«مەنىمەن ويناماڭىز، مەن بلوگەرمىن!..»

شىنىندا دا، قازىرگى ۋاقىتتا، اسىرەسە ءار سالاداعى ءىرىلى-ۇساقتى كەمشىلىكتەردى ىزدەپ تاۋىپ، جاۋاپتى مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەر­گە حالىق جاۋلارىن كورگەندەي شۇيلىگىپ، الەۋ­مەتتىك جەلىنى ءجوندى-ءجونسىز شۋلاتىپ جاتاتىن بلوگەرلەردىڭ اتتارى وزىپ، ايدارلارىنان جەل ەسىپ تۇرعان ءتارىزدى. سونداي-اق مەملەكەت پەن ۇلت مۇددەسىن قىزعىشتاي قورعاپ، ءادىل سوزىمەن جۇرتتى باۋراپ جۇرگەن جانە ادامگەرشىلىك پەن ىزگىلىك ءدانىن سەۋىپ، بيىك پاراساتىمەن، جوعارى مادەنيەتتىلىگىمەن كوپشىلىك سۇيىسپەنشىلىگىنە بولەنگەن تانىمال بلوگەرلەر دە بار. ال وسى بۇگىندە قاراسى قالىڭ قاۋىمعا اينالعان بلوگەرلەر كىمدەر جانە ولاردىڭ قۇقىقتىق مارتەبەسى قانداي؟

XXI عاسىر – اقپاراتتىق تەحنولوگيالار زامانى دۇنيەگە اكەلگەن بۇل جاڭا ۇعىم، ءھام جاڭا كاسىپ حاقىندا ۋيكيپەديادا: «بلوگ (اعىلشىنشا blog) — وقيعالاردىڭ ينتەرنەت-جۋرنالى، ينتەرنەت-كۇندەلىك، ۆەب-سايت، ال ولاردى جۇرگىزۋشىلەردى بلوگەرلەر دەپ اتايدى»، دەگەن انىقتاما بەرىلىپتى. بۇل كاسىپ شىن مانىندە جۋرناليستيكاعا ەگىز قوزىداي ۇقساس بولعانىمەن، «بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭىندا بلوگەرلىك جايلى ەشتەڭە جازىلماعان، ياعني بلوگەرلەردىڭ قۇقىقتىق مارتەبەسى ايقىندالماعان. الايدا بۇل ولارعا الەۋمەتتىك جەلىدە ايتقان نەمەسە جازعان سوزدەرى ءۇشىن جاۋاپتىلىق جۇكتەلمەيدى دەگەندى بىلدىرمەيدى. پرەزيدەنت ايتقانداي، «جاۋاپكەرشىلىكتەن جۇرداي بلوگەرلەردىڭ» تالايى ءوز «كەيىپكەرلەرىنە» جالا جاۋىپ، ار-نامىسىن قورلاعانى، ءتىپتى ولاردى قورقىتىپ-ۇركىتىپ اقشا بوپسالاعانى ءۇشىن اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋشىلىقتار تۋرالى جانە قىلمىستىق كودەكستەردىڭ ءتيىستى باپتارى بويىنشا سوتتالىپ، كىنالارىنا ساي جازالارعا تارتىلىپ تا جاتىر.

ماسەلەن، قازاقپارات اگەنتتىگىنىڭ حابارلاۋىنشا، جاقىندا قاراعاندى قالاسىندا ءتىپتى يىقتارىنا پوگون تاققان قۇقىق قور­عاۋ­شىلاردان اقشا بوپسالاپ، شەكتەن شىق­­قان بلوگەرگە قاتىستى سوت وتىرىسى بول­عان. تەرگەۋ ماتەريالدارىنا قاراعاندا، بىل­تىرعى كۇزدە ءبىر جاس بلوگەر جۇرگىزۋشى جول­داسىمەن بىرگە پاترۋلدىك پوليتسيانىڭ كولىگى باعدارشامنىڭ قىزىل سيگنالى جانىپ تۇرعاندا جارقىلداۋ بەلگىسىن بەرمەي جولدان ءوتىپ كەتكەنىن كامەراعا ءتۇسىرىپ الادى. كەيىن سول بەينەجازبانى پايدالانىپ، پوليتسيا قىزمەتكەرلەرىنەن «اۋىزباستىرىق» رەتىندە 150 مىڭ تەڭگە سۇراعان. پوليتسەيلەر بلوگەرگە پارا بەرمەستەن بۇرىن بولعان جاعدايدى جەرگىلىكتى پوليتسيا دەپارتامەنتىنىڭ وزىندىك قاۋىپسىزدىك قىزمەتىنە حابارلاعاندىقتان، بوپسالاۋشى اقشا الۋ ۇستىندە ۇستالعان. سوت سوتتالۋشىلاردىڭ ەكەۋىن دە كىنالى دەپ تانىپ، بلوگەرگە ەڭ جوعارى قاۋىپسىزدىك مەكە­مە­سىندە جازاسىن وتەي وتىرىپ 3،5 جىلعا باس بوستان­دىعىنان ايىرۋ، ال ونىڭ قاسىندا بولعان سەرىگىنە 3،5 جىلعا باس بوستاندىعىن شەكتەۋ جازاسىن تاعايىنداپتى.

بلوگەرلەر تۋرالى پىكىرىن سۇراعانىمىزدا ءبىر ءوڭىردىڭ ىشكى ساياسات باسقارماسىنىڭ باسشىسى: «شىنىن ايتسام، ءوزىن «مەنىمەن وينا­ماڭىز، مەن – بلوگەرمىن!..» دەپ تانىستىرىپ، قوقيلانا قورقىتىپ كەلەتىن ادامداردىڭ كوبى باسىندا وزدەرىن ادىلدىك ىزدەۋشى، جۇرت­تىڭ جاناشىرى ەتىپ كورسەتكەنىمەن، سوي­لەسە كەلگەندە، قوماقتى پارا دامە ەتەدى. سوندا ولار­دىڭ ەشقايسىسىنىڭ قولىندا بلوگەر ەكەنىن كۋالاندىراتىن ەشقانداي قۇجات تا بولمايدى»، دەدى. دەمەك بلوگەرلىكتى زاڭداستىرىپ، بلوگەرلەردىڭ قۇقىقتىق مارتەبەسىن، قۇقىق­تارى مەن مىندەتتەرىن ايقىنداۋ قاجەت. بۇل رەتتە كەي ەلدە الەۋمەتتىك جەلىدە بەلگىلى مول­شەردە تۇراقتى وقىرمانى بار بلوگەر عانا ارنايى تىركەۋگە الىنىپ، وعان جۋرناليسپەن بىردەي قۇقىقتار بەرىلەتىنىن ەسكەرگەن ءجون بولار. ايتپەسە، ەرىنبەگەننىڭ ءبارى بلوگەر بولىپ، تولىپ جاتقان شارۋامەن شاقشاداي باستارىن شاراداي ەتىپ جۇرەتىن شەنەۋنىكتەردىڭ ەسىكتەرىن قاقپاي اشىپ، ەسىل ۋاقىتتارىن الۋشىلار سانى شامادان تىس كوبەيىپ كەتۋى عاجاپ ەمەس.