باسشىلار ۇلگىسى سۇرانىستى كوبەيتتى

جەر جۇزىنە جامان ىندەت تار­اعالى بۇكىل الەم عالىمدارىندا تىنىم بول­عان جوق. ءتۇرلى دەرەكتەرگە قاراعاندا، جاھاندا 209 ۆاكتسينا بەلسەندى زەرتتەلۋ ۇستىندە. ونىڭ ىشىندە ءبىزدىڭ وتاندىق 2 ۆاكتسينا دا بار. ددۇ سايتىندا 169 ۇمىتكەر ۆاكتسينا ازىرلەنىپ، ونىڭ 26-سى ادامدارعا قولدانۋمەن جۇرەتىن كلينيكالىق زەرتتەۋ ساتىسىندا ەكەن.

جالپى ۆاكتسينانىڭ اعزاعا اسەرى قالاي جۇرەدى؟ قاراپايىم تىلمەن ايتقاندا، جاتتىعۋ ترەناجەرى ءتارىزدى ۆاكتسينا ەگىلگەن سوڭ اعزانى ۆيرۋسپەن كۇرەسكە جاتتىقتىرادى. Mededsupportkz قوعامدىق قورى­نىڭ باسشىسى، بيوفيزيكا عىلىم­دارىنىڭ PhD دوكتورى، نازارباەۆ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى دانا اقىلبەكوۆانىڭ ايتۋىنشا، ۆاكتسينانى زەرتتەۋ ءبىر عانا ەلدىڭ ەمەس، ءتۇرلى كليماتتىق ەرەكشەلىگى بار مەملەكەتتەر ازاماتتارىنىڭ قاتىسۋىمەن، ءتۇرلى ناسىلدە جانە ءتۇرلى ورتادا جۇرگىزىلۋىنىڭ ماڭىزى وتە زور. سەبەبى سول ارقىلى ۆاكتسينانىڭ بارلىق ادامعا تيىمدىلىگى قانشالىقتى ەكەنى بەل­گىلى بولادى. سوندىقتان تاجى­ريبە­لەرگە كوپتەگەن مەملەكەتتەن ەرىك­تىلەردىڭ قاتىسۋى – ۆاكتسينا اسەرىن انىقتاۋدىڭ ءتيىمدى جولىنىڭ ءبىرى.

ددۇ ساراپشىلارىنىڭ ماقۇل­داۋى­مەن قولدانىسقا جولداما الىپ، بۇگىندە ەگىلىپ جاتقان ۆاكتسينانىڭ ءبىرى – وكسفوردتىق AstraZeneca ۆاكتسيناسى. السىرەتىلگەن ۆيرۋستان الىنعان ۆاكتسينا ەگىلگەن جانداردىڭ بويىندا جاقسى يممۋندىق قابىلەتتى تۋعىزادى دەلىنگەن ءونىمنىڭ جەتكىزىلۋى مەن ساقتالۋىندا ونشا قيىندىق جوق. بۇل 4 گرادۋس تومەن قالىپتا توڭازىتقىشتا ب ۇلىنبەيدى، قاسيەتىن جوعالتپايدى.

ەكىنشىسى – BioNTech بيوتەح­نولو­گيالىق كومپانياسى جاساعان امەريكا-نەمىس بىرلەسكەن ۆاكتسيناسى. بۇل – عىلىمداعى جاڭا جوبا. سەبەبى ول رنق-لىق. مۇندا ۆيرۋستىڭ ءوزى ەمەس، وتە كىش­كەن­تاي رنق-نىڭ ءبىر فراگمەنتى الىنىپ، اعزاعا تۇسكەندە اۋرۋعا قارسى يممۋندىق كۇشتەر­دى قوزعايدى. 43 مىڭ ەرىكتى قاتى­­سىپ جاسالىنعان بۇل ۆاكتسينانىڭ تيىم­دىلىگى جوعارى – 90 پايىز. بىراق ونى ساق­تاۋدىڭ جولى كۇردەلى. سۋىقتىعى 20 گرادۋس توڭازىتقىشتى تالاپ ەتەتىن كورى­نەدى. جالپى مۇنداي رنق-لىق ۆاكتسينا بۇرىن-سوڭدى قولدانىلىپ كورگەن ەمەس.

ءۇشىنشىسى – رەسەيلىك عالىمدار جاساعان «سپۋتنيك-V». تاجىريبەلىك جۇ­مىس­تارى بەلارۋس، ۆەنەسۋەلا، ءۇندى­ستان ەلىنەن 40 مىڭنان اسا ەرىكتىنىڭ قا­تى­سۋىمەن جۇرگەن، تيىمدىلىگى 90 پايىز شاماسىندا دەلىنەتىن ۆاكتسينا اقپان ايىنىڭ باسىنان ءبىزدىڭ ەلىمىزدە ەگىلە باستادى. ساقتالۋى قولايلى، قاراپايىم توڭازىتقىشتا تۇرا بەرەدى.

سونىمەن العاشقى ۆاكتسينالار­مەن ەگۋ باستالعالى وزدەرى ۇلگى بول­عىسى كەلگەن بىرقاتار مەملەكەت باسشى­لارىنىڭ ەكپە سالدىرۋى اسەر ەتتى مە، بۇگىندە پرەپاراتتارعا سۇرانىس مولاي­عان كورىنەدى. اتاپ ايتقاندا، وسىعان دەيىن 2021 جىلى 1 ملرد دوزا ۆاكتسينا شىعارۋدى كوزدەگەن BioNTech 1 اقپان كۇنى ونىڭ مولشەرىن تاعى دا 1 ملرد-قا ارتتىراتىنىن حابارلادى. BioNTech ءوز سايتىندا بەلگيادا ورنالاسقان ۆاكتسينا شىعاراتىن زاۋىتتىڭ تولىق جاڭارتۋدان وتكىزىلىپ بولعانىن دا سول كۇنى جاريا ەتتى.

گەرمانيا كانتسلەرى انگەلا مەركەل فەدەرالدى ايماقتاردىڭ باسشى­لارى قاتىسقان كەڭەستەن سوڭ بيىل جازدىڭ سوڭىندا بارلىق ازا­مات ۆاكتسينا الىپ بولاتىنىن مالىم­دەپ، ءوز جۇرتىنىڭ Pfizer، Moderna جانە AstraZeneca ۆاكتسينالارىمەن ەگى­لەتىنىن جەتكىزدى. «ەگەر اتالعان كوم­پا­نيالاردىڭ ءبىرى ۆاكتسينا جەت­كىزۋ­دى ۋاقىتىندا ورىنداي الماسا، ۆاك­تسينالاۋعا قاجەتتى دوزالار جەتىسپەي قالۋى مۇمكىن» دەدى كانتسلەر.

ال يتاليادا حالىقتىڭ 1 پايىزى – 648 640 ادام ەكى كەزەڭنەن تۇراتىن ۆاكتسينا سالدىرۋدان ءوتىپ بولىپتى.

رەسەيدىڭ گامالەيا اتىنداعى ورتا­لىعىندا دۇنيەگە كەلگەن «سپۋتنيك V» كليني­كالىق زەرتتەۋلەر بارىسىندا جوعارى دارەجەدە انتيدەنە جانە اعزانىڭ يممۋندىق قورعانىسىن قالىپتاستىرىپ، ەشقانداي تەرىس جاعدايلار بايقالماعان. بۇگىندە الەمنىڭ 50 مەملەكەتىنەن 1،2 ملرد دوزاسىنا سۇرانىس تۇسكەن. ال وتان­دىق ۆاكتسينا بولسا، ءالى زەرتتەۋدىڭ ءۇشىنشى ساتىسىن اياقتاعان جوق.