براتيسلاۆادا قازاقتىڭ كيىز ءۇيى تىگىلدى

براتيسلاۆانىڭ تاريحي ورتالىعىندا – قالانىڭ باس الاڭىندا قازاقتاردىڭ ءداستۇرلى باسپاناسى، بەيبىتشىلىك، ۇيلەسىم مەن كەلىسىم نىشانى – 12 قاناتتى كيىز ءۇي تىگىلدى. سلوۆاكيا استاناسىنىڭ تۇرعىندارى مەن قوناقتارى تەكەمەت، سىرماق، الاشامەن، توقىلعان ورنەكتى باۋلارمەن، قازاقتىڭ مۋزىكالىق اسپاپتارىمەن جانە ساندىك-قولدانبالى ونەر بۇيىمدارىمەن بەزەندىرىلگەن كيىز ءۇيدىڭ ىشكى كورىنىسىمەن تۇڭعىش رەت تانىسۋعا مۇمكىندىك الدى. سونداي-اق كيىز ءۇيدىڭ ىشىندە قازاق ۇلتتىق كيىمى ۇلگىلەرى، تەرى پاننولار، كوشپەندىلەردىڭ ساۋىت-سايماندارى جانە ءداستۇرلى قازاق قامشىسى كورىنىس تاپتى.

ەتنوكورمەگە كەلۋشىلەر يۋنەسكو-نىڭ الەمدىك ماتەريالدىق ەمەس مادەني مۇرالار تىزىمىنە ەنگەن كيىز ءۇيدىڭ مىڭجىلدىق تاريحىمەن جانە ونى جاساۋداعى ەرەكشە شەبەرلىكپەن تانىسا الدى. اقپاراتتىق ستەندتە كيىز ۇيلەردىڭ العاش رەت كونە گرەك تاريحشىسى گەرودوتتىڭ ايگىلى «تاريح» ەڭبەگىندە (ب.ز.ب. 440 ج.) اتاپ وتىلگەنى جازىلعان. كيىز ءۇيدى ويلاپ تابۋ كوشپەلىلەردىڭ ەۋرازيا دالاسىنىڭ ۇلان-بايتاق كەڭىستىگىن يگەرۋىنە مۇمكىندىك بەرگەن ەڭ ۇلكەن جاڭالىقتارىنىڭ ءبىرى بولعانى باسا ايتىلعان.

كورمەنى اشقان قازاقستاننىڭ ەلشىسى تولەجان بارلىباەۆ قازاقتاردا تۋعان وشاقتىڭ جانە ۇرپاق جالعاستىعىنىڭ نىشانى شاڭىراقتىڭ وتباسىلىق جادىگەر رەتىندەگى ماڭىزدىلىعىنا توقتالدى. ول كيىز ءۇيدىڭ براتيسلاۆادا تىگىلگەنى ەرەكشە مانگە يە ەكەنىن اتاپ ءوتتى، ويتكەنى سلوۆاكيا جەرى ەجەلدەن شىعىس پەن باتىس مادەنيەتتەرىنىڭ جاقىنداسۋ جانە ءوزارا توعىسۋ جەرى بولعان. قازاقستاندىق ديپلومات ورتا عاسىرلاردا يمپەراتورلاردىڭ ءتاج كيگىزۋ راسىمدەرى مەن ۇلتتىق جيىندار وتكىزىلەتىن براتيسلاۆانىڭ باس الاڭىندا كيىز ءۇيدى ورناتۋ ءۇشىن ورىن بولگەنى ءۇشىن قالا اكىمدىگىنە العىسىن ءبىلدىردى.

كيىز ءۇيدىڭ اشىلۋ سالتاناتىندا ورال فولكلورلىق «ارناۋ» ءانسامبلى ءوز ونەرىن كورسەتىپ، قازاقتىڭ كۇيلەرى مەن باسقا دا اۋەندەردى ورىندادى. «Československo má talent» ۇلتتىق تەلەشوۋىنا قاتىسىپ، سلوۆاكياعا تانىمال بولعان ۆيرتۋوز كۇيشى ەسەنعالي قۇماروۆتىڭ، جاس دومبىراشى قىز امينا مامانوۆانىڭ ونەرى سلوۆاكيالىق كورەرمەندەردى تامساندىردى.

سونىمەن قاتار مادەني اكتسيا اياسىندا سلوۆاكيا استاناسىنىڭ باس الاڭىندا «Ladon» براتيسلاۆا ونەر مەكتەبى وقۋشىلارىنىڭ قاتىسۋىمەن سۋرەت سالۋ ماستەر-كلاسسى ءوتتى. جاس سۋرەتشىلەردىڭ جۇمىستارى «قازاقستان سلوۆاك بالالارىنىڭ كوزىمەن» تۇراقتى ەكسپوزيتسياسىنىڭ نەگىزى بولادى. «قازاق كيىز ءۇيى» ەتنوگرافيالىق كورمەسى بيىل سلوۆاكيانىڭ بىرقاتار وڭىرىندە كورسەتىلەدى.