ەلباسى وسى جىلعى حالىققا جولداۋىندا كولىكتىك مەديتسينا ماسەلەسىنە ەرەكشە توقتالىپ ەدى. ونىڭ ىشىندە مامانداندىرىلعان ەمدەۋ-دياگنوستيكالىق پويىزدارىنىڭ ءوز جۇمىسىن باستاعانىن مالىمدەپ، جىلجىمالى مەديتسينالىق اۆتوكەشەندەردى ساتىپ الۋدى وسى جىلى اياقتاۋدى، سونداي-اق سانيتارلىق اۆياتسيا مۇقتاجدىعى ءۇشىن 2015 جىلعا دەيىن 16 تىكۇشاق ساتىپ الۋدى ۇكىمەتكە تىكەلەي ءمىندەتتەگەن بولاتىن. ال ەندى كولىكتىك مەديتسينا دەگەنىمىز نە؟ بۇل نە ءۇشىن قاجەت دەگەن سۇراقتار ءوز-وزىنەن كولدەنەڭدەيدى. قۇداي بەتىن اۋلاق قىلسىن دەيمىز عوي، بىراق ەل ءىشى بولعان سوڭ جول بويىندا نەشە ءتۇرلى اپاتتى جاعدايلار ورىن الىپ جاتاتىنى بار. ءتىپتى كەيبىر اۋىلداردا تۇتاس توتەنشە جاعداي جاريالانۋى مۇمكىن. سوندايدا الگى اتالعان تىكۇشاقتاردىڭ كومەگى تيمەك. زارداپ شەككەندەردى شۇعىل اۋرۋحاناعا نەمەسە زارارسىز جەرلەرگە جەتكىزۋدە تىكۇشاقتىڭ جىلدامدىعىنا سۇيەنەتىن بولامىز. سونداي-اق، جول اپاتىنا ۇشىراعان جاندارعا رەانيموبيل دەپ اتالاتىن كولىكتەر دە شىعارىلا باستادى. ءبىراق بۇنىڭ باسقاشا توتەنشە جاعدايلارعا قاتىسى جوق. تاعى ءبىر ماسەلە بار. شالعاي اۋىلدارداعى حالىققا تەگىن ءارى ساپالى مەديتسينالىق قىزمەت كورسەتۋ ءالى دە بولسا جولعا قويىلماي كەلەدى. جاسىرىپ كەرەگى نە، كەيبىر وبلىستاردىڭ شالعاي اۋىلدارىندا نە امبۋلاتوريا، نە فەلدشەرلىك-اكۋشەرلىك پۋنكت، نە مەديتسينالىق پۋنكت جۇمىس ىستەمەيتىنىن كوزىمىز كورىپ ءجۇر. ءتىپتى جۇمىس ىستەگەن كۇندە دە ونداعى ماماندار سانى شەكتەۋلى بولعاندىقتان، اۋىل تۇرعىندارى اۋدانعا، وبلىس ورتالىعىنا بارۋعا ءماجبۇر. ەمدەلۋ تەگىن بولعانمەن، جول قاراجاتى، ءدارى-ءدارمەك ساتىپ الۋ اۋىل تۇرعىندارىنا وڭاي ەمەس. ونىڭ سىرتىندا قاعازباستىلىق ماسەلەسى تاعى بار. ات ارىتىپ بارعاندا ءبىر قاعازىڭ دۇرىس بولماسا، قايتادان كەرى قايتاسىڭ. ەندى وسى ولقىلىقتاردىڭ ورنىن تولتىرۋ ءۇشىن ارنايى مامانداندىرىلعان ەمدەۋ-دياگنوستيكالىق پويىزدارى اۋىل ارالاپ، تۇرعىندارعا مەديتسينالىق كومەك كورسەتە باستادى. ودان بولەك جىلجىمالى مەديتسينالىق كەشەندەر ساتىپ الىنۋدا. بىلتىر عانا 11 جىلجىمالى مەديتسينالىق كەشەن ساتىپ الىنسا، بيىل 39 مەديتسينالىق كەشەن ساتىپ الىنۋ جوسپارلانۋدا. سوندا جىلىنا 1،5-2 ميلليون ادام وسى ءموبيلدى مەديتسينانىڭ ارقاسىندا تەگىن ەمدەلەتىن بولادى. اينالىپ كەلگەندە كولىكتىك مەديتسينا دەگەنىڭىز – شالعاي اۋىلدارداعى تۇرعىندار مەن جول اپاتىنا ۇشىراعان ناۋقاستارعا، ءتوتەنشە جاعدايلارعا دۋشار بولعان بۇقاراعا مەديتسينالىق كومەكتىڭ ساپالىلىعى مەن قولجەتىمدىلىگىن ارتتىرۋعا باعىتتالعان ۇلكەن جوبا.
ەندى وسى جوبانى ىسكە اسىرۋ دەنساۋلىق ساقتاۋ، توتەنشە جاعدايلار مينيسترلىكتەرىنە، جانە «قازاقستان تەمىر جولى» اكتسيونەرلىك قوعامىنا جۇكتەلىپ وتىر. وسى كولىكتىك مەديتسينا تۋرالى جان-جاقتى مالىمەت ىزدەستىرۋ بارىسىندا توتەنشە جاعدايلار ۆيتسە-ءمينيسترى جانبولات سمايلوۆقا ساۋال جولداعانبىز. ونداعى ماقساتىمىز – تىكۇشاقتار مەن ەمدەۋ-دياگنوستيكالىق پويىزدارى جايىندا حالىقتى كەڭىرەك حاباردار ەتۋ بولاتىن. 16 تىكۇشاقتى ساتىپ الۋ 2015 جىلعا دەيىن جوسپارلانعاندىقتان، ازىرگە بۇل ماسەلە «ۆيورتولەتى روسسي» اكتسيونەرلىك قوعامى مەن «كازاحستان ينجينيرينگ» اكتسيونەرلىك قوعامى اراسىندا تالقىلانىپ جاتقان جايى بار ەكەن. سانيتارلىق تىكۇشاقتاردىڭ باعاسى ولاردىڭ تۇرىنە قاراي 1،5-2،2 ميلليارد تەڭگە ارالىعىندا بولماق. بۇل تىكۇشاقتاردى استانا، الماتى، اتىراۋ، قىزىلوردا، قوستاناي، وسكەمەن قالالارىنا ورنالاستىرۋ جوسپارلانعان.
ال پويىزداردىڭ جاعدايىنا كەلەر بولساق، «دەنساۋلىق» جانە «ءجاردەم» اتتى بۇل پويىزدار جۇمىسىن بىلتىر عانا باستاپتى. ءارقايسىسىندا جەتى ۆاگوننان بار. مەديتسينالىق ۆاگوندار وبلىستىق ەمحانالار دەڭگەيىندە وسى زامانعى مەديتسينالىق تەحنولوگيامەن جابدىقتالعان. بۇل ءوز كەزەگىندە شالعاي اۋىلدارداعى تۇرعىنداردىڭ ۋدز-عا ءتۇسۋىنە، شاعىن وپەراتسيالىق، ستوماتولوگيالىق كومەكتەر الۋىنا، باسقا سالالىق ءدارىگەرلەرگە كورىنىپ، ەجەلگى بولماسا جاڭا باستالعان سىرقاتتارىن ەمدەتەدى. پويىزداردىڭ ارقايسىسىندا 18 مەديتسينا مامانى جۇمىس ىستەيدى ەكەن. تۇرعىندار مەديتسينالىق كومەكتى دە، ءدارىنى دە تەگىن الادى. بۇل ءۇشىن دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ مەديتسينالىق قىزمەتكە اقى تولەۋ كوميتەتى قارجى جۇمساپ وتىر. سونداي-اق، نەگىزگى شىعىندى، ياعني پويىزدارعا قارجىنى «قازاقستان تەمىر جولى» ۇلتتىق كومپانياسى» اكتسيونەرلىك قوعامى مەن باسقا دا ءىرىلى-ۇساقتى كومپانيالار بولگەن. «دەنساۋلىق» پويىزى 2010 جىلى قاراعاندى، شىعىس قازاقستان، پاۆلودار، قوستاناي جانە اقمولا وبلىستارىنىڭ ستانسالارى مەن رازەزدەرىندە 23283 كىسىگە ءجاردەم كورسەتكەن بولسا، وسى جىلدان باستاپ وڭتۇستىك ايماقتىڭ، ياعني قىزىلوردا، وڭتۇستىك قازاقستان، جامبىل جانە الماتى وبلىسىنىڭ حالقىنا قىزمەت كورسەتۋدە. اتالعان وبلىستار بويىنشا 141855 ادام كورىنۋگە كەلسە، ونىڭ ىشىندە 94262 كىسى دياگنوستيكالىق زەرتتەۋدەن ءوتىپ، 132 كىسىگە شاعىن امبۋلاتوريالىق وپەراتسيا جاسالعان. ءدال قازىرگى تاڭدا بۇل پويىز الماتى وبلىسىندا ءجۇر. ال، «ءجاردەم» پويىزى ماڭعىستاۋ، اتىراۋ، اقتوبە جانە باتىس قازاقستان وبلىستارىن ارالاپ، 15129 ناۋقاسقا جاردەم كورسەتكەن.
ايتا كەتەيىك، بۇل پويىزدار 2010 جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا «جىل تاڭداۋى» ۇلتتىق بايقاۋىنىڭ «قازاقستانداعى №1 الەۋمەتتىك-جاۋاپكەرشىلىكتى جوبا» نوميناتسياسى بويىنشا، سونداي-اق «پارىز» بايقاۋىنىڭ «جىلدىڭ ۇزدىك الەۋمەتتىك جوباسى» نوميناتسياسى بويىنشا جەڭىمپاز رەتىندە تانىلدى.
جىلجىمالى مەديتسينالىق كەشەندەرگە قاتىستى ايتارىمىز، بۇل ازىرگە استانا مەن الماتى قالالارىن، سولتۇستىك قازاقستان، قوستاناي، قىزىلوردا وبلىستارىن قوسپاعاندا، ەلىمىزدىڭ 11 وبلىسىنا قويىلدى. كەشەننىڭ 6 كابينەتى، وعان قوسا ءبىر اپتەكالىق پۋنكتى بار. بۇل دا شالعاي اۋىلداردى ارالاپ، حالىققا تەگىن قىزمەت كورسەتەدى.
اڭگىمەنىڭ باسىندا رەانيموبيل تۋرالى بايانداعانبىز. بۇلار تەك قانا جول-كولىك وقيعاسى ورىن العان كەزدە عانا كومەككە جەتەدى. سوندىقتان ەلىمىزدەگى ەڭ ءبىر قاۋىپتى اۆتوجولداردىڭ ماڭىنا ورنالاسقان. ىشكى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ انىقتاۋى بويىنشا، ەلىمىزدەگى ەڭ ءبىر قاۋىپتى اۆتوجولدار: استانا-بۋراباي اۆتوجولىنىڭ 12-ءشى كيلومەترىنەن 220-شى كيلومەترىنە دەيىنگى ارالىق، الماتى-ءوسكەمەن اۆتوجولىنداعى 67 كيلومەترگە سوزىلاتىن قاپشاعاي قالاسى، الماتى-تاشكەنت اۆتوجولىنىڭ ت.رىسقۇلوۆ اۋدانى تەرريتورياسى، ەكاتەرينبۋرگ-الماتى اۆتوجولىنىڭ وساكاروۆ اۋدانى مەن شەت اۋدانى تەرريتوريالارى، سونداي-اق، سامارا-شىمكەنت اۆتوجولىنداعى ورداباسى اۋدانىنىڭ تەرريتورياسى. ۇكىمەت اتالعان بەس قاۋىپتى ايماق پەن وسى جولداردىڭ ماڭىنداعى جەتى دەنساۋلىق ساقتاۋ مەكەمەسى ءۇشىن 7 رەانيموبيل، سونداي-اق ءاربىر وبلىسقا ءبىر-بىردەن ەسەپتەگەندە 14، رەسپۋبليكالىق ماڭىزى بار قالالارعا 4، ەلورداعا 3، جالپى جيىنى 28 رەانيموبيلدى جۇمىسقا جەگۋدى جوسپارلاپ وتىر. بۇل كولىكتەردى ساتىپ الۋ ءۇشىن 840 ميلليون تەڭگە قاراستىرىلعان بولسا، وسى كۇنى سونىڭ 14-ءى ساتىپ الىنىپتى.
كولىكتىك مەديتسينانىڭ حالىققا قىزمەت ەتۋى ءۇشىن ۇكىمەت ءتيىستى جەرلەرگە تاپسىرمانى بەرىپ، قاۋىرت جۇمىس ىستەۋدە. جوعارىداعى كورسەتكىشتەر سونىڭ ناتيجەسى. بىراق، «بالاپاندى كۇزدە سانايدى» دەمەكشى، ءتۇپكىلىكتى ناتيجە، ياعني شالعايداعى اۋىل حالقىنىڭ دەنساۋلىعى مەن اپاتقا ۇشىراعان تۇرعىنداردىڭ اماندىق-ساۋلىعى تۋرالى ايتىلاتىن اڭگىمە ءالى الدا بولماق.
ايگۇل سەيىلوۆا.
