جاستاردىڭ جاندى جەرى – باسپانا

ءاۋ باستا جاستار «مۇنداي وزگەرىستىڭ نە كەرەگى بار؟» دەپ جاڭاشىلدىققا ءاتۇستى قاراعانى راس. كەزەكتى وزگەرىستىڭ ءبىرى دەپ قابىلداپ، قولدى ءبىر سىلتەگەندەر دە بولدى. جاڭا زاڭ جوباسىندا «جاستارعا تۇرعىن ءۇيدى جەڭىلدىكپەن جالعا بەرۋ جونىندەگى باعدارلامانى ازىرلەۋ جانە ىسكە اسىرۋ بويىن­شا جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگانداردىڭ قۇزىرەتىن كەڭەيتۋگە باعىت­تالعان تۇزەتۋلەر كوزدەلگەن. مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ مەم­لەكەتتىك ستراتەگيالىق جوسپارلاۋ قۇجات­­تا­رى­نا، ونىڭ ىشىندە ايماقتاردى دامىتۋ باع­دارلامالارىنا جاستارمەن جۇمىس بويىنشا ناقتى ينديكاتورلار، باعالاۋ كريتەريلەرى جانە كۇتىلەتىن ناتيجەلەر ەنگىزىلەدى» دەگەندى ەستىگەن جاستاردىڭ باسپانا الۋ­عا دەگەن ءۇمىت وتى قايتا جانىپ، جاڭا باعدارلامالاردى، جاڭا وزگەرىستەردى كۇتىپ وتىرعانى بەلگىلى. اياداي عانا پاتەر جەڭىلدىكپەن جالعا بەرىلسە دە ونىڭ ءوزى اجەپتاۋىر كومەك. ايتپەسە، تاپقان تابىسىن جالدامالى پاتەراقىسىنا تولەپ، ءۇي ساتىپ الۋعا قاراجات جيناي الماي جۇرگەندەر قانشاما؟!

راس، جاستاردىڭ جاندى جەرى – باسپانا ماسەلەسى. وسى ۋاقىتقا دەيىن باسپانا ۇلەستىرۋ بويىنشا قابىلدانعان باعدارلامالار ماسەلەنى تۇپكىلىكتى شەشە الماي كەلەدى. «مەملەكەتتىك باعدار­لامامەن ءۇي الدىم» دەگەن جاس وتباسى­نىڭ قۋانىشىنىڭ ار جاعىندا ۇرەي بارى انىق. ول – دەنساۋلىعىم سىر بەرمەي، جۇمىسىم تۇراقتى بولىپ، 25-30 جىل ىشىندە يپوتەكانى تولەپ قۇتىلسام دەگەن قورقىنىش. قاي باعدارلامانى الىپ قاراساڭىز دا، ءومىرىڭنىڭ جارتىسىن ۇرلايتىن، الاڭسىز ۇيقىدان ايىراتىن، دۇكەندەگى كىر سابىننىڭ باعاسىنا دەيىن نازار اۋدارتاتىن ساياساتقا قۇرىلعان. بۇل – باسپانالى بولدىم دەگەن جاستاردىڭ باسىنداعى اڭگىمە. وسىدان كەيىن ءۇي-كۇيسىز جۇرگەن جاستاردىڭ تاعدىرى ايتپاسا دا تۇسىنىكتى شىعار.

باعدارلامالاردىڭ الەگى ءبىر بولەك، ءۇي الۋعا جۇمىسسىزدىق ماسەلەسى، تا­بىس­­تىڭ تومەندىگى، نەسيە تاريحىنىڭ بۇزى­ل­ۋى سياقتى فاكتورلار دا كەدەرگى كەلتىرىپ وتىر. «تولەي الماسا، نەسيەنى نەسىنە الادى؟» دەپ كىنا ارتا المايسىز. تۇرمىستىڭ تاۋقىمەتىن تارتقاننان الادى دا. ايتپەسە، تابىسى شىعىندارىن جاۋىپ، كەلەسى ايدىڭ جالاقىسىنا دەيىن جەتىپ ارتىلسا، بانكتىڭ تابالدىرىعىن توزدىرىپ نەسى بار؟! مۇنى ايتىپ وتىرعانىمىز، مەملەكەت قانشا جەردەن باعدارلاما قابىلداعانىمەن، وعان قاتىسۋعا جالاقىسى تومەن، نەسيە تاريحى ناشار جاستارعا مۇمكىندىك از. بانكتەر ماڭىنا دا جولاتپايدى. ال مۇنداي ساناتتاعى جاستار كوپ. اۋىلداعى جاستار بىلاي تۇرسىن، وبلىس ورتالىعىندا ء«تاۋىر قىزمەت ىستەپ ءجۇر» دەگەن قىز-جىگىتتەردىڭ ءوزى باسپانا الۋدىڭ تالاپتارىنا ساي كەلمەيدى. اكىمدىكتىڭ اينالاسىندا جۇمىس ىستەيدى دەگەن جاستاردىڭ ءبارى بىردەي باسپانالى بولا الادى دەي الماسپىز. مەملەكەتكە ماسىل بولىپ، جاستارعا تەگىن ءۇي بەر دەۋدەن اۋلاقپىز. جاستاردىڭ سۇرايتىنى – باعا تۇراقتىلىعى، جەڭىلدەتىلگەن جالدامالى پاتەر، مەملەكەتتىڭ قولجەتىمدى باسپانا سالىپ بەرۋى. جاستار جاڭا زاڭنىڭ قابىلدانۋى بۇل تۇيتكىلدەردىڭ تارقاتىلۋىنا سەپ بولاتىنىنا سەنىمدى.

جاسىراتىنى جوق، جاستاردىڭ بار سەنەرى – مەملەكەتتىك باعدارلامالار. ايتپەسە، قازىرگى نارىق زامانىندا ءۇي الۋدىڭ باسقا تەتىگى جوق سياقتى. مال قۇنسىزدانىپ كەتتى. ياعني اۋىلداعى اكە-شەشەڭنىڭ اسىراپ وتىرعان مالىنا كوز الارتا المايسىڭ. جايىلىم تاپشى، ءشوپ باعاسى قىمبات، اۋىلداعىلار بالاسىنا ءۇي ساتىپ اپەرۋ بىلاي تۇرسىن، ازىن-اۋلاق مالىن كۇنكورىس ەسەبىندە ۇستاپ وتىرعانى ءمالىم. نەسيە الۋدىڭ ماشاقاتىن جوعارىدا ايتتىق. جالاقىنىڭ ءتۇرى مىناۋ. باي تۋىسىڭنىڭ ءوزى قارىزعا بەس مىڭ تەڭگەنى قينالىپ بەرەتىندىكتەن، «ول جاقتان» ءۇي الۋعا كومەك بولاتىنىنا سەنىم از.

ادام ءوزى قاي ماسەلەگە باس اۋىرتسا، سول سالانىڭ مامانى بولىپ شى­عا­تىنىن اڭعار­ماي قالادى ەكەن. قارجى­لىق ساۋاتى ارتقان تۇرعىندار بانكادا اقشا ساقتاعاننان گورى بانكتە ساقتاعان ءتيىمدى ەكەنىنە كوز جەتكىزە باس­تادى. ساقتاعاننان نە پايدا؟ ءۇي باعاسى جىلدان-جىلعا ءوسىپ جاتىر. قاجەتتى سوما­نى جيناپ ۇلگەرمەيسىڭ. قىسقاسى، مەملەكەت جاستاردىڭ باسپانالى بولۋى ءۇشىن ءتيىمدى باعدارلاما ازىرلەمەسە، قوعامدا جۇمىسسىزدىق، اجىراسۋ، زاڭ بۇزۋشىلىق سەكىلدى كەسەلدەر بەلەڭ الىپ، ەلدىڭ دامۋىنا كەرى اسەرىن تيگىزبەي قويمايتىنى انىق.