ءبىز ادەتتە ادامزاتتىڭ دامۋ كەزەڭدەرىن ايقىنداۋ ءۇشىن ونىڭ تاريحىن قاۋىمدىق، قۇل يەلەنۋشىلىك، فەودالدىق، كاپيتاليستىك قوعامدارعا بولەمىز. بۇل قوعامداردا ادامزاتتىڭ الدىنا ءارتۇرلى ماقساتتار قويعانى، سول ماقساتتار ءۇشىن كۇرەسكەنى بايقالادى.

ماسەلەن، قاۋىمدىق قۇرىلىستىڭ باستى ماقساتى، ءبىزدىڭ ويىمىزشا، امان قالۋ ءۇشىن كۇرەسۋ بولعان. سول ءۇشىن ادامدار باس قوسىپ بىرىگىپ، قاۋىم قۇرادى. ايتپەسە جالعىز ادام وزىنە قاراعاندا الدەقايدا قۋاتتى جىرتقىش اڭداردىڭ جەمىنە اينالۋى ابدەن مۇمكىن ەدى. سول تۇستا ادامداردىڭ نەگىزگى تىرشىلىك كوزى تابيعي وسىمدىكتەر تەرۋ مەن اڭ اۋلاپ كۇن كورۋ بولدى. ادامدار اقىرىندا وزدەرىنە بەرىلگەن ەرەكشە قاسيەت – اقىل مەن سانا قۇدىرەتى ارقىلى وزدەرىنەن الدەقايدا الىپ اڭداردىڭ ءبارىن جەڭىپ شىعىپ، دۇنيەنىڭ جەكە-دارا بيلەۋشىسىنە اينالدى.
قۇل يەلەنۋشىلىك، فەودالدىق قوعامداردا (قازىر بۇلاردى اگرارلىق قوعام دەپ تە اتاپ ءجۇر) نەگىزىنەن تاماعىن اسىراۋ ءۇشىن كۇرەستى. بۇل قوعامدار ادامدى مال ۇستاپ، ەگىنشىلىك جۇرگىزۋگە ۇيرەتتى.
مىنە، وسى رەتپەن كەلگەندە كاپيتاليستىك قوعامداعى ادامداردىڭ باستى ماقساتى زات ءۇشىن كۇرەس بولىپ كەلدى دەسەك تە بولادى. بۇل قوعام ادام قىزمەتىن الدەقايدا بيىكتەرگە كوتەرىپ، سوعان ساي ادامنىڭ جاڭا قاجەتتىلىكتەرىن تۋىنداتتى. ادامدارعا نەشە ءتۇرلى زاتتار قاجەت بولا باستادى. سول زاتتاردى جينايمىن دەپ ادام دۇنيەقۇمارلىققا بوي ۇردى. قازىرگى كۇندەرى مۇنداي ۇدەرىس، اسىرەسە، كاپيتاليستىك قوعامعا كەيىنىرەك كىرگەن ءبىزدىڭ قازاق سەكىلدى حالىقتاردا بەلەڭ الىپ وتىرعانىن كورىپ وتىرمىز. ءاربىر تويعا جاڭا كويلەك تىكتىرىپ كيۋ، گاردەروبتى كيىمگە تولتىرۋدان باستاپ، نەشە ءتۇرلى اشەكەي زاتتار ساتىپ الۋ، ءۇيدىڭ ءىشىن جيھازعا تولتىرۋ – كوپتەگەن قازاق ايەلدەرىنىڭ اينالىسىپ جۇرگەن باستى شارۋالارىنىڭ ءبىرى. ەرلەر جاعى ماشينادان ماشينا اۋىستىرىپ مىنۋدە. جاعداي كەلسە، پاتەر مەن ءۇيدى دە ءجيى ايىرباستالۋدا.
ارينە، وسىنىڭ ءبارىن كاپيتاليستىك قوعامداعى ادامداردىڭ زاتتارعا كەنەلۋ پروتسەسىن كورسەتۋ ءۇشىن قاجەتتى مىسالدى الىستان ىزدەمەي-اق ءوز حالقىمىزدىڭ جاعدايىنان الىپ جازىپ وتىرمىز. ايتپەسە، حالقىمىزدى سىنايىن دەگەن ويىمىز جوق.
تاعى ءبىر قىزىعى، ءبىز ازىرگە بۇل زاتتاردىڭ كوبىن ءوندىرۋشى حالىق ەمەسپىز. نەگىزىنەن تۇتىنۋشى حالىقپىز. ءوندىرۋشى ەمەس، تۇتىنۋشى حالىق بولعان سوڭ، ول زاتتاردى ءوزىڭ شىعارا الماي وتىرعان سوڭ ونى ۇنەمدەپ پايدالانۋ يدەولوگياسى جولعا قويىلسا كەرەك-ءتى. ويتكەنى كاپيتاليزمنىڭ ءبىز سەكىلدى دامۋشى حالىقتارعا ۇسىناتىن تاعى ءبىر قاعيداسى – ورىنسىز ىسىراپشىلدىقتان باس تارتۋ بولسا، بۇل قاعيدانىڭ بىزدە جۇزەگە اسىپ جاتقانى شامالى. قازاقتىڭ تويشىلدىعى مەن ىسىراپشىلدىعى ءتىپتى انەكدوتتارعا دا اينالىپ بارا جاتىر ەدى، كوروناۆيرۋس قورقىنىشى ازىرگە وسىعان تۇساۋ سالعانداي بولىپ وتىر.
كاپيتاليزم كەزەڭىنە العاشقىلار قاتارىندا ەنىپ، ابدەن دامىپ العان ەلدەردە ىسىراپشىلدىققا جول بەرمەۋ، ۇنەمدەۋ ماسەلەسىنىڭ ادامداردىڭ قانىنا دەيىن ءسىڭىپ كەتكەندىگىن بايقاۋعا بولادى. ولاردا كيىم مەن زاتتى ءجيى ايىرباستاۋ ماقسات ەمەس. ماسەلەن، الەمدەگى ەڭ باي ەلدەردىڭ ءبىرى گەرمانيانى بيلەپ تۇرعان انگەلا مەركەلدى تەلەديداردان كورگەنىمىزدە ۇنەمى ءبىر كيىممەن جۇرەتىنىن بايقايمىز. وسىدان ون جىلدان استام ۋاقىت بۇرىن بريۋسسەلدە قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ ءىس-تاجىريبەسىنە ارنالعان بىرنەشە كۇندىك حالىقارالىق سەمينار ۇيىمداستىرىلىپ، بۇل شارا بەلگيا سەناتىندا وتكەن ەدى. سوندا وسى مارتەبەلى مەكەمەنىڭ باسشىسى انن-ماري ليزين حانىم دا بىرنەشە كۇن بويى ءبىر سۆيتەرمەن ءجۇردى. نەگە؟ سەبەبى بۇل ەلدەردە ادامداردىڭ ساناسى زاتتان جوعارى تۇر. ولار باسقا ماسەلەلەرگە (ەل ارالاۋ، جەر كورۋ، دۇنيەنى تانۋ، ءوزىن جەتىلدىرۋ، ماماندىق يگەرۋ، رۋحاني ءلاززات الۋ، دەنساۋلىقتى كۇتۋ، ت.ب) كوبىرەك كوڭىل بولەدى ەكەن.
ادامزات تاريحىنداعى قوعامداردىڭ اۋىسۋ سەبەپتەرىن ادامداردىڭ قانداي كۇشتەرمەن باسەكەلەستىككە تۇسكەنىنە قاراپ تا اڭعارۋعا بولاتىنداي. ماسەلەن، قاۋىمدىق قۇرىلىس كەزىندە ادامداردىڭ باستى جاۋى جىرتقىش اڭدار بولعانى بەلگىلى. مۇنان كەيىنگى قوعامداردا ادامدار وزدەرىمەن وزدەرى باسەكەلەستىككە ءتۇستى. وسىعان وراي ەجەلگى گرەك زامانىندا «ادام ادامعا – قاسقىر» دەگەن ۇعىم پايدا بولسا، كەڭەس وداعى كەزىندە بۇل ءسوز «ادام ادامعا – دوس، جولداس جانە باۋىر» دەپ تۇزەتىلدى.
ال ەندى ءبىزدىڭ زامانىمىزدا ادامنىڭ باستى باسەكەلەسى «جاساندى ينتەللەكتىمەن» قارۋلانعان ماشينالار بولاتىنى بەلگىلى بولۋدا. مۇنىڭ ءوزى ەندى زاتتار قوعامىنىڭ ارتتا قالىپ، ادامدار ماشينالارعا توتەپ بەرۋ ءۇشىن وزدەرىن ۇزدىكسىز جەتىلدىرۋمەن اينالىساتىنىن، ءبىلىم مەن مەديتسينا جانە سپورتتىڭ العا شىعاتىندىعىن بىلدىرەدى.
رۋحانيات • كەشە
دەموگرافيالىق ءدۇمپۋ: سەبەپ نە، بولجام قانداي؟
قوعام • كەشە
سينتەتيكالىق ەسىرتكى تاراتقان التى دۇكەننىڭ جولى كەسىلدى
ايماقتار • كەشە
QR-تولەمدەر حقكو-داعى كەزەك سانىن ازايتا ما؟
باعدارلامالار • كەشە
وقيعا • كەشە
جاڭا زەلانديادا قازاقستاننىڭ كونسۋلدىعى اشىلدى
وقيعا • كەشە
كوروناۆيرۋستىڭ جاڭا ءتۇرى انىقتالدى
الەم • كەشە
قازاقستاننىڭ 8 وبلىسىندا ەسكەرتۋ جاريالاندى
اۋا رايى • كەشە
قتج جۇمىسشىلارىنىڭ جەمقورلىعى ءۇشىن باسشىلىعى جاۋاپقا تارتىلدى
قازاقستان • كەشە
بىرجولعى زەينەتاقى تولەمى پايدالانىلماسا نە بولادى؟
ەكونوميكا • كەشە
تارازدا تانىمال تۇلەكتەردىڭ كەزدەسۋى ءوتتى
ايماقتار • كەشە
اتىراۋدا جولدا قالعان 63 ادام قۇتقارىلدى
ايماقتار • كەشە
قوستاناي وبلىسىندا 169 جولاۋشى قار قۇرساۋىنان قۇتقارىلدى
ايماقتار • كەشە
فرانتسۋز بيزنەسى الماتىلىقتارمەن ىنتىماقتاستىقتى جانداندىرۋعا نيەتتى
قازاقستان • كەشە
الماتىنىڭ ەرىكتىلەرى قارت ادامدارعا قار تازالۋعا كومەكتەستى
ايماقتار • كەشە
اتىراۋدا 477 مىڭ تەڭگەنىڭ مۇلكىن ۇرلاعاندار ۇستالدى
ايماقتار • كەشە
ەلباسى باۋىرجان بايبەكتى قابىلدادى
ەلباسى • كەشە
اقمولادا «ەكاتەرينبۋرگ-الماتى» تاس جولى اشىلدى
ايماقتار • كەشە
باتىس قازاقستاندا جىلۋ جۇيەسى قاتىپ قالدى
ايماقتار • كەشە
قازاقستاندا جاڭا كەن ورنى تابىلدى
ەكونوميكا • كەشە
سپورت • كەشە
پاۆلوداردا ەر ادامدى پويىز باسىپ كەتتى
ايماقتار • كەشە
ىلە-الاتاۋ ۇلتتىق تابيعي پاركىنە - 25 جىل
ەكولوگيا • كەشە
ەل قورعاعان ەردىڭ ەسىمى جاڭعىردى
رۋحانيات • كەشە
قوعام • كەشە
2020 جىلى قانشا مۇگەدەك جان جۇمىس تاپتى؟
قوعام • كەشە
«ساسىعان ساي» بويىنشا ەكولوگيالىق ماسەلە وسى جازدا شەشىلەدى
ەكولوگيا • كەشە
سەناتورلار ۇلتتىق مۇددەنى قورعاۋ تۋرالى تۇزەتۋدى قابىلدادى
پارلامەنت • كەشە
2021 جىلى كولىك ساتىلىمى بىلتىردان دا اسىپ تۇسە مە؟
ەكونوميكا • كەشە
ەكىباستۇزدا قار قۇرساۋىندا قالعان 9 ادام قۇتقارىلدى
ايماقتار • كەشە
تۇركىستاندا شىعارماشىل جاستاردى قولداۋ قورى اشىلدى
رۋحانيات • كەشە
مەملەكەت بەرگەن قارجىعا بيزنەس باستاپ كەتۋگە بولا ما؟
ەكونوميكا • كەشە
بۇگىن ەلوردادا مەكتەپ وقۋشىلارى قاشىقتان وقيدى
ايماقتار • كەشە
ۇقساس جاڭالىقتار