اباي ءمۇسىنى تۇعىرعا قوندى

سۋرەتتى تۇسىرگەن دميتري ەروفەەۆ

كوكتەمنىڭ العاشقى قوڭى­راۋى جەتىسۋدا سوعىلاتىن سەكىلدى. نەگە دەسەڭىز، جىلعا­دان اققان ءمولدىر بۇلاق پەن كىلەمدەي جايىلعان كوك ءشوپ­تىڭ كەربەز كورىنىسى جانعا جىلۋلىق سىيلايدى. قۇستىڭ شيقىلى مەن قىستىڭ سوڭعى كۇندەرى جاڭا جىلدىڭ جىلى لەبىن سەزىندىرەدى. قاراڭىزشى، ادەتتەگىدەي جەتىسۋلىق جاستار مەرەكەنىڭ باسىن كوشەت ەگۋمەن باستاپ، ۇلتتىق ويىندارمەن ارلەدى. ناۋرىز كوجە، سالت-داستۇرگە ساي دامدەر مەن ءداستۇرلى اندەر جيىلعان حالىقتىڭ مەرەيىن ءوسىردى.

سالتاناتتى شاراعا وبلىس اكىمى بەيبىت يساباەۆ، پار­لامەنت سەناتىنىڭ بىرقاتار دەپۋتاتى، اباي وبلىسىنان ارنايى وكىلدەر، قۇنانباي قاجىنىڭ تىكەلەي ۇرپاعى حۋسمان ۆەرليشەۆ جانە زيالى قاۋىم قاتىستى.

اۋەلى مۇحتار اۋەزوۆتىڭ «اباي» قويىلى­مىنىڭ ءۇزىن­دىسى قويىلدى. وندا تەاتر ارىس­تەرىمەن بىرگە باستى رول­دە ەڭبەك سىڭىرگەن قايرات­كەر، بەلگىلى اكتەر بولات ءابدىل­ما­نوۆ ونەر كورسەتتى. ودان كەيىن ەسكەرتكىش رەسمي تۇردە اشى­لىپ، الدىنا گۇل شوقتارى قويىلدى.

ەستەرىڭىزدە بولسا، بىلتىر مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆ وبلىسقا كەلگەن ساپارىندا جەتىسۋ جەرىندە اباي ەسكەرتكىشىن ورناتۋدى تاپسىرعان ەدى. مۇنى ءوڭىر باسشىسى ءوز قاداعالاۋىندا ۇستاعان. ەندى ايتۋلى ءسات ۇلت­تىق مەرەكەمەن تۇسپا-تۇس كەلىپ، تۇرعىنداردىڭ قۋانىشىن ەسەلەدى.

– ابايدىڭ سوزىمەن ايت­ساق، «مال جۇتايدى، ونەر جۇتا­مايدى». بۇل – رۋحانيات­تىڭ عۇمى­رى ماڭگىلىك ەكەنىنىڭ ايقىن ايعاعى. وسى يگى شارا­نىڭ ناۋرىز مەرەكەسىمەن تۇس­پا-تۇس كەلۋىندە ۇلكەن ءمان بار. ناۋرىز تىرشىلىكتىڭ ءنارى، بارشا يگىلىكتىڭ قاينار كوزى بولسا، اباي قازاق حالقىنا رۋحاني سەرپىلىس اكەلىپ، ۇلتتىق سانانىڭ جاڭعىرۋىنا جولباسشى بولدى. سوندىقتان وسى ەكى قاستەرلى قۇندىلىعىمىزدىڭ ءبىر-بىرىمەن استاسۋى، قۋانىش­تاردىڭ قاتار كەلۋى زاڭدى. قازاقستاننىڭ جاڭا ءداۋىرىن جاساپ، ادىلەتتى قوعام قۇرۋ بارىسىندا ءبىز تاعى دا ابايعا جۇگىنەمىز. اقىن ايتقان ىستىق قايرات، نۇرلى اقىل، جىلى جۇرەك ارقايسىمىزعا اسا قا­جەت ەكەنىن ۇعىنامىز. وسى ءۇش اسىل قاسيەتتىڭ ادامدى ال­عا جەتە­لەيتىنىن، اقيقاتقا باستاي­تى­نىن تۇيسىنەمىز. اباي قازاق­پەن بىرگە جاسايدى. ونىڭ شىعار­مالارى بۇگىنگى قوعامعا عانا ەمەس، كەلەشەك ۇرپاققا دا رۋحاني ءنار بەرىپ، تەرەڭ تاعىلىمىن تانىتاتىنى انىق، – دەدى ب.يساباەۆ.

ودان كەيىن ەسكەرتكىشتىڭ يدەياسىن ۇسىنعان اۆتورلاردىڭ ءبىرى، بەلگىلى ساۋلەتشى مارقۇم اقمىرزا رۇستەمبەكوۆتى تەرەڭ ريزاشىلىقپەن ەسكە الىپ، شاراعا ارنايى قاتىسىپ وتىرعان ءمۇسىنشى مەيىرلان ازماعانبەتوۆكە كوپشىلىكتىڭ اتىنان العىسىن ءبىلدىردى.

شارا بارىسىندا سەنات دەپۋتاتى نۇرتورە ءجۇسىپ جەتىسۋلىقتارعا ىزگى تىلەگىن جولداسا، قۇنانباي قاجىنىڭ ۇرپاعى حۋسمان ۆەرليشەۆ اباي وبلىسى اكىمىنىڭ جانە اقىننىڭ تۋعان ولكە­سىنىڭ ىستىق سالەمىن جەتكىزىپ، باتاسىن بەردى. بۇدان ءارى مەرەكە اباي اندەرىمەن جالعاستى.

ەسكەرتكىشتىڭ تۇعىرى گرانيت پەن مراموردان دايىندال­عان، ءمۇسىنى قولادان قۇيىلعان. تۇعىرى – 5،3 مەتر، ءمۇسىنى – 3،6 مەتر. ەسكەرت­كىشتىڭ اۆتورى – اقمىرزا رۇستەمبەكوۆ جانە مەيىرلان ازماعانبەتوۆ. ايتا كەتەيىك، ءمۇسىن­شى م.از­ما­عانبەتوۆ بۇعان دەيىن تالدىقور­عانداعى ءسۇيىن­باي ارون ۇلىنىڭ، عالي ورما­نوۆ­­تىڭ، نۇرعيسا تىلەنديەۆتىڭ ەس­كەرت­كىشتە­رىن، «ايالى الا­قان» كومپوزيتسياسىن جا­ساعان.

جەتىسۋ وبلىسى