ابزال مالباسقانوۆ: بۇل ىندەتتەن قۇتىلۋدىڭ ۆاكتسينادان باسقا جولى جوق

ا. مالباسقانوۆ كوروناۆيرۋستىڭ جاڭا «دەلتا» شتامىنىڭ ەرەكشە قاۋىپتى ەكەنىنە باسا نازار اۋداردى. ونىڭ ايتۋىنشا، «دەلتا» بەلگىلەرى قاراپايىم سۋىق تيگەنگە ۇقسايدى. بىراق سونىمەن بىرگە جۇقتىرعان ادام اۋرۋدىڭ اۋىر تۇرىنە شالدىعادى. 

«بۇرىننان بىلەتىن شتامدارمەن سالىستىرعاندا كوروناۆيرۋستىڭ «دەلتا» شتامى اناعۇرلىم جۇقپالى. ينكۋباتسيالىق كەزەڭ دە قىسقا. ەگەر «بريتاندىق» جانە «وڭتۇستىك افريكا» شتامىن 5-6 ادامعا جۇقتىرسا، وندا ء«ۇندى» 10-12 ادامعا دەيىن جۇقتىرۋ قاۋپى بار. ينكۋباتسيالىق كەزەڭ قىسقاردى، ەگەر بۇرىن ول 14 كۇن بولسا، بۇگىندە اۋرۋ 5-7 كۇندە پايدا بولۋى مۇمكىن. بۇل جاعدايدا ادامدار كلينيكالىق سيمپتومداردى كورسەتەدى. بۇرىن سيمپتومىز جانە اۋرۋدىڭ جەڭىل ءتۇرى بولعان»، دەيدى ابزال مالباسقانوۆ. 

سوندىقتان دارىگەردىڭ پىكىرىنشە، جۋىق ارادا ۆاكتسيناتسيا قاجەت. ۆاكتسيناتسيا ۆيرۋستىڭ تارالۋ جىلدامدىعىن تومەندەتىپ، اۋرۋدىڭ اۋىر ءتۇرىن ازايتادى.

ء«ۇندى» شتامىمەن اۋىرعان ناۋقاستاردى اۋرۋحاناعا جاتقىزۋ گەومەتريالى تۇردە وسۋدە. الايدا، ازىرگە ءولىم جاعدايلارى تىركەلگەن جوق، ال اۋرۋدىڭ اعىمى اۋىر»، دەدى دارىگەر. 

ا. مالباسقانوۆتىڭ ايتۋىنشا، جاڭا ء«ۇندى» شتامىن ەمدەۋ حاتتامالارى تولىقتىرىلادى. ويتكەنى اۋرۋدىڭ اعىمى الدەقايدا اۋىر جانە اۋرۋدان كەيىن پوستكوۆيدتى سيندرومدار پايدا بولۋى مۇمكىن ەكەنىن ايتتى. 

«كوروناۆيرۋس تىنىس الۋ جۇيەسىنە عانا ەمەس، جۇرەك-تامىر جۇيەسىنە دە اسەر ەتەدى. اۋرۋدىڭ اعىمىنا بايلانىستى بولاشاقتا ۇزاق وڭالتۋ قاجەت. ادامدار تاۋەكەل ايماعىندا. سەبەبى بۇل اۋرۋ تەز تارالادى، ودان ءارى ستاتسيونارلىق كەزەڭدە الىنعاننان كەيىن ءجىتى سيمپتومدار، قاجەت الۋعا جانە امبۋلاتورلىق ەمدەۋ. سيمپتوماتيكالىق جانە سيندرومدىق ەمدەۋ جۇرگىزىلەدى»،  دەدى اعا دارىگەر. 

كوروناۆيرۋس ينفەكتسياسىمەن قاتار قالادا پنەۆمونيا ءجيى كەزدەسەدى. ولار باكتەريالىق، ۆيرۋستىق جانە جۇيەلىك اۋرۋلاردان تۋىنداعان. 

ء«بىز باكتەريالدى پنەۆمونيانى ءبىرىنشى جىل ەمدەمەيمىز. ولاردى ەمدەۋدىڭ تيىمدىلىگى وتە جاقسى. 2020 جىلى كوپتەگەن ادامدار كوروناۆيرۋستى باكتەريالىق پنەۆمونيا دەپ قاتەلەسىپ، ونى ەمدەۋگە قاتىستى پرەپاراتتارمەن ەمدەۋدى باستادى. بۇل دۇرىس ەمەس. باكتەريالىق پنەۆمونيامەن الۆەولالاردىڭ ىشىندە گاز الماسۋ جۇرەدى، ال كوروناۆيرۋستىق پنەۆمونيامەن الۆەولالاردىڭ قابىرعالارىنان تىس قابىنۋ پروتسەسى جۇرەدى. بۇل ەكى پنەۆمونيانىڭ ماڭىزدى ايىرماشىلىعى. سوندىقتان ەمدەۋگە دەگەن كوزقاراس ءارتۇرلى»،  دەپ ءتۇسىندىردى ا.مالباسقانوۆ.

سونىمەن قاتار كوروناۆيرۋستان كەيىن ۇزاق ساناتوريالىق ەمدەۋ قاجەت - 1 ايدان 3 ايعا دەيىن. شىعارىلعاننان كەيىن مۇنداي پاتسيەنتتەر ءوز كلينيكالارىندا ۋچاسكەلىك دارىگەرلەردىڭ باقىلاۋىندا بولادى. وڭالتۋ اۋرۋدىڭ اۋىر تۇرىمەن اۋىراتىن ادامدار ءۇشىن وتە قاجەت. 

ءباسپاسوز كونفەرەنتسياسىنىڭ سوڭىندا ابزال مالباسقانوۆ الماتىلىقتارعا كوروناۆيرۋسقا قارسى ەكپە الۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن ايتتى. ويتكەنى قورعانۋدىڭ باسقا ءتاسىلى جوق. سونداي-اق قاۋىپسىزدىك شارالارىن ساقتاۋ قاجەت: بەتپەردە، قولعاپ كيىپ، ادام كوپ جينالاتىن جەردە بولماۋ كەرەك. 

«يممۋنيتەتتى كۇشەيتىڭىز. تاماقتانۋ وتە ماڭىزدى. مۇمكىندىگىنشە تابيعي ونىمدەردى تۇتىنۋ كەرەك، مۇنداي ىستىقتا كوپ مولشەردە ءىشۋ كەرەك. مەن بەلگىلى ءبىر ءونىمدى بولگىم كەلمەيدى، ويتكەنى وتكەن جىلى ءبىز جارنامالانعان زىمبىرمەن ايلا-شارعى جاسالعانى جانە ونىڭ باعاسىنىڭ وسكەنى ەسىمىزدە. ەڭ باستىسى ۇزاق ءومىر سۇرەتىن ەلدەردەگى سياقتى ءموبيلدى، سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ۇستانۋ، دەنە شىنىقتىرۋمەن، گيمناستيكامەن اينالىسۋ قاجەت. ەرىنبەۋ كەرەك. بەلسەندى ءسوس جۇرگىزەتىن ادامدار تەزىرەك قالپىنا كەلەدى. ەكپە الىڭىز، اۋىرماڭىز، دۇربەلەڭ مەن قورقىنىش بولمايدى»،  دەيدى اعا دارىگەر. 

دارىگەر ا. مالباسقانوۆ دەمالىس جانە مەرەكە كۇندەرىن وتباسىمەن وتكىزۋگە كەڭەس بەرەدى. ويتكەنى مەرەكەدەن كەيىن جاڭا اۋرۋلار پايدا بولادى. دارىگەر كەڭىستىگى شەكتەۋلى جەرلەرگە بارماۋعا كەڭەس بەرەدى. ويتكەنى ۆيرۋستىڭ جاڭا قاۋىپتى شتامىنا شالدىعۋ ىقتيمالدىعى جوعارى. 

ەسكە سالساق، 2021 جىلدىڭ 1 اقپانى مەن 21 شىلدەسى ارالىعىندا الماتىدا 1-كومپونەنتتى 665 761 ادام ۆاكتسيناتسيالاندى. الماتى قالاسى بويىنشا ءبىر تاۋلىك ىشىندە 4 392 ادام ۆاكتسينا الدى. ۆاكتسينا العانداردىڭ جالپى سانىنان 60 جاستان اسقان قارت كىسىلەر 94 467 ادامدى قۇرايدى. 

بۇگىنگى تاڭدا الماتىدا مەديتسينالىق ۇيىمداردا، مەكتەپتەردە، مادەنيەت، سپورت وبەكتىلەرىندە، بازارلاردا جانە قالانىڭ سوسو-دا 212 ۆاكتسيناتسيا پۋنكتى جۇمىس ىستەيدى. 308 ۆاكتسيناتسيا بريگاداسىندا 1 260 مەديتسينا قىزمەتكەرلەرى جۇمىلدىرىلدى.