قوقىس وڭدەيتىن كەشەندەر

وسىعان بايلانىستى اتىراۋ قالالىق اكىمدىگىنىڭ ءباسپاسوز قىز­مەتىنەن ءمالىم ەتكەندەي، شاھار اۋماعىندا 75 ستيحيالىق قوقىس الاڭى ورنالاسقانى بەلگىلى بولعان. «قولدان جاسالعان» قوقىس الاڭى رۇقسات ەتىلمەگەن اۋماقتارعا قۇرى­لىس قالدىقتارىن توگۋدىڭ سالدا­رىنان پايدا بولعان. وسىعان وراي، اكىمدىكتىڭ تاپسىرماسىمەن «ارناۋ­لى اۆتوبازا» جشس-نىڭ جا­نى­نان ستيحيالىق قوقىس الاڭ­دا­رىن جويۋ ءۇشىن جۇمىس توبى قۇرى­لىپ، قۇرىلىس قالدىقتارىن تازار­تۋعا «ارناۋلى اۆتوبازا» سەرىكتەس­تىگىنەن 30 جۇمىسشى مەن 10 ارنايى تەح­نيكا تارتىلدى. وسىلايشا، 35 الاڭ­نان 2 300 توننا قوقىس شىعارىلدى.

اتىراۋ وبلىسىندا قاتتى تۇر­مىستىق قالدىقتاردى سۇرىپتاپ، قايتا وڭدەيتىن ەكى كەشەندى سالۋ­عا ەندى ءمان بەرىلە باستادى. وب­لىس­تىق تابيعي رەسۋرستار جانە تابي­عاتتى پايدالانۋدى رەتتەۋ باس­­قارماسىنىڭ باسشىسى نۇرلان جان­توقوۆتىڭ مالىمەتىنشە، بيىل قاتتى تۇرمىستىق قالدىقتاردى سۇ­رىپتاۋ جانە قايتا وڭدەۋ كورسەت­كىشىن 33%-عا جەتكىزۋ جوسپارلانىپ وتىر.

مۇنايلى شاھاردا جەكە ينۆەس­تورلاردىڭ قارجىسىمەن قاتتى تۇر­مىستىق قالدىقتاردى سۇرىپتاپ، وڭ­دەيتىن ەكى كەشەننىڭ قۇرىلىسى ءجۇرىپ جاتىر. جاڭا كەشەندەردىڭ قۋاتى – جىلىنا 225 مىڭ توننا. ماسەلەن، «پرومەكولوگيا» جشس-نىڭ سۇرىپتاۋ-وڭدەۋ كەشەنىنىڭ قۇرىلىسى ءۇشىن قالانىڭ سول جاق بو­لىگىنەن 30 گەكتار جەر تەلىمى بەرىل­گەن. شاھاردىڭ وڭ جاق بولى­گىنەن قوقىستى قايتا وڭدەۋ زاۋى­تىن سالۋعا نيەت بىلدىرگەن «گرين­سيتيكلينينگ» جشس-عا 5 گەكتار جەر تەلىمى بولىنگەن. ەكى كەشەننىڭ قۇنى 2،5 ملرد تەڭگەنى قۇرايدى.

– بيىل «گرينسيتيكلينينگ» جشس-نىڭ قارجىسىنا سالىنىپ جاتقان كەشەن ىسكە قوسىلادى. ال «پرومەكولوگيا» جشس قۇرىلىس جۇمىستارىن 2023 جىلى اياقتاۋدى كوزدەپ وتىر. جاڭا كەشەندەر نىسانى پايدالانۋعا بەرىلگەننەن كە­يىن ەسكى قاتتى تۇرمىستىق قال­دىق­تار پوليگونىن قالپىنا كەل­تىرۋ جۇ­مىستارى باستالادى. بۇل جۇمىستار تولىقتاي ىسكە اسىرىلعاننان كەيىن 2025 جىلعا قاراي اۋاعا تارالاتىن جاعىمسىز يىستەر، سونداي-اق جەر­استى سۋلارىنىڭ زياندى زاتتارمەن لاستانۋى ازايادى، – دەدى ن.جانتوقوۆ.

ال جىلىوي اۋداندىق اكىمدى­گىنىڭ ءباسپاسوز قىزمەتىنەن ءمالىم ەتكەندەي، تۇرعىن ۇيلەردەن شىعا­رىلعان قوقىس قالدىقتارىن قايتا وڭدەۋ جوسپارلانىپ وتىر. بۇل اۋداندا مەكەمەلەردىڭ قاتتى تۇر­مىس­تىق قالدىقتارىن سۇرىپتاپ، قايتا وڭدەۋمەن اينالىساتىن ءبىر مەكەمە بار. 2019 قۇرىلعان «ەكوقالا ءححى» جشس قايتالاما شيكىزات الۋ ماقساتىندا جىلىنا 30 مىڭ توننا قاتتى تۇرمىستىق، 6 مىڭ توننا ازىق-ت ۇلىك، اۋىلشارۋاشىلىعى، 2 مىڭ توننا قۇرىلىس قالدىقتارىن جيناپ، ونىڭ 96%-ىن قايتا وڭ­دەي­دى. ەندى تۇرعىن ۇيلەردەن شىعا­رىلاتىن قوقىس قالدىقتارىن قايتا وڭدەۋدى قولعا الىپ وتىر. قازىر تۇرعىن ءۇي يەلەرىمەن كەلىسىم­شارتقا وتىرۋ ءجۇرىپ جاتىر.

«اتامەكەن» كاسىپكەرلەر پالاتاسى اۋداندىق وكىلدىگىنىڭ جەتەكشىسى ەرلان نۇرلانوۆتىڭ ايتۋىنشا، اتالعان سەرىكتەستىكتىڭ 30 ارنايى تەحنيكاسى بار. مۇندا 100 ادام جۇمىس ىستەيدى.

– سەرىكتەستىكتە اۆتوماتتى جۇك تارازىلارى، قالدىقتاردى سۇ­رىپتاۋ تسەحى، ارنايى سۇرىپتاۋ جەلىسى، قايتالاما شيكىزات قويماسى، قالدىقتاردى كادەگە جاراتۋ كارتاسى بار. رەزەرۆتىك ساقتاۋ ورنى، قۇرىلىس قالدىقتارىن سۇرىپتاۋ، كادەگە جاراتۋ الاڭى، ارنايى كولىك­تەر مەن كونتەينەرلەردى جۋ، سانيتارلىق توسقاۋىل ورىندارى قا­راستىرىلعان. بۇرىن كەشەن قۋاتى جىلىنا 30 مىڭ تونناعا ەسەپتەلگەن بولسا، ەندى بۇل ەكى ەسەگە ارتاتىنى جوسپارلانىپ وتىر، – دەيدى ە.نۇرلانوۆ.

وتكەن سەنبىدە مۇنايلى وڭىردە «جەر-انا» اتاۋىمەن سەنبىلىك ۇيىمداستىرىلدى. «تابيعاتتا قو­قىسقا جول جوق» دەپ اتالعان جال­پى ۇلتتىق ەكولوگيالىق اكتسيا­سى اياسىندا وتكەن سەنبىلىككە مىڭ­نان اسا ادام قاتىستى. ونىڭ ىشىن­دە ەكولوگيا دەپارتامەنتىنىڭ ماماندارى، ايماقتىڭ اتقارۋشى ورگانداردىڭ، كاسىپورىنداردىڭ وكىلدەرى، ەكوبەلسەندىلەر مەن ستۋدەنتتەر بار. قوقىستاردى شىعارۋعا 23 تەحنيكا تارتىلدى.

– جىل سايىن تۇرعىندار تاراپىنان بۇل اكتسياعا قاتىسۋ بەلسەندىلىگى ارتىپ وتىر. بۇل – وتە كەرەك ءىس-شارا. بيىل اتىراۋ وبلىسىندا ەكولوگيالىق سەنبىلىك كەزىندە بەس اۋماق قامتىلدى. سەنبىلىكتەن اۋداندار دا شەت قالعان جوق. ماقسات – قىسقى ماۋسىمنىڭ الدىندا جاعا­لاۋلاردى، ساياباقتار مەن سكۆەرلەردى قوقىستان تازارتۋ. ءىس-شارا جۇرت نازارىن قورشاعان ورتانىڭ لاستانۋ ماسەلەسىنە، تابيعاتتى ساقتاۋ مەن ەكولوگيالىق مادەنيەتتى قالىپ­تاستىرۋدىڭ ماڭىزىنا اۋدارۋعا باعىتتالدى، – دەيدى باسقارما باسشىسى ن.جانتوقوۆ.

ونىڭ دەرەگىنە قاراعاندا، سەن­بىلىككە قاتىسۋشىلار 1 591 تال كو­­شەتىن ەككەن. ءبىر كۇندە وبلىس اۋما­عىنان 45 توننا قوقىس جينال­دى. قوقىستىڭ اراسىندا قايتا وڭدەۋ­گە بولاتىن قالدىقتىڭ كەيبىر ءتۇرى بار. سول سەبەپتەن سۇرىپتالعان قو­قىس­تار ارنايى كاسىپورىنعا قايتا وڭدەۋگە جىبەرىلدى. بۇل اكتسيا قازان ايىنىڭ سوڭىنا دەيىن جالعاسادى.

اتىراۋ وبلىسى