بىرلىگى جاراسقان مەكەن

اتباسار قالاسىنان جيىرما شاقىرىمداي ۇزاپ شىققان سوڭ قارامى اجەپتاۋىر اجارلى اۋىل كوزگە ىلىگەدى. ءتۇپ-ءتۇزۋ كوشەلەرىندە كولدەنەڭ جات­قان ءبىر بۇراۋ جوق. ۇيلەرى دە كوزتارتارلىق. قورا-قوپسى­لارى­نىڭ جانىندا ۇيىلگەن قويان­جون مايالار توقتىقتى اڭعا­ر­تىپ تۇرعانداي. بۇل – نوۆوسەل­سكوە اۋىلدىق وكرۋگى. ەتەك-جەڭى كەڭ پىشىلگەن ەلدى مەكەندە 334 شاڭىراق بار. ۇزىن-ىرعاسى 14 ۇلتتىڭ وكىلى، 900-گە جۋىق ادام ءبىر ءۇيدىڭ بالاسىنداي ء«بىر جەڭنەن قول، ءبىر جاعادان باس شىعارىپ»، تاتۋ-ءتاتتى تىرشىلىك ەتەدى. «بىر­لىك بار جەردە، تىرلىك بار» دەگەندەي، ءبىر جاقسىسى، ىرىس-ىنتى­ماققا ءۇيى­رىلىپ، جىل وتكەن سايىن الەۋ­مەتتىك-تۇرمىستىق جاعداي­ى كوپ-كورىم جاقسارىپ كەلەدى.

– وكرۋگتىڭ ورتالىق قونىسى – نيكولسكوە اۋىلى، – دەيدى وكرۋگ اكىمى يۋليا پول، – ورتا مەكتەپ، فەلدشەرلىك-اكۋشەرلىك پۋنكت، مادەنيەت ءۇيى، سپورت كەشەنى، وننان اسا ساۋدا ورنى جۇمىس ىستەيدى. كەيىنگى جىلدارى شالعايداعى اۋىلدارعا كوپ قامقورلىق جاسالىپ جاتىر. سول جاقسىلىقتىڭ شارا­پاتىن ءبىز دە كورىپ وتىرمىز. ەلگە قايىرى­مى ءتيىپ تۇرعان باع­­دارلاما­نىڭ ءبىرى – «اۋىل – ەل بە­سىگى». وسى باعدارلامانىڭ اياسىن­دا فەلدشەرلىك-اكۋشەرلىك پۋنكت­تى كۇردەلى جوندەۋدەن وتكىزىپ ال­دىق. قازىرگى كۇنى اۋىلداعى مە­دي­­تسينالىق مەكەمەلەرگە جەت­كى­لىك­­تى كوڭىل ءبولىنىپ وتىر. ءبىزدىڭ وكرۋگ­تىڭ تۇر­عىندارى دا باسى اۋى­رىپ، بال­­تىرى سىزداي قالسا، العاش­قى مە­دي­تسي­نالىق كومەكتى تولىق الا الادى.

شىنىندا دا، بۇل – شاراپاتى مول شارۋا. وڭىردەگى كوپتەگەن ەلدى مەكەندە مەديتسينالىق قىز­مەتتىڭ بولماۋى نەمەسە السىز­دىگى تۇرعىنداردىڭ كىر جۋىپ، كىن­دىك كەسكەن اتامەكەندەرىنەن كو­شۋىنە سەبەپشى بولىپ وتىرعانىن جاسىرۋعا بولماس. اۋىل­دىڭ اجارىن كەلتىرىپ، جان جادىرا­تار جىلىلىق ۇيالاتۋعا سەبەپ­شى بولىپ وتىرعان جەرگىلىكتى سەرىكتەس­تىك باسشىلارى ەكەنىن دە ءبىراۋىز سوزبەن ايتا كەتسەك، وزگەلەر­گە ونەگە بولار ەدى. وكرۋگ اكىمى­نىڭ ايتۋىنا قاراعاندا، پاۆەل شاكولا مەن يۋري سكۋباك ءتارىز­دى سەرىكتەستىك باسشىلارى ەل جۇ­مى­سىنا ارالاسىپ، قامقورلىق قولىن سوزۋدا. مىنە، قاقاعان قىستا شالعايداعى شاعىن اۋىلدار قار كوپ تۇسكەندىكتەن جول جابىلىپ قالا ما دەپ الاڭداپ وتىرسا، بۇل جەردە مۇنداي ماسەلە تۋىندامايدى. سەرىكتەستىك باسشىلارى جول بويىن ۋاقتىلى ايناداي ەتىپ تازالاپ، وكرۋگتە تۇراتىن تۇرعىنداردىڭ شاماسى كەلمەي جاتقان شارۋالارىن ەكى ايتقىزباي تىندىرىپ بەرەدى.

اۋىل تۇرعىندارىنىڭ الەۋ­­مەت­تىك-تۇرمىستىق جاع­­دا­يىن جاق­سارتۋمەن قاتار، جاس ما­مان­داردىڭ دا ورنىعۋىنا قولۇشىن بەرىپ جاتىر. بىلتىر جاس مامان­دارعا ارنايى ءتورت ءۇي سالىپ بەرىپتى.

– ماعان دا جايلى پاتەر بەرىلدى، – دەيدى گۇلجانات ەرمەك­قىزى، – وسىنداي قامقورلىق كور­سە­تىلىپ جاتقان جەردە جانىڭ­دى سالىپ جۇمىس ىستەۋگە ابدەن بولا­دى. بار جاقسىلىق، يگى ىستەر ءبىر ارنادا توعىسىپ، تۋعان ەلى­مىز­دىڭ تۇعىرىن بيىكتەتۋگە باعىتتالىپ جاتقانى جاقسى ەمەس پە؟! نەگىزىندە، اۋىلعا كەلگەن جاس مامان الامىن دەپ ەمەس، قىزمەتىمدى ءسىڭىرىپ، ەڭبەك ەتەمىن دەپ كەلۋى كەرەك. ال جەرگىلىكتى سەرىكتەستىكتەر تاراپىنان وسىنداي قامقورلىق كورسەتىلىپ جاتسا، ورتاق ماقساتتاعى وڭدى ءىس سۇتتەي ۇيىپ، بەرەكەسى ارتا تۇسەر ەدى.

اۋىل تۇرعىنى يۋري سكۋ­باك­­تىڭ ايتۋىنا قاراعاندا، وسى توپىراقتا تۋىپ-وسكەن ەل ازا­مات­تارىنىڭ بىرلىگى مىقتى بول­عان­دىقتان، ەشقانداي كوشۋ باي­قال­مايدى. قايتا كەرىسىنشە، ءىشىن­ارا جاستار اۋىلعا ورالىپ جاتىر. بۇل دا – جاقسىلىقتىڭ بەلگىسى. تۇرعىنداردىڭ پىكىرىنە قۇلاق تۇرسەڭىز، سەرىكتەستىك باس­شىسى پاۆەل شاكولانىڭ قارا­پايىم­دىلىعىن، ءوتىنىش ايتىپ بارعان كىسىنىڭ تىلەگىن ەكى ەتپەيتىنىن ەستۋ­گە بولادى. ەل ماقتاعان جىگىت­تىڭ ەڭسەسى بيىك.

– تۋعان جەرگە بايلانعان تامىر ەشقاشان ۇزىلمەيدى، – دەيدى پاۆەل شاكولانىڭ ءوزى، – ءبىز وسى جەردىڭ يگىلىگىن كورىپ وتىرعاننان كەيىن قولىمىزدا بارىمىزبەن ءبولىسىپ، ەڭ الدىمەن اۋىلدىڭ جاعدايىن ويلاۋىمىز كەرەك. ايتالىق، ەل كوشىپ كەتسە، سەرىكتەستىكتىڭ جۇ­مى­سىن كىم ىستەر ەدى؟ تابىس بولسا، يگىلىك ۇيىرىلسە، ول جۇمىسقا جۇمىل­عان جالپى جۇرتتىڭ بىرلىگى. ەلدى مەكەندە اۋىزسۋ تاراپىن­دا ەش ماسەلە جوق. كوشەلەر تو­لىق جارىقتاندىرىلدى، جول­دى جوندەپ تۇرامىز. اۋىل مادە­نيەتىن ور­كەن­دەتىپ، تۇرعىن­داردىڭ بۇقارالىق سپورت­پەن اينالىسۋىنا جىل سايىن مول قارجى بولەمىز. وسىنداي ىقى­لاستىڭ يگىلىگىن دە كورىپ وتىرمىز.

ايتسا ايتقانداي، اۋىل تىر­لىگى العا باسىپ كەلەدى. سونىڭ بار­لىعى دەرلىك بەرىك بىرلىكتىڭ ار­قاسى. سول بىرلىكتى بەكەمدەپ وتىر­عان ازاماتتاردىڭ ءونىمدى ەڭ­بەگى وزگەگە ونەگە بولسا، قانەكي؟!

اقمولا وبلىسى،

اتباسار اۋدانى