ايماقتار • 16 مامىر, 2023

سازگەر كوشەسىندەگى ساياباق

3586 رەت كورسەتىلدى

سانالى, ءبىلىمدى ۇرپاق تاربيەلەۋدە ەرەكشە ورىن الاتىن بىرنەشە تەتىك بار. سونىڭ ءبىرى – وتباسى ينستيتۋتى. قازاقتىڭ داناگويلەرى وتباسىنداعى تاربيەنىڭ ماڭىزىن «ۇيادا نە كورسە, ۇشقاندا سونى ىلەدى», «اكە كورگەن وق جونار, شەشە كورگەن تون پىشەر» دەگەن ءبىراۋىز سوزبەن تۇيىندەگەن.

سازگەر كوشەسىندەگى ساياباق

تەگىندە تال بويىنا اكە مەن شەشە­نىڭ ءتالىمدى تاربيەسىن, وتباسىلىق قۇن­دى­لىقتاردى سىڭىرگەن ۇرپاقتىڭ وسال بول­مايتىنى انىق. سول سەبەپتەن, وتبا­سى­لىق قۇندىلىقتار دارىپتەلەتىن كۇن حا­لىقارالىق دەڭگەيدە اتاپ وتىلەدى. وسى­عان وراي اتىراۋدا ءار جاستاعى ەرلى­-زايىپتىلار عانا ەمەس, بارشا تۇر­عىن­دار­دىڭ دەمالىس ورنىنا اينالاتىن وتباسى سايا­باعى اشىلدى. ءوڭىر تۇرعىندارىن وبلىس اكىمىنىڭ ورىنباسارى جاسۇلان بيسەم­بيەۆ­ وتباسى كۇنىمەن قۇتتىقتاپ, بۇل مەرە­كە­نىڭ ماڭىزىنا توقتالدى.

– وتباسى كۇنى تەك ەلىمىزدە عانا ەمەس, الەم ەلدەرىندە دە حالىقارالىق مانگە يە بولعان. بۇل كۇندى اتاپ ءوتۋ تىرشى­لىك اتاۋ­لى­نىڭ جانداناتىن كوكتەمنىڭ شۋاق­­تى كەزەڭىنە سايكەس كەلۋىنىڭ وزىندىك ءمانى بار. ال قازاقتىڭ «وتان وتباسىنان باس­تالادى» دەيتىن كەرەمەت ءتامسىلىنىڭ استارىندا ۇرپاقتى وتانشىلدىققا تاربيەلەۋدىڭ ءتىنى اتا-انانىڭ تالىمىمەن ۇشتاسىپ جاتىر. ويتكەنى مەملەكەتتىڭ دامۋى مەن قوعامنىڭ قالىپتاسۋىنا ۇرپاق تاربيەسىنىڭ تيگىزەر ماڭىزى زور, – دەدى جاسۇلان بيسەمبيەۆ.

اكىم ورىنباسارىنىڭ ايتۋىنشا, ءوڭىردىڭ ءار سالاسىندا وتباسىلىق ديناستيا بار. ماسەلەن, وتاندىق ەكونوميكانىڭ جەتەكشى سالاسىنا اينالعان مۇناي-گاز ونەركاسىبىندە بالعىمباەۆ, بال­جا­نوۆ, بەشىموۆ, بولەكباەۆ, قارا­­مۇرزيەۆ, مىرزاعاليەۆ, ورجا­نوۆ­, وتەباەۆ, وتە­عاليەۆ, شىر­دا­باەۆ­, ماراباەۆ, دوسمۇ­حام­بەتوۆ, جۇما­عاليەۆ, وگاي اۋلەت­تەرىنىڭ ەڭبەك جولىن بۇگىنگى ۇرپاعى ابىرويلى­ جالعاستىرىپ كەلەدى. ال باساروللا حارە­سوۆتىڭ وتباسىن دارىگەرلەر ديناس­تياسى دەۋگە بولادى. ءۇشىنشى بۋىنعا جالعاسقان دارىگەرلىك كاسىپتى ەكى ۋرولوگ, فتيزياتور, وكۋليست, نەۆروپاتولوگ, ستوماتولوگ, جالپى تاجىريبە دارىگەرى جالعاستىرىپ كەلەدى. مۇنداي ديناستيالار مەملەكەتتىك قىزمەت, تەمىرجول, اۋىل شارۋاشىلىعى, ءبىلىم مەن مادەنيەت سالاسىندا دا بار.

– اتىراۋ قالاسىندا تۇرعىنداردىڭ دەمالىس ورنىنا اينالعان ساياباقتار از ەمەس. ەندى سونىڭ قاتارىنا وتباسى ساياباعى قوسىلدى. قازاقتىڭ ساز ونەرىنە مول مۇرا قالدىرعان سازگەر, قازاقستاننىڭ حالىق قاھارمانى نۇرعيسا تىلەنديەۆتىڭ ەسىمى بەرىلگەن كوشەدەگى الاڭدى وتباسى ساياباعى دەپ اتاۋعا شەشىم قابىلدادىق, – دەدى ج.بيسەمبيەۆ.

جاڭا ساياباقتىڭ اشىلۋىنا جاراسىمدى جانۇيالىق جۇپ قۇرىپ, ونەگەلى ۇرپاق ءوسىرىپ وتىرعان وتباسىلار جينالدى. سونداي وتباسىنىڭ قاتارىنداعى تەمىرجان سانداشەۆ پەن بيعايشا جولمۇحانوۆا 57 جىل بۇرىن شاڭىراق كوتەرگەن. قازىر بالالارىنان وربىگەن نەمەرەلەرىنىڭ بال قىلىعىن قىزىقتاپ وتىر.

ءومىرى دە, ونەگەسى دە ۇلاعاتقا تولى ۇلكەندەر وتباسىلىق قۇندىلىقتار, ۇرپاق تاربيەسى جونىندە اڭگىمە ءوربىتتى. ال نەمەرەلەرى ءتۇرلى تاقىرىپقا سۋرەت سالىپ, اتا-اجەسىنە, اكە-شەشەسىنە سىيعا تارتتى. اعاش پەن تەمىردەن, وزگە دە ماتەريالدان ءتۇيىن تۇيگەن قولونەر شەبەرلەرى ۇلتتىق ناقىشتاعى بۇيىمدارىن جۇرتشىلىق نازارىنا ۇسىندى. بۇل كۇنى جاڭا ساياباققا جەمىس اعاشتارىنىڭ كوشەتى ەگىلدى.

 

اتىراۋ وبلىسى