپورتاج دايىندادى. سودان سوڭ اڭگىمەلەسە كەلە بالۋان بابامىزدىڭ بەينەسىن ەش جەردەن تابا الماي قويدىق، ەنتسيكلوپەديادان، ادەبيەتتەردەن ىزدەسەك گرافيكامەن سالىنعان تەك ءبىر عانا سۋرەتى قايتالانا بەرەدى. مۇنىسى بەينەتاسپاعا جازۋعا ونشا كەلمەيتىن سىڭايلى، دەدى.
گرافيكا دەگەنىمىز قارىنداشپەن تۇلعانىڭ سۇلباسىن جاي عانا ۇقساتا سالۋ عوي. ال بەينەلەۋ ونەرىنىڭ ەرەكشەلىگى، اتى اڭعارتىپ تۇرعانداي، جاندى بەينەنى كوز الدىڭا اكەلۋ دەگەن ماعىنانى بىلدىرەدى. ءسىز ونىمەن ەمەن-جارقىن اقتارىلىپ اڭگىمە-دۇكەن قۇرىپ وتىرعان ادامداي سەزىنەسىز، ياعني ديناميكاعا وتە جاقىن. بەينەلەۋ ونەرىندەگى پورترەتتى جازۋ دەگەنىمىز، شوقتىعى بيىك، كۇردەلى جۇمىس. پورترەت ادەبيەتتىڭ كۇردەلى جانرىنا ۇقسايدى، ۇستىنى رومانمەن بارابار دۇنيە دەپ ەسەپتەيمىن. زەرتتەپ، زەردەلەپ، تۋىندىنى جازۋعا ءبىر-ەكى جىل كەرەك، ءتىپتى ودان دا ۇزاپ كەتەدى.
– بالۋان شولاق بابامىزدىڭ پورترەتى قالاي دۇنيەگە كەلدى؟
– اعايىندارىنان، كونەكوز قاريالاردان سۇراستىرا كەلە قازىرگى اقمولا وبلىسىنداعى اقكول اۋىلىندا بۇل كىسىنىڭ ۇرپاعى تۇراتىنىن ەستىپ، ول كىسىلەردى ارنايى استاناعا شاقىردىق. كەلدى. مەن ول كەزدە ء«بىلىم جانە مادەنيەت» تەلەارناسىندا قىزمەت ىستەپ جۇرگەن بولاتىنمىن. سوندا بالۋان شولاقتىڭ بالاسى قۇدايبەرگەننىڭ كىندىگىنەن تارايتىن تىكەلەي ۇرپاعىنان 1960 جىلى تۋعان شايدوللامەن جولىقتىم. قۇدايبەرگەننىڭ ون شاقتى بالاسى بار دەسەك، سونىڭ تورتەۋى سوندا تۇرادى. ەڭ ۇلكەنى ايان اپامىز. شىن ەسىمى ءايبات قۇدايبەرگەنقىزى. سەكسەندى القىمداپ قالعان كىسى. شايدوللا قۇدايبەرگەن ۇلى استانادا تۇرادى. ول كىسىنىڭ ءبىر فوتوسى ساقتالعان، بىراق الاساپىران زاماندا قايدا قالىپ قويعانى بەلگىسىز. ءتۇرلى-ءتۇستى قارىنداشپەن اپىل-عۇپىل سالىنعان ءبىر سۋرەتى بەرتىنگە دەيىن ساقتالىپ، ەنتسيكلوپەدياعا، بارلىق ادەبيەتتەرگە جالعىز پورترەتى ەنگەن. ول كارتينانى سۋرەتشى قۇدايبەرگەنگە قاراپ وتىرىپ سالسا، ال مەن ونىڭ ۇلى شايدوللاعا ۇقساتىپ بەدەرلەدىم. بىراق ەكى سۋرەتتەن ايتارلىقتاي الشاقتىق بايقالا قويمايدى.
– مۇنىڭ العاشقى نۇسقاسىنان ەرەكشەلىگى نەدە؟
– بالۋان شولاقتىڭ ءبىر ەرەكشەلىگى مويىنى جۋان، قاراتورى، سىمباتتى كىسى بولعان. كەۋدە مەن مويىن تۇتاسقان كەسەك كەسكىندى كەلىستىرۋدىڭ ءوزى قيىن دا ۇزاق ەڭبەك. بىلەتىن جۇرت بۇگىنگى زاماننىڭ ادامى بولعانمەن شايدوللانىڭ ءتۇرى، كوزى اتاسىنان اۋمايدى، ال ءوزى اكەم اتاما قاتتى تارتقان، دەيدى. 2014-2015 جىلدارى بۇل تۋىندىم تاۋەلسىزدىك سارايىنداعى كورمەگە قويىلدى. بالا-شاعالارى، ۇرپاعى تۇگەل كەلىپ كوردى. راحمەت ايتتى. قۋاندى. مەن بەينەلەگەن بابامىزدىڭ وسى پورترەتى بۇگىندە استانا كوشەلەرىنىڭ بويىنداعى شىنى تاقتالاردا ءىلۋلى تۇر.
...بىردە جامبىل مۋزەيىنە باس سۇقتىم. ويتكەنى بۇل كىسىنىڭ جامبىل بابامىزبەن شىعارماشىلىق بايلانىستا بولعانى ءمالىم. جىر الىبىنىڭ جانىنا بالۋان بابامىزدىڭ وسى پورترەتىن قاتار ءىلىپ قويعانىن كورىپ، قۋاندىم.
– تاريحي تۇلعالاردىڭ بەينەسى قانداي دەرەكتەرگە سۇيەنىپ سالىنادى؟
– ءۇش ءبيدىڭ كەسكىن-كەلبەتى جۇرتتىڭ ساناسىنا توقبولات توعىسباەۆ اعامىزدىڭ پورترەتىمەن شەگەلەنگەنى ءمالىم. تانىمال سۋرەتشى ءۇش ءبيدىڭ بەينەسى ءۇشىن كوپتەگەن تاريحي قۇجاتتارمەن تانىسىپ، قۇندى دەرەكتەر ىزدەدى. تاعى ءبىر ايتا كەتەتىن جايت، قازىر ەلىمىزدە سۋرەتشىلەر وداعىنىڭ 1250-گە جۋىق مۇشەسى بار. جازۋشىلار وداعىنىڭ مۇشەسى 780-اق. وسىدان-اق سۋرەتشىلەر وداعى قارىم-قابىلەتىنىڭ قانشالىق وسكەنىن باعامداي بەرىڭىز. ويتكەنى استانا قالاسىنىڭ وزىندە 110-نان اسا مۇشەسى بار، ال 2009 جىلى وسىندا قونىس اۋدارعانىمدا ولاردىڭ سانى ەلۋگە جەتەر-جەتپەس قانا بولاتىن. قازىر ولاردىڭ سانى ەكى ەسەگە كوبەيدى. سونىڭ ناتيجەسىندە ءار وڭىردەگى تانىمال تۇلعالاردىڭ تاريحي پورترەتتەرىن تۇگەندەدىك. ال سوڭىندا ىزدەۋشىسى، ايتۋشىسى جوقتىقتان ۇمىت قالىپ قويعاندارى دا بارشىلىق. مىسالى، ىقىلاس دۇكەن ۇلىنا قاتىستى دەرەكتەردى ەكى جىل بۇرىن ىزدەگەنىمدە سونىڭ ناقتى كۋاسى بولعان جايىم بار. كۇيشىنىڭ ءوزى ويناعان، ساۋساقتارىنىڭ ءىزى قالعان قوبىزىن تارازداعى مۋزەيدە ۇستاپ كوردىم. سوندا ۇرپاعى تۇرادى. ول كىسىنىڭ تۋىس نەمەرەسى، «حابار» تەلەارناسىنىڭ باس وپەراتورى ەدىل ەرمەكباي ۇلى ءوزى قوبىزشى، كاسىبي مۋزىكالىق ءبىلىمى بار ازامات. ەدىل باۋىرىممەن بىرگە ىقاڭنىڭ تۋعان جەرىن، تابانىنىڭ تابى قالعان دالاسىن ارالاپ، جازدىگۇنى ول كىسىنىڭ پورترەتى دۇنيەگە كەلدى. الماتىدا ىقىلاس دۇكەن ۇلى اتىندا ۇلت اسپاپتارى مۋزەيى بار. بىراق اتامىزدىڭ ول جەردە پورترەتى جوق. تەك ءومىربايانى عانا جازۋلى تۇر.
– سۋرەتشىنىڭ قوعامنان الاتىن ورنى، ءرولى، قازىرگى حال-احۋالى قانداي؟
– شەتەلگە شىعاردا «مىناداي تاقىرىپقا سۋرەتشىلەردىڭ كارتينالارى بار ما؟»، – دەپ سابىلىپ ىزدەيدى. كورمە وتەدى. ءىس بىتەدى. قايتىپ كەلگەن سوڭ تاعى سول باياعى قوڭىر تىرشىلىكتىڭ اۋەنى قايتا باستالادى. ءبىر ساتتىك ءىسساپارلاردىڭ شاڭىندا كومىلىپ قالىپ جاتقان حالىقپىز. بىراق دۇنيە جۇزىنە تانىمالدىعىمىز جاعىنان ەشكىمنەن سورلى ەمەسپىز. ءبىرىنشى ورىنعا ەكونوميكانى قويعانىمىزبەن، رۋحاني دۇنيەنىڭ، ونەردىڭ كوتەرەتىن جۇگى ءزىل باتپان. مۋزىكا، سپورت، بەينەلەۋ ونەرى... الەمدىك دەڭگەيدە ەرەكشە ورنى بار وسى ءۇش بايلىق. امەريكا، جاپونيا، ەۋروپا ەلدەرىنىڭ ءتۋريزمى سول ارقىلى دامىدى جانە وسى ۇشەۋىمەن بيىكتەدى. اتاقتى پابلو پيكاسسونىڭ ءبىر عانا «گەرنيكا» كارتيناسىن كورۋ ءۇشىن بۇل قالاعا جىلىنا مىڭداعان ادام تۋريستىك ساپارمەن اعىلادى. بۇل تۋىندىنىڭ يدەياسى جەر بەتىندەگى بۇكىل ادامزات بالاسىن بەيبىت ءومىر سۇرۋگە ۇندەيدى. 1937 جىلعى 26 اقپاندا گەرنيكا قالاسى ۇزدىكسىز ءۇش ساعات بومبىمەن اتقىلانىپ، تاريحي دەرەكتەر بويىنشا 300-دەي بەيبىت تۇرعىن مەرت بولدى. قايعىلى وقيعاعا بۇكىل الەم كوز تىكتى. پيكاسسو جۇرەگىن ءدۇر سىلكىندىرگەن الاپات تراگەديا ۇلى سۋرەتشى قالامىنان ءىرى قۇبىلىس تۋدىردى. مىنە، مارتەبەلى ونەردىڭ قۇدىرەتى! سول سەكىلدى لۋۆرعا كەلۋشىلەر ءنوپىرى دە تاپ سولاي. فرانتسيانى كورۋگە ەمەس، لۋۆر تۋىندىلارىن تاماشالاۋعا بارادى. ماسكەۋگە ات باسىن تىرەگەندە قىزىل الاڭنىڭ ۇستىنەن ءۇنسىز ءوتىپ كەتە بەرۋىڭىز، مۇمكىن، ال بىراق ترەتياكوۆ گالەرەياسىنا باس سۇقپاۋ وتە ۇيات. مىناداي الەمدىك دەڭگەيدەگى گالەرەيا ءبىزدىڭ وتانىمىزدىڭ استاناسىندا دا بوي كوتەرسە عوي، شىركىن، دەپ قيالعا قىمسىنا ەرىك بەرەسىز. قاشان بىزدە جەكە باسىنىڭ بايلىعىنان مەملەكەتتىڭ مۇددەسىن جوعارى قوياتىن، قازاق ەلىن وركەندەتۋدى ارماندايتىن قالتالى ازاماتتار تۋار ەكەن؟ مەتسەناتتار وزدەرىنىڭ اقشالارىن وسىنداي قۇندى، ولمەيتىن، ماڭگىلىك جوبالارعا نەگە سالمايدى دەگەن وي ساناڭدا جىلت ەتەدى.
– ءوزىڭىز وسى ۋاقىتقا دەيىن تاعى قانشا ادامنىڭ پورترەتىن سالدىڭىز؟
– ىقىلاستىڭ بەينەسى ءبىتىپ، بۇگىندە اسكەري مۋزەيدەگى گالەرەيادا تۇر. اراسىندا بۇگىنگى ومىرىمىزگە قاتىستى دۇنيەلەر وتە كوپ. باس-اياعى جۇزدەگەن ادامنىڭ پورترەتىن سالدىم.
ىقىلاس اتامىزدىڭ دا تۋعان-تۋىستارى مۋزەيگە كەلدى. ءوز ويلارىن ورتاعا سالدى. مۇنان باسقا تاعى دا ءبىراز ويلانىپ جۇرگەن جوبالارىم بار.
– سۋرەتتەرىڭىزدە قاي بوياۋدى كوبىرەك پايدالاناسىز؟
– مىسالى، مىنا كارتينادا مىڭداعان ءتۇس بار. جالعىز كوك ءتۇستىڭ وزىنەن جوق دەگەندە 300-400-گە دەيىن ءتۇس ويلاپ تابۋعا بولادى. قاسىنىڭ وزىندە 40-50 ءتۇرلى بوياۋ بار. بەت جىلى جانە سۋىق تۇستەردىڭ قوسىندىسىنان تۋادى. وسى قوس ءتۇستى شەندەستىرۋ ارقىلى ورتاسىنان باسقا ءبىر ەرەكشە ءتۇس پايدا بولادى. تۇلعا بەينەسى بوياۋلار سينتەزىنەن تۇرادى.
– بوياۋدى، كەنەپتى قايدان الاسىز؟
– بوياۋ كوبىنە رەسەي مەن قىتايدان الىنادى. ءوزىم ماسكەۋ مەن سانكت-پەتەربۋرگتەن شىققان بوياۋلار مەن كەنەپتى پايدالانامىن. ءبىر قۇتى بوياۋ ءبىر مىڭ، الدى بەس مىڭ تەڭگە تۇرادى. ءبىزدىڭ مەملەكەتىمىزدە مۇنى وندىرەتىن تەحنولوگيا دامىماي تۇر. بوياۋ، كەنەپ، باگەت، قىلقالام... ءۇشىن سىرتقا كەتىپ جاتقان قىپ-قىزىل اقشاعا ءىشىڭ ۋداي اشيدى. كەنەپ جاسايتىن فابريكا نەگە جوق بىزدە؟ دامىعان ەلدەردىڭ تەحنولوگياسىن ەلىمىزگە اكەلىپ ورناتۋعا بولماي ما؟ وزىمىزدە نەگە وسىلاردى وندىرمەسكە؟ دەيسىڭ. ويلاناتىن نارسە كوپ.
– ادەبيەتتە قايتالاپ وقىپ، ۇستىنەن تۇزەۋ، كۇزەۋ دەمەكشى، سانداعان كوزگە كورىنبەيتىن جۇمىس كوپ. سۋرەت ونەرىندە شە؟
– كارتينانىڭ اۋەلى سۇلباسى سىزىلادى. ءبىر دەتالگە بىرنەشە سوعىپ، جەتى-سەگىز مارتە قايتا وڭدەپ جازىپ شىعامىن. مىسالى، ءبىرىنشى رەت جازعانىڭىزدان ەكىنشى اينالىپ سوققانداعى دۇنيەڭىز مۇلدە وزگەرىپ، باسقاشا سيپات الىپ شىعا كەلەدى. ءبىر وتكەن جولىڭىزعا سان مارتە اينالىپ سوعا بەرسەڭىز، ۇستىنەن جۇقالاپ ورنەكتەگەن سايىن جانسىز جانارعا بىرتە-بىرتە جان بىتە باستايدى. لەوناردو دا ءۆينچيدىڭ «دجوكونداسىنىڭ» كوزى ك ۇلىپ تۇر ما، جوق الدە ءسال عانا ەزۋ تارتىپ، جىميىپ تۇر ما، تاپ باسىپ ايتۋ قيىن. بىرەۋ «ەر ادام ەكەن» دەيدى، بىرەۋ «جوق، ايەل» دەيدى. ءالى كۇنگە دەيىن ماماندار تولىق زەرتتەپ بولدى دەگەن ءۇزىلدى-كەسىلدى پىكىر جوق. پورترەت جانرىنىڭ قۇدىرەتى سونىسىندا. مۇرنىنىڭ ەكى شەتى تىنىس الىپ تۇرعانداي، بولماسا ەرنى ءسال ءدىرىل قاققانداي، الدەنە ايتقىسى كەلگەندەي ديناميكا، قيمىل بايقالىپ تۇرۋى كەرەك. انىقتاپ اڭعارعان ادام سوعان كوز جەتكىزەدى. پورترەت جانرىنىڭ سوڭىنان ءبىر تۇسكەن ادام كەرى شەگىنە المايدى. بۇل – مەنىڭ ءتول جانرىم. قالانى دا، دالانى دا بەينەلەدىم، قانشاما ناتيۋرمورتقا كوز مايىمدى تاۋىستىم. الايدا ادام الەمىن سۇيگەنىمدەي بۇلارعا جان سىرىم توگىلىپ، الاپات سەزىم بۋىرقانباپتى. ويتكەنى ءومىرىمنىڭ باسىم بەلەسى ادامدارمەن جۇمىس ىستەۋگە، جاس جەتكىنشەكتەردىڭ تاربيەسىنە قاتىستى بولعاندىقتان مەن ولاردىڭ پسيحولوگياسىن كوبىرەك زەرتتەگىم كەلدى. ءبىراز جىل مەكتەپتە قاراپايىم مۇعالىمدىكتەن باستاپ، وقۋ ءىسى جونىندەگى ورىنباسار، مەكتەپ ديرەكتورى قىزمەتىنە دەيىن ءوستىم...
– الداعى ۋاقىتتا قانداي جوبالاردى قولعا الۋ ويىڭىزدا بار؟
– ىلەنىڭ بويى، بالقاشقا قۇيابەرىس تۇسى سىرىن ىشىنە بۇعىپ جاتقان بولەك ءبىر تىلسىم عالام عوي. مۇنداعى كوپ تاريح ءالى قاعازعا تۇسپەگەن. ءوزىم تۋعان اقكولدىڭ ءوزى ءبىر تاريح. قارت تاريحتان سوزاق كوتەرىلىسى تۋرالى دەرەكتى ەستيسىز، ال بىراق اقكول كوتەرىلىسى جايىندا كوپ ادام بىلمەيدى. ون ءبىر ادامدى حالىقتىڭ كوز الدىندا جەر جاستاندىرىپ، سول جەرگە جەرلەگەن. ءالى كۇنگە ول تۇستان ءارى-بەرى وتكەندە نەشە ءتۇرلى ءۇن قۇلاعىڭا شالىنادى. ەسكەرىلىپ، ەسكەرتكىش قويىلدى. راحمەت! سول جەردەن نەبىر مىقتى كۇيشى، جىراۋ، اقىندار شىققان، بىراق ولاردىڭ اتى-ءجونى ەش جەردە ايتىلمايدى. ۇمىتىلىپ قالا بەرگەن. ءبىرىنشى، سول تۋعان وڭىرىمدەگى اقىن-جىراۋلاردى سيپاتتاعىم كەلەدى. ولاردىڭ كەيىنگى ۇرپاقتارىمەن كەزدەسۋىم كەرەك. ءوزىمنىڭ الدىما وسىنداي مىندەت قويىپ وتىرمىن. مىسالى، امانگەلدى باتىردىڭ كۇرەسكەرلىك كەلبەتى ءابىلحان قاستەەۆ بەدەرلەۋىمەن تاريحي پورترەتىندە قالاي شىنايى كورىنىس تاپتى؟ ول ءۇشىن قىلقالام شەبەرى تورعاي وڭىرىندە جىلداپ ءجۇردى. ءبىر دەرەكتە جەتى جىلعا دەيىن ارالاپتى دەسە، ەندى بىرىندە ودان دا كوپ. ءۇش جىل تەك امانگەلدى كارتيناسىن سالۋمەن اينالىسقان ەكەن.
– ءبىزدىڭ ەلىمىزدە بەينەلەۋ ونەرى تۋىندىسىن كاسىبي تۇرعىدا تالداي الاتىن بىلىكتى ساراپشىلار، سىنشىلار بار ما؟
– سۋرەتشىلەردە نە گازەت، نە جۋرنال جوق. بىراق «جوق، جوق» دەپ جىلاعانمەن، بىزگە مۇنى سىرتتان بىرەۋ دايىنداپ بەرمەسى ايان. تەلەارنالار مەن راديودان نەشە ءتۇرلى ساپاسىز، ءمان-ماعىناسى ءدۇبارا مۋزىكا وينالادى. بىراق ولاردى تالداپ، ساراپتاما جاسايتىن كاسىبي سىنشىلار از. كومپوزيتور قاپتاپ ءجۇر، بىراق جۇرت ورىنداۋشىلاردى عانا بىلەدى. ءبىزدىڭ اداسىپ جۇرگەنىمىز وسى. قىلقالام شەبەرلەرىنىڭ ەڭبەكتەرى تۋرالى جازعان ءبىرلى-جارىم قالامگەر ارىپتەستەرىمىزدىڭ ماقالالارىن ارا-تۇرا باسىلىمداردان بايقاپ قالاتىنىمىز بولماسا كارتينالارعا، تىڭ تۋىندىلار تۋرالى قازاق تىلىندە ارنايى ساراپتاما جازىپ، كاسىبي تۇرعىدا ەگجەي-تەگجەيلى تالداپ بەرەتىن زەرتتەۋشىلەر جوقتىڭ قاسى... كورمەگە بارعان ادام پورترەتكە ءبىر قارايدى دا سەزىمى سەلت ەتپەي جاناي وتەدى. ول بايعۇستا كىنا جوق، ويتكەنى ونىڭ انا سۋرەتتى وقۋعا ورەسى جەتپەيدى. قازىرگى قوعامداعى اۋا جايىلىپ كەتكەن نەشە ءتۇرلى دەرتتى، قاسىرەتتى سۋرەت ونەرىمەن تۇزەۋگە بولاتىنىن ەسكەرمەي ءجۇرمىز. ونەر تۋىندىسى ارقىلى بۇكىل الەمدى قۇتقارىپ قالۋعا بولادى. مىسالى، جەمقورلىقتى جويۋ كەرەك دەپ ساعاتتاپ زارلاعاننان گورى 4-5 سۋرەتشىنىڭ ەڭبەگىن پايدالانعان الدەقايدا ءتيىمدى ەمەس پە؟
–كارتيناڭىزدى ساتىپ الۋشىلار كوپ پە؟
– سۇراعان ادامعا 100-500 مىڭ تەڭگە دەي باستاساڭ، كوزى شاراسىنان شىعىپ كەتە جازدايدى. قىمبات، دەيدى. ال ەكى ءسوزدىڭ باسىن قوسىپ سويلەي المايتىن بىرەۋلەر تويىنا كەلىپ اۋىزىن جىبىرلاتسا، مىڭ دوللاردى قالتاسىنا باسا سالادى.
قازىر ۆان گوگتىڭ ءبىر كارتيناسى، جاي ەتيۋدىنىڭ ءوزى ەكى-ءۇش ميلليون دوللار، ال پيكاسسونىڭ ءبىر سىزىعى مىڭداعان اقشا تۇرادى. بايلار ونى بىرىنەن ءبىرى ساتىپ الىپ ساقتايدى. ال ءبىزدىڭ قانشاما بايلىعىمىز شەتەل اسىپ كەتىپ جاتىر. جاقىندا اماندوس اقاناەۆپەن سويلەستىم. ول كىسىدەن جۇزدەگەن كارتيناسىن شەتەلدىكتەر ساتىپ العانىن، انگليانىڭ وزىنە 300-گە جۋىق تۋىندىسى كەتكەنىن ەستىپ، ءبىلدىم. سۋرەتشى ءار كارتيناسىن ءارى كەتكەندە 10-50 مىڭ دوللارعا ساتقان شىعار-اۋ. قازىر بىزدەن بولماشى باعاعا ساتىپ الىپ، كەيىن سول بايلىقتى وزىمىزگە ميلليون دوللارعا ساتپاسىنا كىم كەپىل! مەنىڭ دە ءبىراز سۋرەتىم شەتەل اسىپ كەتتى. وسىنى قاداعالايتىن كەز جەتتى. بازاردان ارابتىڭ، تۇرىكمەننىڭ كىلەمىن ساتىپ العانشا كەرەمەت ءبىر قىلقالام تۋىن-
دىسىن تاڭداساق، ءبىر-ءبىرىمىزدىڭ تۋعان كۇنىمىزگە، ەرتەڭ توزاتىن م ۇلىك ەمەس، قۇداي-اۋ ومىرلىك كارتينا سىيلاساق، قايتەدى؟ بۇگىندە قىتايدىڭ فوتوكارتينالارى قاپتاپ كەتتى. ولاردىڭ كوزىن جويۋ كەرەك. بۇل دا فونوگراممامەن ءان سالاتىن ءانشى سياقتى جالعان نارسە. بۇلاردى ون مىڭ تەڭگەگە، بولماشى باعاعا ساتادى. ادامدار الدانىپ الادى. ودان دا شىن سۋرەتشىنىڭ كوز مايىن تاۋىسىپ سالعان شىعارماسىنا قىزىقپايمىز با؟ بۇل الدەقايدا جاقسى ەنەرگيا بەرەدى، ۇيىڭىزگە شۋاق شاشادى.
اڭگىمەلەسكەن
قاراشاش توقسانباي،
«ەگەمەن قازاقستان»
قوس بوكسشىمىز ۋكراينادا توپ جاردى
بوكس • بۇگىن، 16:00
ورالدا ەر ادام گازدان ۋلانىپ كوز جۇمدى
ايماقتار • بۇگىن، 15:07
الماتى وبلىسىندا كاسىپكەر تۇرمەگە 32 تەلەفون وتكىزبەك بولعان
ايماقتار • بۇگىن، 14:34
اتىراۋ وبلىسىندا ەسىرتكىنى زاڭسىز ساتقان ەر ادام ۇستالدى
ايماقتار • بۇگىن، 14:13
الماتىنىڭ المالى اۋدانىندا ءورت بولدى
ايماقتار • بۇگىن، 14:02
تۇركىستانداعى وقيعا بويىنشا قىلمىستىق ءىس قوزعالدى
ايماقتار • بۇگىن، 13:45
ەتنومادەني بىرلەستىك وكىلدەرى ءسابيت مۇقانوۆ ساياباعىنا اعاش وتىرعىزدى
ايماقتار • بۇگىن، 13:17
اقش جاڭا ۆاكتسينانىڭ قولدانىسىنا رۇقسات بەردى
الەم • بۇگىن، 12:40
اۋا رايىنا بايلانىستى جابىق تۇرعان تراسسالار تۋرالى مالىمەت
قازاقستان • بۇگىن، 12:25
«مەن مۇنداي پوليتسيانى ەش جەردەن كورمەدىم...»
ايماقتار • بۇگىن، 11:58
وبلىستىق اسسامبلەيا العىس گيمنىن شىرقادى
ايماقتار • بۇگىن، 11:21
نۇر-سۇلتان قالاسى «قىزىل» ايماققا ەندى
ەلوردا • بۇگىن، 10:44
قازاقستاندىقتار دەپوزيت بويىنشا قاي بانككە كوپ سەنىم ارتادى؟
ەكونوميكا • بۇگىن، 10:41
اۋە كومپانيالارىنىڭ تابىسى قۇلدىرادى
ەكونوميكا • بۇگىن، 09:58
قىستىڭ سوڭعى كۇنىنە ارنالعان اۋا رايى بولجامى
اۋا رايى • بۇگىن، 09:26
كوروناۆيرۋس: ءبىر تاۋلىكتە 2 ادام قايتىس بولدى
كوروناۆيرۋس • بۇگىن، 09:17
الماتىدا اۆتوبۋس پەن بىرنەشە جەڭىل كولىك سوقتىعىستى
وقيعا • كەشە
تۇركىستانداعى وقيعا: ارنايى كوميسسيا قۇرىلدى
وقيعا • كەشە
كونە مۇرالار تسيفرلىق فورماتتا جاڭا تىنىس اشۋدا
ونەر • كەشە
شقو-دا قارۋ ساقتاۋ ءتارتىبىن بۇزعان 6 مەكەمەگە ايىپپۇل سالىندى
ايماقتار • كەشە
پروباتسيا قىزمەتىندە ەسەپتە تۇرعاندار قوعامدىق جۇمىسقا تارتىلدى
ايماقتار • كەشە
الماتىدا قۇرىلىسشىلار قۇقىن قورعاۋعا ارنالعان كەڭەس ءوتتى
ايماقتار • كەشە
پاۆلودار وبلىسىندا حالىق سانى ازايعان
ايماقتار • كەشە
شقو-دا بيىل 70 چەرنوبىلدىق ساناتوريالىق-كۋرورتتىق ەم الادى
ايماقتار • كەشە
الماتىدا الەۋمەتتىك قور پاتەرلەرىنىڭ قۇنى كوتەرىلمەيدى
ايماقتار • كەشە
اقتوبە وبلىسىنىڭ العا اۋدانىنا جاڭا اكىم تاعايىندالدى
تاعايىنداۋ • كەشە
قوستاناي وبلىسىندا جوعالعان جىلقىشى 6 كۇننەن كەيىن تابىلدى
ايماقتار • كەشە
شەكارا قىزمەتى «قاراسۋ» وتكىزۋ پۋنكتىندە كونتراباندالىق جۇكتى ۇستادى
قازاقستان • كەشە
سەناتورلار ەقىۇ پارلامەنتتىك اسسامبلەياسىنىڭ سەسسياسىنا قاتىستى
پارلامەنت • كەشە
اقمولا وبلىسىنداعى مەكتەپ اسحانالارىنىڭ جۇمىسىنا رۇقسات بەرىلدى
ايماقتار • كەشە
ەكونوميكا • كەشە
الماتىدا 452 كوپبالالى وتباسى باسپانامەن قامتىلادى
ايماقتار • كەشە
10 قالادا اتموسفەرالىق اۋانىڭ لاستانۋ يندەكسى جوعارى
ەكولوگيا • كەشە
قوجا احمەت ياساۋي شەجىرەسىنىڭ ءبىر ۇلگىسى مەن ءمورى تابىلدى
رۋحانيات • كەشە
الماتى وبلىسىندا ايەلدەر كولونياسىنا تىيىم سالىنعان زاتتار جەتكىزىلگەن
ايماقتار • 26 اقپان، 2021
قالا شەتىندەگى دۇكەنگە قاراقشىلىق جاساعان ادام ۇستالدى
ايماقتار • 26 اقپان، 2021
قاسىم-جومارت توقاەۆ رەفورمالار جونىندەگى جوعارى كەڭەستىڭ كەزەكتى وتىرىسىن وتكىزدى
پرەزيدەنت • 26 اقپان، 2021
ايماقتار • 26 اقپان، 2021
اتىراۋدا 33 مەديتسينا قىزمەتكەرى ماراپاتتالدى
ايماقتار • 26 اقپان، 2021
نۇرسۇلتان نازارباەۆ قورى قايىرىمدى دا باتىل وتانداستارىمىزدى ماراپاتتادى
ايماقتار • 26 اقپان، 2021
قازاقستان تاريحى: 7 تومدىق اكادەميالىق ەڭبەك ازىرلەنەدى
قوعام • 26 اقپان، 2021
جامبىل مۇراسى – ۇلت رۋحانياتىنىڭ ايناسى
ايماقتار • 26 اقپان، 2021
كورابلدەردى كۇزەتۋ مەن قورعاۋ بويىنشا وقۋ-جاتتىعۋ ءوتتى
ايماقتار • 26 اقپان، 2021
شىمكەنت قالاسى ىشكى ساياسات جانە جاستار ىستەرى جونىندەگى باسقارماسىنىڭ باسشىسى تاعايىندالدى
ايماقتار • 26 اقپان، 2021
شقو-دا التى مەكەمە قارۋ ساقتاۋ ءتارتىبىن بۇزعان
ايماقتار • 26 اقپان، 2021
پەتروپاۆلدا ۇلاندىقتار ورتەنگەن ۇيدەن ءۇش ادامدى الىپ شىقتى
وقيعا • 26 اقپان، 2021
باس پروكۋراتۋرا الەۋمەتتىك جەلىلەردە ميتينگكە شاقىرۋعا بايلانىستى ۇندەۋ جاريالادى
قوعام • 26 اقپان، 2021
جامبىل جاباەۆتىڭ 175 جىلدىق مەرەيتويى باستالدى
فوتوگالەرەيا • 26 اقپان، 2021
قاسىم-جومارت توقاەۆ تۇركيا پرەزيدەنتىنە قۇتتىقتاۋ جەدەلحاتىن جولدادى
پرەزيدەنت • 26 اقپان، 2021
الماتىدا تەرىسبۇلاق وزەنى كارىز سۋلارىنان تازارتىلدى
ايماقتار • 26 اقپان، 2021
اۋا رايىنا بايلانىستى بىرنەشە وبلىستا ەسكەرتۋ جاريالاندى
اۋا رايى • 26 اقپان، 2021
مەملەكەت باسشىسىنىڭ جارلىقتارىمەن بىرقاتار لاۋازىم وكىلى تاعايىندالدى
پرەزيدەنت • 26 اقپان، 2021
قازاقستاننىڭ اوسشك-گە توراعالىعى بىرقاتار ەلگە گۋمانيتارلىق كومەك بەردى
قازاقستان • 26 اقپان، 2021
اقمولا وبلىسىندا 3 مىڭ ادامعا جەتكىلىكتى ءدارى-دارمەك قورى بار
مەديتسينا • 26 اقپان، 2021
قازاقستان بيرجالىق كريپتو-اينالىمنىڭ 1% -ىن ءوزىنىڭ بيرجالارىنا اۋدارۋدى جوسپارلاپ وتىر
قارجى • 26 اقپان، 2021
قىزىلوردادا كارانتين تالاپتارىن ساقتاماعان تۇنگى كلۋب انىقتالدى
ايماقتار • 26 اقپان، 2021
اتىراۋدا پوليتسياعا 840 ايەلدەن شاعىم تۇسكەن
ايماقتار • 26 اقپان، 2021
ۇقساس جاڭالىقتار