تويشىلدىق: ۇكىمەت قاۋلىسى نەگە قاۋقارسىز؟

مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆ 2020 جىلعى «جاڭا جاعدايداعى قازاقستان: ءىس-قيمىل كەزەڭى» جولداۋىندا حالقى­مىزدىڭ جاڭا بولمىسىن قالىپتاس­تىرۋ، تۇتاس ۇلت ساپاسىن ارتتىرۋ مىندەتىن العا قويا كەلىپ: «جاڭعىرعان قوعام جات ادەتتەردەن بىرتىندەپ ارىلۋى كەرەك. ىسىراپشىلدىق پەن داڭعازالىق قوعامنىڭ دا، ادامنىڭ دا ابىرويىن توگەدى»، دەدى. بۇل رەتتە مەملەكەت باسشىسى قازاق زيالىلارىنا ۇلت بولمىسىنىڭ جاڭا قاعيداتتارىن ورنىقتىرۋ، سونداي-اق ۇلت ساپاسىن ارتتىرۋعا اتسالىسۋ مىندەتىن جۇكتەدى. ال عالىمدار، قالامگەرلەر مەن ونەر يەلەرى وسى مىندەت ۇدەسىنەن كورىنە الىپ ءجۇر مە؟ ۇلكەن سۇراق.

جۋىردا بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى مەن الەۋمەتتىك جەلىدە الماتى قالاسىنىڭ اكىمدىگى بيىل ءۇش ايگىلى ءارتىستىڭ كونتسەرت­تەرىن وتكىزۋگە جەرگىلىكتى بيۋدجەتتەن 220 ميلليون تەڭگە ءبولۋدى جوسپارلاپ وتىرعانى تالقىعا سالىنىپ، قاتتى سىنعا الىندى. سونىڭ ىشىندە ەكى ونەر يەسىنىڭ 65 جانە 60 جىلدىعىنا ورايلاستىرىلعان كونتسەرتتەرگە 151 ميلليون تەڭگە جۇمساۋ ۇسىنىلعان ەكەن. «اتاقتارى جەر جاراتىن ارتىستەردىڭ كونتسەرتتەرىنە جۇرت بيلەت ساتىپ الىپ كەلمەي مە؟ سوندىقتان قالا بيۋدجەتىنەن بولىنەتىن قىرۋار قارجىنى ولارعا ەمەس، جاس دارىن يەلەرىن قولداۋعا جۇمساعان ءجون ەمەس پە؟»، دەيدى پىكىر بىلدىرگەن ازاماتتار. قيسىندى پىكىر.

وسى ورايدا كەيبىرەۋلەر توي-تومالاق وتكىزۋگە قاتاڭ شەكتەۋلەر ەنگىزگەن وزبەك­ستان مەن تاجىكستاندى ۇلگى ەتىپ جاتادى. الايدا ەلىمىزدىڭ باس مەملەكەتتىك سانيتار­لىق دارىگەرىنىڭ قاۋلىسىنا قۇلاق اسپاي، جاسىرىنىپ توي جاساعانى ءۇشىن جۇزدەگەن مىڭ تەڭگە ايىپپۇل ارقالاپ جاتسا دا، تويشىلدىعىن تىيماعان اعايىندارىمىزعا توقتاۋ بولا قويار ما ەكەن؟ ەڭ الدىمەن، مەملەكەتتىك بيۋدجەت ەسەبىنەن اتاپ وتىلە­تىن مەرەيتويلاردى تارتىپكە كەلتىرىپ العانىمىز ءجون بولار. بۇعان زاڭدى نەگىز بولاتىن قۇجات تا بار. ول – «مەرەيتويلار مەن اتاۋلى كۇندەردى مەرەكەلەۋ تۋرالى» ۇكىمەتتىڭ 1999 جىلعى 28 قىركۇيەكتەگى №1465 قاۋلىسى.

اتالعان قاۋلىدا وبلىستاردىڭ، قالالاردىڭ، ۇيىمداردىڭ جانە جەكەلەگەن تۇلعالاردىڭ مەرەيتويلارى ءجۇز جىلدىعىندا، ودان كەيiن ءاربiر جيىرما بەس جىلدا اتالىپ وتiلەدi دەپ كورسەتىلگەن. الايدا وسى ۇكىمەت بەكىتكەن ءتارتىپتىڭ ساقتالۋىن ەشكىم قاداعالاپ وتىرعان جوق سياقتى. سەبەبى كاسىپورىندار مەن ۇيىمداردىڭ 5-10 جىلدىعىنان باستاپ 90-95 جىلدىعىنا دەيىن دۋمانداتا اتاپ ءوتىلىپ جاتادى. ولاردى  قۇتتىقتاۋشىلاردىڭ اراسىندا ارا-تۇرا مينيسترلەر مەن اكىمدەر دە توبە كورسەتىپ قالادى. پارادوكس.

مەملەكەت باسشىسى ۇلت بولمىسىنىڭ جاڭا قاعيداتتارىن ورنىقتىرۋدى تاپسىر­عان قازاق زيالىلارىنىڭ تاراپىنان دا ىسىراپشىلدىق پەن داڭعازالىقتى تىيۋعا باعىتتالعان ىقپالدى ءىس-قيمىل بايقالمايدى. ءباز باياعىشا ۋنيۆەرسيتەتتەردە عالىمدار مەن جازۋشىلاردىڭ 60-70-80-90 جاسقا كەلگەن مەرەيتويلارىنا ورايلاستىرىلعان عىلىمي-پراكتيكالىق كونفەرەنتسيالار بىرىنەن سوڭ ءبىرى وتكىزىلىپ جاتىر. مەرەيتوي يەلەرىنىڭ عىلىمي ءھام قالامگەرلىك ەڭبەگىن، جەكە باسىنىڭ قادىر-قاسيەتىن ماقتاپ-ماداقتاۋدان اسا قويمايتىن مۇنداي القالى جيىندار وتاندىق عىلىمدى دامىتۋعا قانشالىقتى ۇلەس قوسادى؟ ال كەيبىر اقىن-جازۋشىلارىمىز 60 جاسىن تويلاۋدى الماتى مەن استانادان باستاپ، تۋعان وڭىرلەرىندە جالعاستىرىپ، داڭق-داقپىرتتارىنا قاراي اكىمدەردەن كونۆەرتكە سالىنعان «تەمىر تۇلپار»، ايتپەسە قۇرىعاندا «ات» دامە ەتەتىنى ازداي، 65-ءىن دە اتاۋسىز قالدىرماۋعا تىرىساتىنىن قايتەرسىڭ. ويلانارلىق ماسەلە.

ايتپاقشى، ونەر قايراتكەرلەرىنىڭ مەرەيتويلىق كونتسەرتتەرىنە قىرۋار بيۋدجەت قارجىسىن بولمەك بولعان الماتىلىق شەنەۋنىكتەردىڭ جوعارىدا اتالعان ۇكىمەت قاۋلىسىن قۇلاققا ىلمەۋى قالاي؟ ال ەگەر سول قاۋلىمەن كەلىسپەسەك، ونى وزگەرتۋ ماسەلەسىن كوتەرۋىمىز  كەرەك ەمەس پە؟ ادەپ قايدا؟!