ۇلتتىق كينو قولداۋعا ءزارۋ

– باۋىرجان مىرزا، اڭگى­مە­مىزدى وتاندىق فيلمدەردىڭ پرو­كاتتاعى جاعدايىنان باستاساق. كينوتەاترلار­دا ۇلتتىق ونىم­دە­رىمىز قانشالىقتى ۇلىق­تالىپ جاتىر؟

– ماسەلەنى ورىندى كوتەرىپ وتىر­سىز. تۇيتكىلدىڭ تامىرىنا تەرەڭىرەك ءۇڭىلۋ ءۇشىن، اڭگىمەمىز­دىڭ القيسساسىن اۋەلى وتكەن ايلاردا جۇرگىزىلگەن ستاتيستيكادان باستايىق. مىسال رەتىندە، تامىز ايىن قاراستىرىپ كورسەك. RENTRAK كومپانياسىنىڭ مالى­مەتى بويىنشا، قازاقستاندا تامىز ايىندا بارلىعى 55 فيلم پرو­كاتقا شىققان. كىرىستەردىڭ جال­پى سوماسى 1،5 ميلليارد تەڭ­گە­دەن استى. پروكاتتا التى قازاق­ستاندىق فيلم عانا بولعان، بى­راق ولارعا جالپى الىمداردىڭ ۇش­تەن ءبىرى (30،1%) تيەسىلى. ال جال­پى كورسەتكىش مىناداي: اقش شى­عارعان 21 فيلم (38،1%) جالپى كىرىستىڭ 63،9%-ىن جينادى. ەۋروپالىق 17 كارتينا كورسەتىلگەن فيلمدەردىڭ 30،9%-ىن قۇرادى. ولاردىڭ كىرىسى – 2،4%. قالعانى – كانادا، مەكسيكا، اۋسترا­ليا، قىتاي جانە رەسەي ەلدەرىنىڭ فيلم­­دەرى. ولارعا پروكاتتا بولعان بار­لىق كارتينانىڭ بەستەن ءبىر بولىگى جانە تامىز ايىنداعى بۇكىل جالپى كىرىستىڭ تەك 3،5%-ى عانا تيەسىلى. سوڭعى كورسەتكىش كوزگە وتتاي باسىلادى. ناتيجەسىندە مى­ناداي سۇراق تۋىندايدى: ەكو­نو­ميكالىق تۇر­عىدان شامالى ناتي­جە بەرەتىن كارتينالارعا ەكران ۋاقىتىنىڭ 20 پايىزىن بەرۋ قانشالىقتى ورىندى جانە قان­شالىقتى ءتيىمدى؟

– كينو مامانى رەتىندە بۇل سۇراققا ءوزىڭىز قالاي جاۋاپ بەرەر ەدىڭىز؟

– ماسەلە مىنادا، قازىر ءبىزدىڭ كينو­تەاترلارىمىزدىڭ ەكراندارىنا مەم­لەكەتتىڭ قولداۋىمەن تۇ­سىرىلگەن 12 جاڭا كارتينا شىعا الماي وتىر. قىركۇيەك پەن جەلتوقسان ارالىعىندا 12 فيلم پروكاتتاۋ جوسپارلانعان. مەن سىزگە ايتايىن، ەگەر سول ء«ۇش پايىزدى» الىپ تۇرعان تانىس ەمەس ەلدەردە شى­عا­رىلعان فيلمدەردىڭ كەم دەگەندە جارتىسى ءبىزدىڭ رەجيسسەرلەر تۇسىر­گەن تۋىندىلارمەن اۋىستىرىل­سا، ءۇش پايىز التى، ءتىپتى توعىز پا­­يىزعا دەيىن كوتەرىلەتىن ەدى. باس­­قاشا ايتقاندا، ءبىزدىڭ كارتي­نا­لارى­مىز ارقىلى ەكى-ءۇش ەسە كوپ اقشا تابۋعا بولادى. بۇل – وتە ما­ڭىز­دى ماسەلە جانە ءبىز مۇنى جا­قىن ارادا كينويندۋسترياداعى ارىپ­تەستەرىمىزبەن تالقىعا سالىپ، قان­داي دا ءبىر شەشىم تابۋىمىز كەرەك.

– ەندەشە، كينوتەاترلاردا ءبىزدىڭ فيلمدەردىڭ ورنىنا كاسسا جينامايتىن قىتاي، كا­نادا جانە مەكسيكا فيلمدەرى نە­لىكتەن كورسەتىلۋدە؟ بۇ­عان قالاي جول بەرىلىپ وتىر؟

— مۇنى انىقتاۋعا تىرىسىپ كورە­يىك. ماسەلەن، جاقىندا «انا، مەن ءتىرى­مىن!» («ماما، يا جيۆايا!») ءفيلمىنىڭ پرو­ديۋسەرلەرى ءسوز سويلەدى. ولار ءوز فيلم­دەرىن ءىرى جەلىلەردە پروكاتقا شى­عار­عىسى كەلدى، بىراق ارەكەتتەرى ءساتسىز بولدى جانە كينو جەلىلەرى مەن ورتالىق اراسىنداعى قارىم-قاتىناستىڭ دۇرىس بولماۋى، كەزىندە بىرەۋگە بىرەۋ قاجەتتى قولداۋ كورسەتپەۋى سەبەپ بولىپ وتىر دەگەن اقپارات ايتىلدى. بىراق كينوورتالىق ارنايى ءبىر كومپانيالارعا اتاۋلى قولداۋ كورسەتۋگە قۇقىلى ەمەستىگىن ءتۇسىنۋ كەرەك. بۇل – مەملەكەتتىك قولداۋدى بولەتىن بىرىڭعاي وپەراتور، ياعني تيىسىنشە ول قولداۋدى تەك زاڭ­دار مەن زاڭنامالىق اكتىلەرگە ساي­كەس جاريالانعان كونكۋرس ارقىلى كور­سەتە الادى. وسىنى جەتكىزگىم كە­­لەدى، بۇل – ءبىرىنشى ماڭىزدى ماسەلە.

ەكىنشى سەبەپ – مۇنداي فيلم­دەر­دى ەلگە اكەلەتىن ديستريبيۋتور­لار تارا­پىنان كورسەتىلەتىن قى­سىم. كاسىبي تىلدە بۇل «پاكەتتىك كەس­كىندەمە» دەپ اتالادى – بلوكباستەرلەرمەن قوسا قالعانىڭنىڭ ءبارىن الاسىڭ. لوگيكا جوق. شىنىندا دا، ول فيلمدەردى كينوتەاترلاردا كور­سەتۋ ءۇشىن بەلگىلى ءبىر شىعىن­دار قاجەت: لوگيستيكا، سۋبتيترلەۋ جانە تاعى دا باسقا قاجەتتىلىكتەر. بى­راق فيلم ادەتتەگىدەي تابىس اكەل­مەسە، مۇنداي شىعىندار­دىڭ ءمانى نەدە؟ باعانا ايتىلعان ءۇش پايىزعا كەلەتىن بولساق، ماسەلە ءتىپتى ول ارقىلى بىرەۋدىڭ اقشا تابۋىندا ەمەس. ديستريبيۋتور بۇل شىعىنداردى ءوز پاكەتىندەگى «كاسسالىق» فيلمدەر ارقىلى وتەيدى، ال كينوتەاترلار؟ ولار بۇل فيلمدەر ارقىلى كوپ اقشا تاپپايتىنى بەلگىلى. وندا نەگە مۇنداي كينونى وتاندىق فيلم­دەرگە الماستىرماسقا؟

– ءدال وسى سۇراق ءبىزدىڭ دە كو­كە­يىمىزدى تەسىپ وتىر. ءوزىڭىز اڭ­گى­مەمىزدىڭ باسىن­دا ايتىپ وت­كەن تامىز ايىنداعى كور­سەت­كىش بو­يىنشا پروكاتتان تۇس­كەن تا­­­بىس­تىڭ ۇشتەن ءبىر بولىگىن الىپ كەل­گەن التى قازاقستاندىق ءفيلم­نىڭ بار­لى­عى دا كومەديا جان­رىنداعى تۋىندىلار ەكەن. دە­مەك كورەرمەن تاڭداۋى – وسى. كاس­سالىق الىمدار بويىنشا دا ولار­­­مەن باسەكەلەسۋ مۇمكىن ەمەس سەكىلدى...

– ولارمەن ەشكىم باسەكەلەس بولايىن دەپ وتىرعان جوق. الايدا مەنىڭ كينوپروكات سالاسىنداعى ەكزوتيكالىق ەل­دەر­دىڭ كارتينالارىنا قايتا-قايتا نا­زار اۋدارىپ وتىرعانىم بەكەر ەمەس. نەلىكتەن ءبىز ولاردىڭ ورنىنا ءوز كار­­تي­نالارىمىزدى كورسەتىپ، ودان دا كوپ نا­تيجەگە قول جەتكىزە الماي­مىز؟ ايتا كەتسەك، بۇل تەك قار­جى­لىق كور­­سەت­­كىشتەرمەن عانا ول­شەنبەيدى. بىرىن­شى­دەن، ونىڭ ارتىندا قازاق كينوسىن دارىپ­تەۋ تۇر. ەكىنشىدەن، وسى سالادا جۇ­مىس ىستەيتىن وندىرىستىك كومپانيا­لارعا قول­داۋ كورسەتىلەدى. ۇشىنشى­دەن، ەڭ باس­تىسى، ءبىز كينەماتوگراف­­تىڭ «تاري­حىن» قالىپتاستىرۋ ارقى­لى جاس ەسىمدەردى ناسي­حاتتايمىز. بۇل – جاڭا اكتەرلەر مەن رەجيسسەرلەر، ەكرانداردا پايدا بولاتىن تىڭ كينوجوبالار. مىسال رەتىندە دانيار الشى­نوۆ پەن اسقار ءىلياسوۆتى الايىق. ولار قازىردىڭ وزىندە وتە ماڭىزدى حا­لىقارا­لىق دەڭگەيگە شىققان. تۇسىرگەن فيلمدەرى­نىڭ دە سانى كۇن ساناپ ارتىپ كەلەدى. بۇل، ارينە، كورەرمەن ءۇشىن قىزىقتى نەمەسە قىركۇيەك ايىنىڭ سوڭىندا پرو­كاتقا شىققان ۆگيك تۇلەگى ايدىن ساحاماننىڭ «دوس-مۇقاسان» اتتى وتە قىزىقتى رەجيسسەرلىك دەبيۋتتىك جۇمى­سىن الۋعا بولادى. ءادىلحان ەرجانوۆ­تىڭ «مۇيىزتۇمسىق» («نو­سوروگ») كارتيناسى بەلسەندى جۇ­مىس ۇستىندە جانە وعان الەك­ساندر رودنيانسكي سياقتى ءىرى پرو­ديۋسەردىڭ قاتىسۋى ءبىزدىڭ كينو­عا دە­گەن قىزىعۋشىلىقتىڭ ما­ڭىزدى كور­سەت­كىشى ەكەنى ءسوزسىز. بارلى­عى­مىز، تەك كينو­ورتالىق قانا ەمەس، ديستريبيۋتورلار دا، كينوتەاتر­لار دا وسى ۇردىستەردى كورىپ، شەتتە قالماۋى كەرەك.

ارينە، ءبىزدىڭ كارتينالارى­مىز­­دىڭ توكيو، بەرلين جانە تاعى دا باسقا ءىرى كينوفەستيۆالدار­­­دا­عى كوپتەگەن جەتىس­تىگىن ەسكە­رۋ قاجەت. ولار دا ءبىز­دىڭ كينوعا دە­گەن قىزىعۋشىلىقتىڭ كوپ ەكە­نى­نىڭ كورنەكى كورسەتكىشى. قازاق­ستان­دىق كورەرمەندى بۇل الاڭنان تىس قالدىرۋ دۇرىس ەمەس. يدەولوگيا تۇرعىسىنان دا، يندۋستريانى دامىتۋ تۇرعىسىنان دا، كىرىستەر تۇرعىسىنان دا. بۇل فيلمدەر­دى پروكاتقا شىعارۋ، ىڭعايلى كور­سەتى­لىم ۋاقىتىن، سەانستاردىڭ جاق­سى سانىن بەرۋ – مۇنىڭ ءبارى كو­رەرمەنگە وسى ءفيلم­دى كورۋگە مۇم­كىندىك بەرەدى. نارىقتا، ين­دۋس­تريادا بىزگە تەك العا جىلجۋ قا­جەت. ءوز كەزەگىندە، ءبىز اكىمشىلىك ەتەتىن بيۋد­جەتتىك باعدارلامالار اياسىندا پوليگ­رافيا، تيراجداۋ، كوممەرتسيالىق ەمەس كورسەتىلىمدەر ۇيىمداستىرۋ، جاڭا كارتينالار­دىڭ تۇساۋكەسەرلەرىن وتكىزۋدى ءوزى جاۋاپكەرشىلىگىمىزگە الامىز.

– اتالعان باعدارلامالارعا تولى­عىراق توقتالىپ ءوتىڭىزشى...

– شىندىعىندا، ءبىزدىڭ فيلم­دەردى تانىمال ەتۋگە جانە ىلگە­رى­لەتۋگە باعىت­تالعان ەكى باعدار­لاما بار. ءبىرىنشىسى – «شەتەلدەگى قازاقستان كينوسىنىڭ كۇندەرى». وسى جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن ءبىز فيلمدەرىمىزدى 15 ەلدە كورسەتەمىز. اتالعان باعىتتا ءتيىستى جۇمىستار جۇرگ­ىزىلىپ جاتىر. نەگىزگى ماقسات – ءىرى كينو­نارىقتارعا بەت بۇرىپ، ۇلتتىق كينومىزدى شەتەلگە ساتۋمەن بەلسەندى اينالىسۋ. بولاشاقتا ءبىز بۇل باعدارلامانى قوسىمشا ىشكى نارىققا باعىتتاۋدى دا جوس­پارلاپ وتىرمىز. ول ەندى بولا­شاقتىڭ ەنشىسىندە.

ەكىنشى باعدارلاما – «تيراج­داۋ جانە ديستريبۋتسيا» (بىراق ءبىز ونىڭ اتاۋىن «مەملەكەتتىك قار­جىلاندىرۋ العان قازاقستاندىق كينونى پروكاتتاۋ جانە ىلگەرىلەتۋگە مەملەكەتتىك قولداۋ كورسەتۋ» رە­تىندە وزگەرتۋ تۋرالى ماسەلەنى كو­تەرەتىن بولامىز دەگەن ويدامىن). بۇل باعدارلاما ەلدىڭ ەكى ءىرى قا­لا­سىمەن شەكتەلمەي، ايماقتىق كينوتەاترلاردا دا بەلسەندى جۇ­مىس ىستەي وتىرىپ، پروكاتتاۋ، ىلگە­رىلەتۋ، پرەمەرالار مەن باسقا دا مار­كەتينگتىك ءىس-شارالارعا قا­را­جات ءبولۋدى كوزدەيدى. اتالعان باع­دارلاماعا قاتىسۋعا كونكۋرس مەم­لەكەتتىك ساتىپ الۋ پورتالىندا جا­ريالانعان. وتاندىق كينونى نا­سيحاتتاۋدى ىسكە اسىرعىسى كەلەتىندەر تەندەرگە ەش كەدەرگىسىز قاتىسا الادى. بۇل تەتىك ءوز دەڭ­گەيىندە تابىستى جۇمىس ىستەيدى دەپ سەنەمىن. كەم دەگەندە، ءبىرىنشى جارتىجىلدىقتىڭ تالداۋى، ءبىزدىڭ بىرنەشە كارتينالارىمىزدىڭ پروكاتقا شىعۋى جارقىن كەلەشەككە نىق سەنىم بەرەدى.

– بىزدە قاشان بولماسىن قان­داي دا ءبىر جاڭا مەملەكەتتىك باعدارلاما­لار قابىلدانىپ جاتادى. بىراق بۇكىل الەم جۇمىس ىستەپ جۇرگەن دايىن مەحا­نيزمدەر بار ەمەس پە؟ ماسەلەن، فران­تسياداعى كۆوتالاۋ باعدارلاماسى سياقتى. سولاردىڭ ءتيىمدىسىن نەگە ءوز تاجى­ريبەمىزدە پايدالانباسقا؟

– فرانتسۋز زاڭناماسىندا «كۆو­تالاۋ» ۇعىمى جوق. دالىرەك ايتقاندا، بۇل بولدى – بىراق تەك 1946 جىلدان 1950 جىلعا دەيىن. ولاردا قازىر مىناداي ەرەجەدەن تۇراتىن مۋلتيپلەكس زاڭى قولدانىسقا ەنگىزىلگەن: ءبىر كينوتەاتر ءبىر فيلمگە ءبىر كۇندە ەكران ۋاقىتىنىڭ كوپ دەگەندە 30 پا­يىزىن عانا بەرە الادى. بۇل ەرەجە نەلىكتەن مۋلتيپلەكس زاڭى دەپ اتالادى؟ سەبەبى ول كوپزالدى كينوتەاترلار­دىڭ قىزمەتىن رەتتەۋ ءۇشىن قابىلدانعان. وتكەن جىلى «كينەماتوگرافيا تۋرالى» زاڭعا وزگەرىستەر ەنگىزىلگەندە، ءبىز وسىنداي نورماعا باستاماشى بولدىق. كينوتەاترلاردىڭ وكىلدەرىمەن «زۋم» ارقىلى كەزدەسۋلەر وتكىزدىك، ولارمەن سويلەستىك، ۇلتتىق فيلم­دەرمەن تولىق­تىرىلا الاتىن اراسىندا وتە از بوس ۋاقىتى بار كورسە­تىلىم سىزباسىن قۇردىق. بىراق بار­لىق كينوتەاتر مەن ديستريبيۋ­تور قارسى شىقتى. ولاردى «اتامە­كەن» ۇكپ قولدادى.

ايتسە دە قۋانتارلىعى، وسى جىل­­دىڭ باسىندا ءبىز ءوز كارتينا­لارىمىزدى تانىستىرعاننان كە­يىن، ءىس العا جىل­جى­عانداي بول­دى. بۇل كەزەڭدە پروكاتتاۋ­­شى­لار فيلم­دەرىمىزدى ءبىرىنشى كورەدى، سو­دان كەيىن ولاردى ءوز كەستەلەرىنە ەن­گىزۋگە تىرىساتىن بولادى دەپ كەلىس­كەنبىز. ودان كەيىن نە بولدى دەيسىز عوي؟ كينوتەاترلار كور­سە­تىلىم ءۇشىن الدىن الا تولەم تالاپ ەتسە، ديستريبيۋتورلار ءبىز­دىڭ وندى­رۋشىلەردەن ديستريبۋتسيا ءۇشىن اقشا الا باستادى. بىراق ەش­قايسىسى ءار كارتينا ءۇشىن كەم دە­گەندە قاراپايىم سەانستار سانىن بەرەمىز دەپ ۋادە ەتپەدى! ناتيجەسىندە، فيلمدەردىڭ وتە از سانىن ايتپاعاندا، بىزگە ەڭ ىڭ­عاي­سىز ۋاقىت پەن ەكى-ءۇش سەانس بەرىلدى. سالدارىنان كورەر­مەن­دەر كينوتەاترلاردا وتاندىق فيلمدەردى وسىنداي جولمەن عانا كورە الاتىن جاعدايعا جەتتى. بۇل ارينە، وتە وكىنىشتى جاعداي.

– ال بۇل ماسەلەنى دۇرىس جول­عا قويۋدىڭ قانداي دا ءبىر شەشىمى بار ما؟

– پروكاتتاۋ بويىنشا تالداۋ­لار مەن اڭگىمەنىڭ باسىندا كەل­تىرگەن مىسالداردى ءبىز اي سا­يىن مادەنيەت جانە سپورت مينيس­تر­لى­گىنە قىزمەتتىك حات تۇرىندە بەرەمىز. مۇنىڭ سالدارى قانداي بولۋى مۇمكىن ەكەنىن تۇسىنەسىز بە؟ ەگەر سالا ۇسىنىلعان شەشىم جولدارىمەن كەلىسپەسە، ال مەملەكەتتىڭ بۇل پروتسەسكە ارالاسۋعا مۇمكىندىگى بار بولسا، ول ەشكىمگە قاراماي جو­­عارىدان رەتتەي باستايدى جا­نە ويىن ەرەجەلەرىن ءوزى جازادى. ال مۇندايدان ءبارىمىز دە الىس بول­عىمىز كەلەتىنى انىق. سون­دىق­تان دا كەرىسىنشە، ءبارىن بەي­بىت جول­مەن شەشۋگە مۇددەلىمىز. ويت­كەنى فيلمگە كينوتەاترعا شى­عۋعا، ال كينوتەاترعا ودان اقشا تا­بۋعا مۇمكىندىك بەرىلەتىن بولسا – بۇل قالىپتى جۇمىس ىستەيتىن نا­رىق­تىق زاڭ، ودان ءبارى دە پايدا تابادى. كينوتەاترلار ۇلتتىق كينونى كورسەتۋگە قىزىعۋشىلىق تانىتادى، ويتكەنى ول بۇرىن كينو­تەاترلارعا بارمايتىن اۋديتوريا­نى جينايدى جانە اقشا تابادى. بۇل مەملەكەتكە دە ءتيىمدى. ول كينو­عا ينۆەستيتسيا جاسايدى، ياعني كوڭىل كوتەرۋگە ارنالعان كينو ەمەس، ساپالى ءھام مازمۇندى تۋىن­دى­لارعا قارجى ءبولىپ، فيلمگە ساتىپ الىنعان بيلەتتەر مەن كورەر­مەندەر اۋديتورياسى تۇرىندەگى كەرى بايلانىسقا يە بولادى.

– قالاي بولعاندا دا، ەگەر مەم­لەكەت ءوزى قارجىلاندىرعان كار­تينالاردى ىلگەرىلەتكىسى كەلسە، كينوتەاترلارعا قول­داۋ كورسە­تەتىن مەملەكەتتىك باعدار­لاما كەرەك شىعار؟

– تاعى دا حالىقارالىق تاجى­ري­بەگە جۇگىنەيىك. باستاعان ەكەن­بىز، فرانتسيا مەن رەسەي مىسالىن ءارى قاراي جالعاستىرا­يىق. قازىرگى جاعدايدى بەلگىلى سەبەپتەرگە بايلانىستى ايتپاي-اق قويا­يىق. مەنىڭشە، بۇعان پاندەميا كەزەڭىندەگى جاعداي كور­نەكى مىسال بولا الادى. كارانتين ۋاقىتىندا فرانتسيادا كينوتەاترلارعا 16 ميلليون ەۋرو كولەمىندە كومەك كورسە­تىلدى. ال ونىڭ نەگىزگى مەحانيزمىنە توق­تالساق، جالپى، فرانتسيادا مەم­لەكەت كينو­تەاترلارعا قولداۋ كور­سەت­پەيدى. بۇل مۇمكىن ەمەس، مەم­لەكەت بۇل سالاعا ءبىر تيىن سال­مايدى. مۇنىڭ ءبارى تەك CNC (Centre national du cinéma et de l’image animéeا) – فرانتسيا­نىڭ كينو ورتالىعى ارقىلى جۇزە­گە اسادى. ول كينوتەاترلاردا ءار سا­تىلعان بيلەتتەن اقشا جيناپ، كە­يىن جىل سوڭىندا ولاردى قاي­تا­رادى. بارلىق 100 پايىزىن ەمەس، بەلگىلى ءبىر تومەندەتۋ كوەف­في­تسيەنتىن قولدانۋ ار­قى­لى. بۇل زال­داردىڭ، جۇمىس ىستەيتىن جەلى­لەر­دىڭ سانىنا بايلانىستى. ال پان­دەميا كەزىندە CNC بۇل اقشانى جىلدىڭ سوڭىندا ەمەس، پاندەميا كەزەڭىندە، ياعني جىل ىشىندە پايدالانۋعا رۇقسات بەردى. ەڭ باس­تىسى، ولار بۇل اقشانى كينو­تەاتر قىزمەتكەرلەرىنىڭ جالاقىسىن تو­لەۋگە پايدالانۋعا رۇقسات بەردى. بۇل فورس-ماجورلىق جاعدايلار­عا بايلانىستى، قولدانىستاعى نورمالاردى بۇزا وتىرىپ جاسالدى. ويتكەنى ەگەر اقشا كينوتەاترلارعا قايتارىلسا، ولار قاتاڭ بەلگىلەنگەن ماقساتتارعا، اتاپ ايتساق، تەحنولوگيالاردى جاقسارتۋ، كورەرمەندەر­­گە قىزمەت كورسەتۋ ساپاسىن جاقسار­­­تۋ جانە تاعى دا باسقا قاجەتتى­لىك­تەر­گە جۇمسالادى، بىراق ەڭبەك­اقى قورىنا ەمەس. ال رەسەيدە ول كەز­دە ۇكىمەتتىڭ فەدەرالدى رەزەرۆ­تىك قورىنان بۇكىل سالاعا كومەكتە­سۋ ءۇشىن 4،4 ميلليارد رۋبل ءبولىندى. بۇل اقشانىڭ جارتىسى ۇلتتىق كينونى شىعارۋمەن اينالىساتىن وندىرىستىك كومپانيالارعا، ەكىنشى جارتىسى كينوتەاترلارعا كەتتى. مۇندا اقشانى ءبولۋ مەحانيزمى كەلەسىدەي بولدى: ءاربىر كينوتەاتر­ مەن ءاربىر كينوتەاتر جەلىسى ەسەپ بەردى – ولار ەايس ارقىلى كورسە­تىلگەن ۇلتتىق فيلمدەردىڭ ۇلەسى قانداي ەكەنىن كورە الدى. وسى ۇلەس­كە پروپورتسيونالدى تۇردە ولار مەملەكەتتەن كومەك الدى. ارينە، سالىقتار مەن باسقا دا مىندەتتى تولەمدەر بويىنشا قارىزداردىڭ بولماۋى ەسەپكە قوسا الىندى.

– ال بىزدە كينوتەاترلارعا ەش­قانداي كومەك كورسەتىلمەدى. نەگە؟

– پاندەميا كەزىندە ءبىز سالانى قول­داۋعا اقشا سۇراعان كەزدە (بىرنەشە رەت جازباشا تۇردە وسىنداي وتىنىشتەرمەن مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگى مەن ۇكىمەتكە جۇگىندىك)، بىزگە مىناداي سۇراق قويىلدى: مەحانيزم قانداي بولادى؟ بۇعان جاۋاپ بەرە المادىق، ويتكەنى ول كەزدە ۇلتتىق مارتەبەسىن تەك ءبىر-ەكى فيلم عانا العان، ال نارىقتاعى فيلمدەر ونسىز دا كىرىس اكەلىپ جاتتى. سول ۋاقىتتا كەيبىر فيلمدەرىمىزدىڭ پروكاتقا شىعا الماي تۇرعانى، كەيبىر فيلمدەر ءۇشىن ديستريبيۋتورلار الدىن الا تولەم سۇراپ جاتقانى تۋرالى انىقتا­ما بەرىلدى. مەملەكەت بۇل تالاپتارعا قالايشا كەلىسەدى؟.. ­وسى تۇستا مەن نازار اۋدارتقىم كەلە­تىن ەڭ باستى نارسە – ءبىزدىڭ تۇسىنىگى­مىز بەن ىنتىماقتاستىعىمىز تەك مەملەكەتكە عانا قاجەت ەمەس. بۇل، ەڭ الدى­مەن، يندۋستريانىڭ وزىنە قاجەت. ول ءوزىن-ءوزى قامتاماسىز ەتۋى كەرەك. ال بۇل الەمدىك تاجىريبە كورسەتىپ وتىرعانداي، وتان­دىق كينو­نىڭ ەل ەكراندارىنداعى 30 پا­يىزدىق ۇلەسىمەن قامتاماسىز ەتى­لەدى. ەگەر ءبىز قانداي دا ءبىر سەبەپتەرگە باي­لانىستى گولليۆۋدتىق كونتەنتسىز قا­لا­تىن بولساق، وندا تەك ءوزىمىزدىڭ ۇلت­تىق ءونىم عانا سالانى ۇستاپ تۇرا الادى. سون­دىق­تان قايتالاپ ايتامىن، ءوزىن-ءوزى قام­تا­ماسىز ەتە الاتىن كۇشتى كينو­يندۋس­تريا­نى ءبىز تەك كۇش-جىگەرىمىزدى بىرىك­تىرە وتى­رىپ قۇرا الامىز. شىن مانىن­دە ءدال قازىرگى تاڭدا ۇلتتىق كينومىز قولداۋعا ءزارۋ.

– اڭگىمەڭىزگە راحمەت.

اڭگىمەلەسكەن

نازەركە جۇماباي،

«Egemen Qazaqstan»