قازاقستان • 05 تامىز، 2022

قانات الماعامبەتوۆ: «الىپ تەمىر جول مەحانيزمىنىڭ جۇمىسىندا ىركىلىس بولماۋعا ءتيىس»

بيىل «قازاقستان تەمىر جولى» ۇك» اق ءوزىنىڭ 25 جىلدىعىن اتاپ وتۋدە. وسى ۋاقىت ىشىندە ۇلتتىق تاسىمالداۋشى وندىرىستىك كورسەتكىشتەرىن جىل سايىن ارتتىرا جانە ءىرى ينفراقۇرىلىمدىق جوبالاردى جۇزەگە اسىرا وتىرىپ، وزگەرىستەردىڭ ۇزاق جولىن ارتتا قالدىردى.
تەمىر جول قازاقستاننىڭ ەكونوميكالىق دامۋى مەن قاۋىپسىزدىگى ءۇشىن ستراتەگيالىق ماڭىزعا يە. بۇگىندە كومپانيا جاڭا رەفورمالار قارساڭىندا تۇر. وسىعان وراي، «قتج» ۇك» اق باسقارما توراعاسىنىڭ ورىنباسارى قانات الماعامبەتوۆ «Egemen Qazaqstan»-عا سۇحبات بەرىپ، قول جەتكىزىلگەن ناتيجەلەرگە توقتالىپ، الداعى وزگەرىستەر مەن جوسپارلار جايلى اڭگىمەلەدى.

كارىباي مۇسىرمان

– قۇرمەتتى قانات ەسمۇحان ۇلى، ءسىز قازاقستاننىڭ بولات ماگيسترالىندە 40 جىلداي ەڭبەك ەتىپ، اۋقىمدى وزگەرىستەردىڭ كۋاگەرى بولدىڭىز. «قتج» ۇك» اق-نىڭ قۇرىلعاننان بەرگى باستى جەتىستىكتەرى رەتىندە نەنى ايتار ەدىڭىز؟

– تەمىرجولشىلاردىڭ تاۋەلسىزدىك جىلدارىندا ەل ەكونوميكاسىنىڭ قالىپتاسۋى مەن دامۋىنا قوسقان وراسان زور ۇلەسىن ەڭ باستى جەتىستىك دەپ بىلەمىن. قازاقستان تەمىرجولشىلارى وسى جىلدار بويى قوسالقى بولشەكتەر مەن جيناقتاۋشى بۇيىمداردى سىرتتان اكەلۋگە 100 پايىزعا جۋىق تاۋەلدى ەكەنىنە قاراماستان، تمد ەلدەرىندەگى ەڭ تومەنگى قىزمەت تاريفتەرىنىڭ ءبىرىن ۇسىنا وتىرىپ، جولاۋشىلار مەن حالىق شارۋاشىلىعى جۇكتەرىن تۇراقتى تاسىمالداۋدى قامتاماسىز ەتىپ كەلەدى.

ارينە، كومپانيانىڭ وتكەن كەزەڭدەگى باستى جەتىستىكتەرىنىڭ ءبىرى – ىشكى جانە ترانسقۇرلىقتىق تاسىمالداۋلار ءۇشىن ەڭ قىسقا قاشىقتىقتى قامتاماسىز ەتكەن جالپى ۇزىندىعى 2،5 مىڭ شاقىرىمعا جۋىق جاڭا تەمىر جولدىڭ سالىنعانى. بۇل جاھاندىق لوگيستيكالىق تىزبەككە كىرىگۋگە جانە حالىقارالىق ترانزيتتىك جۇك اعىنىنىڭ ءبىر بولىگىن قازاقستاندىق باعىتتارعا قايتا باعدارلاۋعا مۇمكىندىك بەردى. سونىڭ ناتيجەسىندە تاسىمالداۋ كولەمى ايتارلىقتاي ءوستى. وتكەن جىلى نەگىزگى وندىرىستىك كورسەتكىش – پايدالانۋ جۇك اينالىمى بويىنشا ءبىز قازاقستان تاۋەلسىزدىگى جىلدارىنداعى تاريحي ماكسيمۋمعا قول جەتكىزدىك. 2021 جىلدىڭ قورىتىندىسىندا ول 239 ميلليارد توننا-كيلومەتردى قۇراسا، بيىلعى ءبىرىنشى جارتىجىلدىقتا 120 ملرد توننا-كيلومەترگە جەتتى. 127 ميلليون تونناعا جۋىق جۇك جونەلتىلدى. بۇل وتكەن جىلدىڭ سايكەس كەزەڭىمەن سالىستىرعاندا 5 پايىزعا جوعارى.

ترانزيتتىك تاسىمالداۋدا دا كوزدەگەن مەجەمىز ەڭسەرىلدى – 2021 جىلى قازاقستان ارقىلى ميلليوننان استام جۇك تيەلگەن كونتەينەر ءوتتى.

وتاندىق تەمىر جول ماشيناجاساۋ سالاسىندا اۋقىمدى جوبالار جۇزەگە اسىرىلدى – ەلەكتروۆوزداردى، تەپلوۆوزداردى جانە جولاۋشىلار ۆاگوندارىن شىعاراتىن زاۋىتتار سالىندى، قاجەتتى ينفراقۇرىلىم نىساندارى بوي كوتەردى، سونىڭ ىشىندە ەلوردادا جاڭا «نۇرلى جول» تەمىر جول كەشەنى ىسكە قوسىلدى.

– شىلدە ايىنىڭ باسىندا پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆ قتج-نى كەڭ اۋقىمدى جاڭعىرتۋدى تاپسىرعانى بەلگىلى. تاياۋ ارادا نە نارسەگە باسا كوڭىل ءبولۋدى جوسپارلاپ وتىرسىزدار؟

– مەملەكەت باسشىسى كومپانيانى ترانسفورماتسيالاۋ، ونىڭ لوگيستيكالىق مۇمكىندىكتەرىن ۇلعايتۋ جونىندە ناقتى تاپسىرمالار بەردى. قازىر ءبىز وسى باعىتتا يندۋستريا جانە ينفراقۇرىلىمدىق دامۋ مينيسترلىگىمەن بىرلەسە جۇمىس ىستەپ جاتىرمىز.

كومپانيا وتاندىق كاسىپورىنداردىڭ ونىمدەرىن ەل ىشىندە جانە ەكسپورتقا باستى تاسىمالداۋشى بولىپ قالىپ وتىر. ارينە، لوگيستيكا سالاسىنداعى قۇزىرەتتەرىمىزدى دامىتۋ، ترانزيتتىك تاسىمالداۋدى ۇلعايتۋ، بالاما جولداردى ىزدەۋ جانە قازاقستاندىق كاسىپورىنداردىڭ جاڭا ءونىم وتكىزۋ ايماقتارىن يگەرۋىنە كومەكتەسۋىمىز قاجەت. وسىعان بايلانىستى «قتج» ۇك» اق-نىڭ شەشىمدەر قابىلداۋ، كورشىلەس تەمىر جول اكىمشىلىكتەرىمەن، كولىك كومپانيالارىمەن جانە كاسىپورىندارىمەن سەرىكتەستىك قارىم-قاتىناستاردى نىعايتۋ جانە تاعى باسقالار تۇرعىسىندا جاڭا قۇزىرەتتەرى بولاتىنى ءسوزسىز. ۇلكەن شارالار كەشەنى جوسپارلانىپ وتىر. قازاقستان ىشىندەگى جانە ودان تىس جەرلەردەگى ءتۇيىسۋ توراپتارىن، شەكارالاردان، تەرمينالداردان باستاپ ءبارى داميتىن بولادى. سونىڭ ىشىندە كاسپي تەڭىزىندەگى پورتتارىمىز دا بار.

– وسىدان بىرنەشە جىل بۇرىن كومپانيا اسا اۋقىمدى وزگەرىستەردى باستان كەشىرگەن ەدى. سوندا «قتج» ۇك» اق-تى باسقا كولىك تۇرلەرىمەن بىرىكتىرىپ، ءىرى كولىك-لوگيستيكالىق حولدينگكە اينالدىرۋ مىندەتى قويىلعان بولاتىن. نەگە ولاي بولماي قالدى؟

– ەو-قحر-ەو اراسىنداعى العاشقى كونتەينەرلىك پويىز قازاقستان ارقىلى ءوتىپ، دامي باستاعاندا بىزدە ترانزيتپەن جۇمىس ىستەۋدە قتج-نىڭ ىقپالىن كۇشەيتۋگە، پورتتاردا، تۇپكى پۋنكتتەردەگى تەرمينالداردا كونتەينەرلىك حابتار سالۋعا قاتىسۋعا باعىتتالعان اۋقىمدى باعدارلامالار پايدا بولدى. كومپانيامىزعا اۋەجايلار، پورتتار، «قازاۆتوجول» باسقارۋعا بەرىلدى. مۇنىڭ ءبارى قازاقستاننىڭ كولىكتىك مۇمكىندىكتەرىن بارىنشا پايدالانۋ ماقساتىندا جاسالدى. الايدا سول كەزدە كولىك مينيسترلىگى تاراتىلىپ، وسى اۋقىمدى وزگەرىستەردىڭ بارلىعى ۆيتسە-مينيستر مەن كولىك كوميتەتى دەڭگەيىندە عانا قاداعالانىپ وتىردى. مۇنىڭ ءوزى، ارينە، كەيبىر قيىندىقتاردى تۋعىزدى. سول جىلدارى كەتكەن بارلىق قاتەلىك ەسكەرىلەدى دەپ ۇمىتتەنەمىن.

– بىراق قازاقستاندا كولىك مينيسترلىگى ءالى جوق قوي. ايتپاقشى، ونى قۇرۋ ماسەلەسىن سالانىڭ بايىرعى ماماندارى ۇدايى كوتەرىپ ءجۇر...

– مەن ولارمەن كەلىسەمىن. قازاقستان – ۇلان-عايىر مەملەكەت. تەمىر جول سالاسىندا اۋقىمدى جوبالار جۇزەگە اسىرىلۋدا، قانشاما اۆتوموبيل جولدارى سالىنۋدا، اۆياتسيا مەن پورتتار دا دامىپ جاتىر. بۇل – وڭىرلەردىڭ ءوزارا بايلانىسى، كورشىلەرمەن قارىم-قاتىناس. مەنىڭ ويىمشا، يندۋستريا جانە ينفراقۇرىلىمدىق دامۋ مينيسترلىگىنىڭ كولىك سالاسىنداعى قاجەتتى نورماتيۆتىك-قۇقىقتىق رەتتەۋ جۇمىسىن تولىق كولەمىندە اتقارۋعا مۇرشاسى جوق.

بىزدە كولىك سالاسىنىڭ دامۋىن جەدەلدەتۋدىڭ ورنىنا، كەرىسىنشە، تەجەيتىن، ءتىپتى كەي تۇستا ونى توقتاتىپ تاستايتىن كوپتەگەن زاڭنامالىق نورما بار. كولىك مينيسترلىگىن قۇرۋدىڭ ناتيجەسىندە مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرمالارىن جۇزەگە اسىرۋ جەڭىلدەپ، كولىك ستراتەگياسى تەزىرەك قابىلدانار ەدى دەپ ويلايمىن. بۇل – زامان تالابى. سوندىقتان بۇل ماسەلە كوپ كەشىكپەي شەشىمىن تابادى دەپ سەنەمىن.

– قازىرگى گەوساياسي جاعداي كومپانيانىڭ جۇمىسىنا قالاي اسەر ەتىپ وتىر؟

– گەوساياسي جاعداي ايماقتا جاڭا جاعدايدى تۋدىرىپ وتىر. بۇگىنگى تاڭدا كوپتەگەن ءداستۇرلى تاسىمالداۋ باعىتتارى وزگەرىپ جاتىر. البەتتە، ءبىزدىڭ جۇك جونەلتۋشىلەرىمىزگە ءوز تاۋارلارىن وتكىزەتىن نارىقتاردى، سونداي-اق شىعىستان باتىسقا جانە كەرىسىنشە جەتكىزۋ جولدارىن تەز تابۋ قيىن. سوندىقتان قتج الدىندا لوگيستيكانى دامىتۋ جانە جاڭا بالاما جولداردى ىزدەستىرۋ مىندەتى تۇر. قازىر كىم جاقسى دا سەنىمدى تاسىمالداۋ باعىتىن ۇسىنسا، جۇك تە، ترانزيت تە، تابىس تا سونىكى بولادى.

مىسال ءۇشىن، رەسەي مەن ۋكرايناداعى جاعداي بيىلعى جىلى ەكى ميلليون توننادان استام قازاقستاندىق ەكسپورتتىق جۇكتى تاسىمالداۋ باعىتىن رەسەي پورتتارىنان لاتۆيا پورتتارىنا (ۆەنتسپيلس، ريگا، ليەپايا) قاراي وزگەرتۋگە اكەلدى.

ءبىز ترانسكاسپي حالىقارالىق كولىك باعدارىن (تحكب) دامىتۋ بويىنشا شارالار قابىلداپ جاتىرمىز. تحكب بويىنشا تەك قازاقستاندىق جۇكتەردى تاسىمالداۋ الەۋەتى جىلىنا ءتورت ميلليون توننادان استام دەپ باعالانادى. قىتاي-ەۋروپا سولتۇستىك باعىتىنىڭ لوگيستيكالىق وپەراتورلارى دا وزدەرىنىڭ جۇك كولەمدەرىن وسى باعىتقا اۋىستىرا الادى. الايدا جۇك وتكىزۋ قابىلەتى مەن تاريفتەردىڭ باسەكەگە قابىلەتتىلىگى ماسەلەسى قيىن بولىپ تۇر.

سانكتسيالىق شەكتەۋلەر الىنىپ تاستالعان جاعدايدا يران تاسىمالداۋدى دامىتۋدىڭ تاعى ءبىر ماڭىزدى باعىتىنا اينالۋى مۇمكىن. ونىڭ قولايلى گەوگرافيالىق جاعدايى، الەمدىك مۇحيتقا شىعۋ مۇمكىندىگى جۇك جونەلتۋشىلەرگە تۇرىكمەنستان مەن يران اراسىنداعى قۇرلىقتىق تەمىر جول شەكارا وتكەلدەرى – اكيايلا ساراحس جانە ودان ءارى يراننىڭ باندار-ابباس پورتى ارقىلى، سونداي-اق اقتاۋ پورتىنان يراننىڭ انزالي جانە اميراباد پورتتارىنا شىعۋ ارقىلى پارسى شىعاناعى ەلدەرىنىڭ، ءۇندىستاننىڭ، پاكىستاننىڭ نارىقتارىنا شىعۋدى قولجەتىمدى ەتە الادى.

ءبىز يراندىق جانە تۇرىكمەندىك سەرىكتەستەرىمىزبەن لوگيستيكانى جانە جۇك تاسىمالداۋدىڭ تاريفتىك شارتتارىن وڭتايلاندىرۋ جۇمىسىن جۇرگىزىپ جاتىرمىز. قازاقستان، تۇرىكمەنستان جانە يران ارقىلى جۇك تاسىمالداۋ باعىتتارىن دا پىسىقتاۋدامىز.

– بۇگىندە مىناداي ماڭىزدى جوبالاردى جۇزەگە اسىرۋ قتج-نىڭ كۇن تارتىبىندە تۇر: «دوستىق-مويىنتى» ۋچاسكەسىن جاڭعىرتۋ، الماتى قالاسىن اينالىپ وتەتىن جولدى جانە ماقتاارال-داربازا جولىن سالۋ. بۇعان قوسا، جاقىندا قىتايمەن شەكارادا جاڭا باقتى-اياگوز شەكارالىق تەمىر جول وتكەلىن سالۋ مۇمكىندىگى قاراستىرىلعانى بەلگىلى بولدى. مۇنداي شەشىمدى قابىلداۋ سەبەبى نەدە؟

– قازىر ءبىز قىتايعا باعىت العان وتاندىق جانە ترانزيتتىك جۇك تاسىمالىندا تەجەۋ بارىن كورىپ وتىرمىز. سەبەبى ەكى ءتۇيىسۋ ستانساسىنىڭ وڭدەۋ قابىلەتى، اسىرەسە قىتاي جاعىندا قازىردىڭ وزىندە تولىق ىسكە اسىرىلىپ تۇر. ال ءبىز جاقتان وسى ستانسالارعا كىرمە جولداردىڭ، اسىرەسە دوستىق ستانساسىنا كىرمە جولدىڭ وتكىزۋ قابىلەتى تولىق پايدالانىلۋدا. سوندىقتان ءۇشىنشى ءتۇيىسۋ تورابىن سۇرانىس تۋىندادى.

رەسەي مەن بەلارۋستىڭ جۇك جونەلتۋشىلەرى قازاقستان ارقىلى ترانزيتپەن جىلىنا 20 ميلليون تونناعا دەيىن جۇك جونەلتۋگە دايىن. سانكتسيالار الىناتىن-الىنبايتىنىنا قاراماستان، جۇك اعىنى تۇراقتى تۇردە قامتاماسىز ەتىلەدى. ويتكەنى ولاردىڭ ءبىر بولىگى بەرىك كەلىسىمشارتتارعا قول قويۋعا نيەت ءبىلدىرىپ وتىر.

البەتتە، بۇل، ەڭ الدىمەن، ءبىز قازىر تەجەۋگە ءماجبۇر بولىپ وتىرعان قازاقستاندىق جۇك جونەلتۋشىلەرگە، ەكسپورتتاۋشىلارعا پايدالى بولماق. ولار ءوز جۇكتەرىن جاڭا باعىت بويىنشا جونەلتۋگە مۇمكىندىك الادى. مەنىڭ ويىمشا، بۇل قازاقستان ەكونوميكاسىنىڭ دامۋىنا دا، كورشىلەرىمىز – رەسەي فەدەراتسياسىمەن جانە قىتايمەن جۇك اينالىمىن ارتتىرۋعا دا سەرپىن بەرە-
ءدى.

قازىر رەسەي جۇك اعىنىنىڭ باعىتىن ازياعا قاراي وزگەرتۋىنە بايلانىستى باسقا ءتۇيىسۋ توراپتارىن اشۋ جونىندە قىتايمەن بەلسەندى كەلىسسوزدەر جۇرگىزۋدە. تاۋار اينالىمىنىڭ بۇل ءوسىمى ينفراقۇرىلىممەن قامتاماسىز ەتىلۋى كەرەك. سوندىقتان باقتى – اياگوز شەكارا وتكەلىن اشۋ – قاجەتتىلىك. ونىڭ ۇستىنە، بۇل وڭىردە حالىق تىعىز ورنالاسقان، اۋىل شارۋاشىلىعى جاقسى دامىعان. بۇل جوبا اياگوز جانە ءۇرجار اۋداندارىنىڭ دامۋىنا سەپتىگىن تيگىزبەك.

– ءسىز جەكە تاسىمالداۋشىلاردىڭ ماگيسترالدىق تەمىر جول جەلىسىنىڭ قىزمەتىن پايدالانۋىنا رۇقسات بەرۋگە قالاي قارايسىز؟ تەمىر جول كولىگى سالاسىندا باسەكەلەستىك قاجەت پە، الدە قاجەت ەمەس پە؟

– ءبىز باسەكەلەستىككە قارسى ەمەسپىز. الايدا جۇك تەمىر جول تاسىمالىنىڭ باسەكەگە قابىلەتتى تەتىكتەرىن جاساۋ ءۇشىن جۇيەلى شارالار قاجەت. 2018 جىلى جەكە تاسىمالداۋشىلار وسى نارىققا قاناتقاقتى رەجىمدە قول جەتكىزگەن كەزدە، بىزگە ولار وزدەرىنىڭ جۇك كولەمىن جاڭا كاسىپورىنداردان، اۆتوموبيل كولىگىنەن جانە تاعى باسقالاردان تارتادى دەگەن ۋادە بەرىلگەن-ءدى.

الايدا قازىر ولاي بولماعانىن كورىپ وتىرمىز. جەكە تاسىمالداۋشىلاردىڭ كوپشىلىگى جۇك الۋشىلارمەن دە، جۇك جونەلتۋشىلەرمەن دە جەڭ ۇشىنان جالعاسقان كومپانيالار بولىپ شىقتى. ولار تابىسى مول باعىتتار مەن تاسىمالدى عانا تاڭداپ الادى. بىراق جەكە تاسىمالداۋشىلاردى قىزىقتىرمايتىن، ۇلكەن الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق ماڭىزى بار باعىتتار دا بار عوي. سونداي تابىس اكەلمەيتىننىڭ ءبارى قتج-عا قالدىرىلدى. ءبىز ۇلتتىق كومپانيا رەتىندە مۇنداي تاسىمال تۇرلەرىن ەشقانداي جەڭىلدىكسىز، قارجىلىق شىعىنمەن ورىنداپ كەلەمىز. مۇنى تەڭ جاعداي دەپ ايتۋ قيىن. «قتج – جۇك تاسىمالى» جشس-نان جۇك اينالىمىنىڭ 3-4 پايىزىن عانا الا وتىرىپ، جەكە تاسىمالداۋشىلار ونىڭ پايداسىنىڭ 10 پايىزعا دەيىنىن تارتىپ الدى.

بىزگە ەۋروپانىڭ تاجىريبەسىن مىسالعا كەلتىرگەندە، ءبىزدىڭ جۇمىس كولەمىمىزدىڭ 80 پايىزعا جۋىعى جۇك تاسىمالى ەكەنىن، ال ولاردا 70 پايىزدان استامى جولاۋشىلار تاسىمالى ەكەنىن ءتۇسىنۋ كەرەك. سوندىقتان ەۋروپامەن سالىستىرۋ دۇرىس ەمەس. بۇعان قوسا، ەۋروپالىق تەمىر جول كومپانيالارى مەملەكەتتەن ۇلكەن دوتاتسيا الادى. ولاردىڭ قارجىلىق جاعدايى كوبىنەسە دوتاتسياعا بايلانىستى. ال پولشادا ءۇش جەكە تاسىمالداۋشىنىڭ بولۋى برەست ستانساسىنان (بەلارۋس) پويىزداردى بەرگەن كەزدە قيىندىقتار تۋعىزادى.

ايتپاقشى، ەڭ جاقىن سەرىكتەستەرىمىز – رەسەي مەن قىتاي توراپتاردا كەپتەلىستەردىڭ الدىن الۋ ءۇشىن جەكە تاسىمالداۋشىلاردان گورى ۇلتتىق كومپانيامەن جۇمىس ىستەۋدى ىڭعايلى كورەدى. مەنىڭ ويىمشا، ءبىزدىڭ ەلىمىزدىڭ اۋماعى ارقىلى تاسىمالداۋ اۋقىمىن ەسكەرە وتىرىپ، رەسەيدەگى سياقتى، ۇلتتىق وپەراتورعا ترانزيتتىك تاسىمالدىڭ ايرىقشا قۇقىعىن بەرۋ قاجەت.

جەكە تاسىمالداۋشىلاردىڭ (تارماق يەلەرى، جۇك جونەلتۋشىلەر، جۇك الۋشىلار جانە جاي ۇيىمدار) لوكوموتيۆتەرى بار ەكەنىن ەسكەرە وتىرىپ، ولاردى ينفراقۇرىلىمعا جىبەرۋدىڭ بىرىڭعاي ەرەجەسىن ازىرلەۋ قاجەت.

بۇل ەرەجە تۇسىنىكتى جانە اشىق بولۋى، تاسىمالداۋ پروتسەسىنە قاتىسۋشىلاردىڭ – تاراپتاردىڭ مىندەتتەمەلەرىن ناقتى رەگلامەنتتەۋى قاجەت. ەشقانداي جەكە قارىم-قاتىناسقا تاۋەلدىلىك بولماۋى كەرەك. سوندا تاسىمال وپەراتورلارى نارىعى دا، ۇلتتىق تاسىمالداۋشى دا دۇرىس دامىپ، نارىقتىق قاتىناستاردا ءبىرىن-ءبىرى تولىقتىرا تۇسەتىن بولادى.

– جولاۋشىلار تاسىمالىنا كەلسەك، حالىقتى تولعاندىراتىن ماسەلەنىڭ ءبىرى – ەسكىرگەن ۆاگونداردى جاڭالارىنا اۋىستىرۋ جايى. ۆاگون پاركىن جاڭارتۋ جوسپارلارىڭىز قانداي؟

– 2010 جىلدان 2021 جىلعا دەيىن 1 100-دەن استام جاڭا ۆاگون ساتىپ الىندى، ونىڭ 600-دەن استامى – «Taلگو». جىلجىمالى قۇرامدى جاڭارتۋ ستراتەگياسىنا سايكەس 2020-2029 جىلدار ارالىعىندا تاعى 500-دەن استام جولاۋشىلار ۆاگونى ساتىپ الىنادى.

بۇل رەتتە قازىرگى جاعدايدى تۇسىندىرە كەتۋ كەرەك. كەزىندە «تالگو» ۆاگوندارىن ساتىپ الۋ جانە جەتكىزۋ بويىنشا جاقسى جوسپارىمىز بار ەدى. ءبىز ولاردى قازاقستاندا شىعارۋ ءىسىن يگەرىپ، ۇلتتىق تاسىمالداۋشىنىڭ قاجەتتىلىگى ءۇشىن وسىنداي 1000-نان استام ۆاگوندى قۇراستىرۋعا ءتيىس ەدىك. ازىرگە 670-ءى قۇراستىرىلدى، تاعى 62-ءسى قۇراستىرىلاتىن بولادى. ياعني، بارلىعى 730 ۆاگوندى قۇراستىرىپ، سونىمەن مۇنداي ۆاگوندار ءوندىرىسىن توقتاتامىز.

جاڭا جولاۋشىلار ۆاگوندارىن جەتكىزۋ بويىنشا تەندەر وتكىزىلىپ، ونى شۆەيتساريالىق Stadler كومپانياسى جەڭىپ الدى. قازىرگى ۋاقىتتا شارت جاساسۋ بويىنشا كەلىسسوزدەر جۇرگىزىلۋدە. سول شارتقا سايكەس جاڭا ۆاگونداردى جەتكىزۋ 2024 جىلدىڭ سوڭىندا باستالۋى كەرەك. وسىلايشا، ايتارلىقتاي پاركتە – 500-دەن اسا جاڭا ۆاگون بولادى. شۆەيتساريالىق سەرىكتەستەرىمىز قازاقستاندا ۆاگونداردى قۇراستىرۋ كەزىندە كەم دەگەندە 35 پايىزدىق جەرگىلىكتىلەندىرۋدى قامتاماسىز ەتۋگە ۋادە بەرىپ وتىر.

– ۇيىمشىل ۇجىم – بارلىق مىندەتتى تابىستى شەشۋدىڭ كەپىلى، ال ادامدار كەز كەلگەن كومپانيانىڭ ەڭ قۇندى كاپيتالى بولىپ سانالادى. قتج-دا ولاردىڭ وزدەرىنىڭ الەۋمەتتىك قورعالعاندىعىن سەزىنۋى ءۇشىن قانداي شارالار اتقارىلۋدا؟

– كومپانيامىز الەۋمەتتىك جاۋاپكەرشىلىك ماسەلەلەرىنە ەرەكشە كوڭىل بولەدى. ۇجىمدىق شارتقا سايكەس قىزمەتكەرلەر الدىنداعى مىندەتتەمەلەردى بۇلجىتپاي ورىنداۋ ءبىز ءۇشىن ءپرينتسيپتى ماڭىزعا يە. تەمىرجولشىلارعا ءتۇرلى جەڭىلدىكتەردى قامتيتىن كەپىلدىكتى الەۋمەتتىك پاكەت بەرىلەدى. ەڭبەك جاعدايلارىن جاقسارتۋ، وندىرىستىك جاراقاتتانۋدى بولدىرماۋ ماقساتىندا ۇلكەن جۇمىس اتقارىلىپ كەلەدى.

قتج وندىرىستىك پەرسونالىنىڭ جالاقىسى وتكەن جىلى ەكى رەت 10 پايىزعا ءوسىرىلدى، ال بيىلعى جىلدىڭ قاڭتار ايىنان باستاپ 100 مىڭعا جۋىق جالاقىسى تومەن وندىرىستىك قىزمەتكەردىڭ جالاقىلارى ءبىر رەتتىك سارالاۋ جولىمەن كوبەيتىلدى. بۇل ماقساتتارعا ءبىر جارىم جىل ىشىندە شامامەن 136 ميلليارد تەڭگە ءبولىندى.

ءبىزدىڭ جەتىستىكتەرىمىز ءوز ىسىنە ادال كاسىبي مامانداردىڭ ەڭبەگى ەكەنى داۋسىز. سوندىقتان بارشا تەمىرجولشىلاردى كەلە جاتقان مەرەكەمىزبەن قۇتتىقتاپ، ادال دا جانقيارلىق ەڭبەكتەرى ءۇشىن العىس ايتامىن. ويتكەنى كولىك جەلىسى ۇزدىكسىز جۇمىس ىستەيدى، پويىزدار تاۋلىگىنە 24 ساعات جۇرەدى، الىپ تەمىر جول مەحانيزمىنىڭ جۇمىسىندا ىركىلىس بولماۋعا ءتيىس.

– 25 جىلدىق مەرەيتويى جىلىندا «قتج» ۇك» اق اۋقىمدى وزگەرىستەر قارساڭىندا تۇر. كومپانيانىڭ تاياۋ كەلەشەكتەگى دامۋ بولجامى قانداي؟

– قازىرگى ۋاقىتتا كومپانيانىڭ الدىنان جۇك اينالىمىن دا، تابىستى دا ارتتىرۋعا ۇلكەن مۇمكىندىكتەر اشىلىپ وتىر. ولاردى ءمۇلت جىبەرىپ الماۋىمىز ماڭىزدى. مەملەكەت باسشىسى
كولىكتى دامىتۋعا، ەلىمىزدىڭ ترانزيتتىك الەۋەتىن دامىتۋ ءۇشىن قاجەتتى جاعداي جاساۋعا ەرەكشە كوڭىل ءبولىپ وتىر. ۇكىمەت پەن «سامۇرىق-قازىنا» قورى ءبىزدىڭ ۇسىنىستارىمىزعا قولداۋ كورسەتۋدە. قازىرگى جالپى جاعداي ءبىزدى شاپشاڭىراق قيمىلداۋعا، وزگەرىستەر مەن سۇرانىستارعا جەدەل جاۋاپ بەرۋگە جانە جۇمىس تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ شارالارىن قابىلداۋعا ىنتالاندىرادى. مەنىڭ ويىمشا، ءبىز دۇرىس باعىتتا ىلگەرىلەپ كەلەمىز. قارجىعا تىرەلگەن نەمەسە مەملەكەتتىك دەڭگەيدە شەشۋدى قاجەت ەتەتىن ماسەلەلەر دە بار. بىراق الدىمىزداعى وزگەرىستەر تەك كولىك سالاسىنا عانا ەمەس، سونىمەن بىرگە بۇكىل ەل ەكونوميكاسىنا دا وڭ اسەرىن تيگىزەدى دەپ سەنەمىز.

– اڭگىمەڭىزگە راحمەت.