الەۋمەتتىك نىساندار بيووتىنمەن جىلىتىلماق

تاياۋدا عانا تاعايىندالعان قۇمار اقساقالوۆ ءوڭىر باسشىسى رەتىندە ءوزى شاقىرعان العاشقى كەڭەستىڭ جىلۋ ماسەلەسىنە ار­نالۋى جايدان-جاي ەمەستىگىن اتاپ ءوتىپ، بۇل سالانىڭ كوپتەن بەرى تاسادا قالىپ قويعانىن ايتتى. مۇنىڭ سالدارى ەندى عانا ءبىلىنىپ جاتىر. ماسەلەن، قىس كارىنە مىنبەي جاتىپ بوروۆسكوي كەنتىندەگى جىلۋ ورتالىعىنداعى نەگىزگى قازاندىقتاردىڭ ءبىرى ىستەن شىقتى. سونداي-اق سارىكول، فەدوروۆ اۋداندارىنداعى مەكتەپتەر جىلۋسىز قالدى. 23 قارا­شا­دا ارقالىق قالاسىنىڭ جىلۋ-ەنەرگەتيكالىق ورتالىعىنداعى №5 جىلۋ قازاندىعى ىستەن شىقتى، 30 قاراشادا رۋدنىي قالاسىندا ماگيسترالدى سۋ قۇبىرى جارىلدى. اپاتتىڭ ءبارى دەر كەزىندە قالپىنا كەلتىرىلدى. الايدا بۇل جاعدايلار ءوڭىردىڭ جالپى جىلۋ جۇيەسىن، قازاندىقتار مەن جىلۋ جولدارىنىڭ جاي-كۇيىن جەتە زەردەلەپ، كەشەندى جوندەۋ، جاڭارتۋ جۇمىستارىن قولعا الاتىن ۋاقىتتىڭ جەتكەنىنە كوز جەتكىزىپ وتىر.

– رۋدنىيدا جىلۋ جەلىلەرىنىڭ 62%-ى ابدەن توزعان. قالاعا جىلۋ بەرەتىن جىلۋ-ەنەرگەتيكالىق ورتالىق سوكولوۆ-سارىباي تاۋ-كەن بايىتۋ كومبيناتىنىڭ مەن­شىگىندە. مۇنداعى №3 جىلۋ قازاندىعىنا ءالى كۇنگە دەيىن جوندەۋ ءجۇرىپ جاتىر. №5 جى­لۋ قازاندىعىنداعى جوندەۋ جۇ­مىستارى جىل سوڭىندا عانا اياقتالادى. ارقالىقتىڭ جىلۋ قۇبىرلارىنىڭ 85%-ى ەسكىرگەن. جەر استىنداعى قۇبىرلاردى ءىشىنارا جاماپ-جاسقاعانمەن، جۇيەلى جۇمىس جۇرگىزىلمەگەن. ارقالىقتىڭ جىلۋ ورتالىعىن مازۋتتان كومىرگە اۋىستىرۋدى اياقتاۋ ماڭىزدى. بۇگىندە مۇن­داعى جىلۋ ورتالىعىندا 2 قازاندىق كومىرمەن، 1 قازاندىق مازۋتپەن جانادى. وتپەن ويناۋعا بولمايدى، بۇل ماسەلە تىكەلەي باقىلاۋىمدا بولادى، – دەدى وبلىس اكىمى ق.اقساقالوۆ.

جيىنعا قاتىسۋشىلاردى جىلۋ ماۋسىمىنىڭ بارىسى جا­يى­نان حاباردار ەتكەن وبلىس­تىق ەنەرگەتيكا جانە تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسى باسقارماسىنىڭ باسشىسى داۋرەن اسقاروۆتىڭ ايتۋىنشا، بيىل وڭىردە جىلۋ جىلداعىداي جوسپارعا سايكەس بەرىلىپ جاتىر. بارلىق نىساندار جىلۋ جۇيەلەرىنە قوسىلعان. جازدا 48 شاقىرىم جىلۋ جۇيەسى جوندەلىپ، 15 شاقىرىم سۋ قۇبىرى مەن كارىز جۇيەسى جاڭارتىلعان. قىستان قىسىلماي شىعۋ ءۇشىن وبلىسقا 465،4 مىڭ توننا كومىر قاجەت. قولدا 416 مىڭ توننا كومىر بار. الەۋمەتتىك نىسانداردىڭ ءبارى دەرلىك قاتتى وتىنمەن قامتاماسىز ەتىلگەن.

وبلىستىق ءبىلىم باسقار­ماسى­نىڭ باسشىسى زاۋرە باي­­مەنوۆانىڭ ايتۋىنشا، فە­دوروۆ اۋدانىنداعى ورتا مەك­تەپتىڭ جىلۋسىز قالۋى قازان­دىقتىڭ كومىردەن گازعا اۋىسۋى­نان تۋىن­داعان. بۇعان دەيىن كومىرمەن جىلىتىلىپ كەلگەن ءبىلىم نىسانى بيىل گازعا كوشكەن. بىراق مەردىگەر كومپانيا قۇرىلىس جۇمىستارىن كەشىكتىرىپ تاپسىرعاندىقتان، ۇلكەن عيماراتتى جىلىتۋعا وسىدان 4-5 كۇن بۇرىن قوسىلعان گاز پەشىنىڭ قۋاتى جەتپەي قالعان.

– بۇگىنگى تاڭدا ى.التىنسارين مەكتەبىندەگى 16 وقۋ كابينەتىنىڭ تەك ەكەۋىندە – ماتەماتيكا جانە فيزيكا كابينەتتەرىندە عانا سىناپ باعاناسى 17 گرادۋستى كورسەتىپ تۇر. قالعان سىنىپتاردا قالىپتى تەمپەراتۋرا 18 گرادۋستان جوعارى. سونىمەن قاتار، سارىكول كەنتىندەگى ۋريتس­كي جالپى ءبىلىم بەرەتىن مەك­تەبىنىڭ جىلىتۋ جۇيەسىنەن دە اقاۋ شىققان. بۇل نىسان 2017 جىل­دان بەرى قوستاناي جىلۋ تاسى­مالداۋ كومپانياسىنا سەنىم­گەرلىك باسقارۋعا بەرىلگەن. تەك­سەرە كەلگەندە وت جاعۋشى ءوز مىن­دەتىن دۇرىس اتقارماعان. ءبىلىم وشاعىنداعى 20 وقۋ كابي­نەتىنىڭ ەكەۋىندە تەمپە­را­­تۋ­را 15 گرادۋستان جوعارى كوتەرىلمەيدى. وسىعان بايلانىستى 5-جەلتوقساننان باستاپ 290 ادام وقيتىن مەكتەپ ەكى اۋىسىمدىق وقۋعا كوشتى، – دەدى ز.بايمەنوۆا.

وبلىس باسشىسى وڭىردە بيووتىنمەن جاناتىن جىلۋ قازاندىقتارىن تاجىريبەگە ەنگىزۋ قاجەتتىگىن ايتتى.

– بۇل جەردە كومىرمەن ەمەس، سابانمەن جاناتىن جىلۋ قازان­دىقتارى تۋرالى ايتىپ وتىرمىن. بۇگىندە مۇنداي تاجىريبەنى ءبىراز وڭىرلەر قولدانىپ جاتىر جانە ول ءتيىمدى ءارى كومىرگە قارا­عاندا ەكى ەسە ارزان وتىن ەكە­نىن كورسەتىپ وتىر. تۇپتەپ كەل­گەندە، مۇنداي ارزان وتىن قىر­ۋار بيۋدجەت قارجىسىن ۇنەم­دەۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. ءبىز ال­داعى ۋاقىتتا، اسىرەسە، الەۋ­مەت­تىك نىسانداردى بيوماسسامەن جىلىتۋعا كوشۋىمىز كەرەك. مۇنداي قازاندىقتاردى جاساپ شىعاراتىن كومپانيالار قوستانايدا دا بار. سويتە تۇرا، قولدا بار مۇمكىندىكتى پايدالانا الماي وتىرمىز. جىلۋ قازاندىقتارىن بيوتىنعا كوشىرۋ كەزەك كۇتتىرمەيتىن مىندەت، – دەدى وبلىس باسشىسى. 

جيىن سوڭىندا ق.اقساقالوۆ اۋدان جانە قالا اكىمدەرى مەن وبلىستىق باسقارما باسشىلارىنا وزدەرىنە تيەسىلى اۋماقتاعى جىلۋ جەلىلەرىنىڭ جۇقارعان تۇستارىن، ەسكىرگەن جىلۋ قازان­دىقتارىن انىقتاپ، كەلەسى جىل­عى بيۋدجەت ەسەبىنەن قارجى قاراس­تىرۋ ءۇشىن تەز ارادا ناقتى ۇسى­نىس ازىرلەۋدى تاپسىردى.

قوستاناي وبلىسى