مۇناي رەكوردتىق جاعدايدا قىمباتتادى

ساراپشىلار مۇناي باعاسى­نىڭ قىمباتتاۋىنا قاتىستى سەبەپتى ءتۇرلى جاعدايدان ىزدەيدى. ولاردىڭ بىرقاتارى «قارا التىن» قۇنىنىڭ وسۋىنە تابيعي گازدىڭ قىمباتتاۋى اسەر ەتتى دەپ ەسەپتەيدى. قازىر ەۋروپادا گازدىڭ باعاسى اسپانداپ تۇر: 6 قازاندا TTF نيدەرلاند حابىن­داعى ساۋدا كەزىندە گاز باعاسى مىڭ تەكشە مەترگە 1900 دوللاردان اسىپ ءتۇسىپ، تاريحي رەكورد جاسادى. جالپى، 1 شىلدەدەن بەرى ەۋروپادا گاز باعاسى 4 مارتە قىمباتتاعان. وسىدان كەلىپ ترەيدەرلەر مۇنايدى بالاما تاۋار رەتىندە تۇتىنا باستاعان.

سونىمەن قاتار مۇنايعا دەگەن سۇرانىستىڭ دا ارتا ءتۇسۋى – باعا شارىقتاۋىنا ءوز اسەرىن تيگىزبەي قويمايدى. جا­قىن­دا وتكەن وپەك+ قاتىسۋشى ەلدەرىنىڭ وتىرىسىندا ەنەر­گەتيكا ءمينيسترى ماعزۇم مىر­زاعاليەۆ قازاقستاننىڭ كەلەسى ايلاردا مۇناي ءوندىرىسىن ارتتىراتىنىن مالىمدەگەن ەدى.

«وتىرىس قورىتىندىسى بو­يىنشا كەلىسىمگە قاتىسۋشىلار شەكتەۋلەردى الىپ تاستامايىنشا تاۋلىگىنە 400 مىڭ باررەل بولاتىن قازىرگى ءوندىرىس دەڭگەيىن ۇجىمدىق تۇردە ءوسىرۋ تۋرالى شەشىم قابىلداندى»، دەلىنگەن مينيسترلىك تاراتقان اقپاراتتا. بۇل شەشىم اياسىندا قازاقستان قازان ايىندا تاۋلىگىنە 1،524 ملن باررەل مۇناي ءوندىرۋى ءتيىس. تيىسىنشە، ءار اي سايىن ءوندىرىس كولەمى تاۋلىگىنە 16 مىڭ باررەلگە ارتىپ وتىرادى.

مۇناي قىمباتتاعان سايىن «تەڭگە نەگە كۇشەيمەيدى؟» دەي­تىن ءداستۇرلى ساۋال تۋىندايدى.

«مۇناي باعاسى وتە ماڭىزدى رولگە يە، بىراق بۇل باستى فاكتور ەمەس. تەڭگە باعامىنا اسەت ەتەتىن سىرتقى فاكتورلار قاتارىندا مۇناي باعاسىنان بولەك DXT يندەكسى تۇرىندەگى دوللار باعاسى، ساۋدا سەرىكتەس ەل­دەرىنىڭ ەكونوميكالىق جاع­دايى جانە گەوساياسي احۋال بار. ىشكى فاكتورلار – تولەم بالانسى كورسەتكىشتەرىنىڭ دينامي­كا­سىنداعى وزگەرىستەر، سالىق اپ­تا­لارى، ءتۇرلى ماۋسىمدىق جاع­داي­لار جانە ەكونوميكالىق بەل­سەن­دىلىك ترەندتەرى دە ىقپال ەتەدى.

2020-2021 جىلدارى مۇناي باعاسى تومەن، سوعان قاراماستان تەڭگە قۇنى الدەقايدا مىعىم بولعان ساتتەر ءجيى ۇشىراستى. بۇل كەزەڭدەر – 2020 جىلدىڭ مامىر-شىلدە ارالىعى: Brent ماركاسىنىڭ باعاسى – باررەلىنە 29-44 دوللار، ال تەڭگە باعامى – 397-410. سونداي-اق بيىل اقپاندا مۇناي باعاسى باررەلىنە 60-65 دوللار بولىپ تۇردى، ال تەڭگە – 415-417»، دەپ جازادى تەلە­گرامداعى Tengenomika كانالى.

مۇناي باعاسىنا قاتىستى ۇلتتىق بانك توراعاسىنىڭ ورىنباسارى ءاليا مولدابەكوۆا دا تۇسىنىكتەمە بەرگەن. ونىڭ ايتۋىنشا، ەۋروپا مەن ازيادا جىلۋ بەرۋ ماۋسىمى قارساڭىندا گاز قىمباتتاپ كەتىپ، ناتيجەسىندە كوپ كومپانيا مۇناي تۇتىنۋعا كۇرت اۋىسقان. «يدا» داۋىلىنان كەيىنگى مەكسيكا شىعاناعىنداعى ءوندىرىستىڭ باياۋلاپ قالۋى دا – كوپ فاكتوردىڭ ءبىرى.

«ۇلتتىق ۆاليۋتا ءۇشىن ىر­گەلى فاكتورلاردىڭ ءبىرى بولىپ تابىلاتىن مۇناي باعاسى تەڭ­گەگە ءسوزسىز قولداۋ كورسەت­تى. الاي­دا شەتەلدىك ۆاليۋتاعا جال­عاسىپ وتىرعان ىشكى سۇرا­نىس جانە جاھاندىق قارجى نا­رىق­تارىنداعى كۇشتى تەرىس سەن­تي­مەنت تەڭگە سەرپىنىندەگى باسىم فاكتورلارعا اينالدى. بىرىنشىدەن، اقش مەملەكەتتىك باعالى قاعازدارى كىرىستىلىگىنىڭ ءوسۋى جانە دوللاردىڭ جاھاندىق دەڭگەيدە نىعايۋى دامۋشى ەل­دەردىڭ ۆاليۋتالارىنا قىسىم كورسەتتى. مۇناي باعاسىنىڭ ايتارلىقتاي وسۋىنە قاراماستان، دامىعان جانە دامۋشى ەلدەر­دىڭ شيكىزات ەكونوميكاسى ۆاليۋتا­لارىنىڭ كوپشىلىگى تەرىس ايماقتا بولدى. كانادا دوللارى – 0،5، نورۆەگيا كرونى – 0،6، يندونەزيا رۋپياسى 0،3 پايىزعا السىرە­دى. سونىمەن بىرگە ەكونوميكا­لىق بەلسەندىلىكتىڭ قالپىنا كەلۋى جانە يمپورتتىڭ ءوسۋى تەڭگەنىڭ نىعايۋىن شەكتەيدى» دەيدى ءا.مولدابەكوۆا.