ەربوسىن مەلدىبەكوۆ, «مۋتاتسي», 2007
كەڭەستىك تانىمال اۆانگارد وكىلدەرىنىڭ ءبىرى, قىلقالام شەبەرى سەرگەي كالمىكوۆتىڭ (1891-1967) «الەمدە قوزعالىسسىز دۇنيە جوق: نۇكتە بولۋ قيىن, سىزىق بولۋ وڭاي» دەگەن سوزدەرى كورمەنىڭ اتاۋى رەتىندە الىنعان. كالمىكوۆ – ورتالىق ازيانىڭ زاماناۋي ونەرىنىڭ دامۋىنا, جاڭعىرۋىنا ولشەۋسىز ۇلەس قوسقان تاريحي تۇلعا. 1930-جىلدارى كالمىكوۆ ورىنبوردان الماتىعا قونىس اۋدارىپ, كەڭەس وداعىنىڭ رەسمي كوركەمسۋرەت ءستيلى – سوتسياليستىك رەاليزم اياسىنان قيال-عاجايىپ الەمدى تۋدىرعان بولاتىن. سەرگەي كالمىكوۆ ءوز-ءوزىن «كاسىپقوي دانىشپان» دەپ اتاعانداي, وسىناۋ ءسوز تىركەسى قوس سۋرەتشىنىڭ ەكى ءتۇرلى تانىمىن, ەكى ءتۇرلى بولمىسىن ەرەكشەلەپ تۇرعانداي.
«سىزىق – الماگۇل مەڭلىباەۆانىڭ تۋىندىلارىنداعى ايەل بولمىسىنداي ءبىر كۇيدەن ەكىنشىسىنە ءوتۋدى بىلدىرەدى جانە دالمە-ءدال انىقتامانىڭ بولماۋىنان ماندەر مەن بەينەلەر ءاردايىم جاڭا تۇرگە كوشىپ وتىرادى. ال ەربوسىن مەلدىبەكوۆ كەرىسىنشە تاريحي ۇدەرىستەردى ايقىن ءارى ناق بەينەلەيتىندىگىمەن ەرەكشە», دەيدى Aspan Gallery ديرەكتورى مەرۋەرت قاليەۆا.
ەربوسىن مەلدىبەكوۆتىڭ ايتۋىنشا, كەڭەس وداعى كەزىندە «لەنين شىڭى» اتالعان تاۋدىڭ اتاۋى ءۇش مارتە وزگەرتىلسە, تاشكەنت قالاسىندا اينالدىرعان ءجۇز جىل ىشىندە ءبىر ايماقتا ون ەسكەرتكىش بىرىنەن كەيىن ءبىرى اۋىستىرىلىپ قويىلعان. سۋرەتشى وسى مىسالداردى سەرگەي كالمىكوۆتىڭ ءومىر جولىمەن سالىستىرا وتىرىپ, «ترانسفورمەر» (2013 ج) جانە «كونكۋرس» (2010 ج) اتتى تۋىندىلارىندا بەينەلەگەن. «ورتالىق ازيادا ۋاقىت باسقاشا قارقىنمەن جىلجيدى, سول سەبەپتى بۇل ماڭايداعى قۇبىلىستار وزگەشە كورىنىس بەرەدى», دەگەن سۋرەتشى ءوزىنىڭ كوركەمدىك تاجىريبەسىندە اتالعان قۇبىلىستاردى بەينە, فوتوسۋرەت, ينستاللياتسيا جانە پەرفورمانس كومەگىمەن زەردەلەي كورسەتەدى.
– ۇلىبريتانيا, رەسەي جانە قىتاي كولونيالارى اراسىنداعى كۇرەس كەزىندە ورتالىق ازيا اۋماعىندا ستراتەگيالىق ماڭىزى بار ءبىر قالا بولدى. ازيا قۇرلىعىنىڭ ءون بويىنا قان جۇگىرتەتىن ترانسپورتتىق توراپتار قالا ورتالىعىنداعى ءبىر نۇكتەدە ءتۇيىستى. بۇل نۇكتە اۋماعى – 300 م2. بۇل ورىن جۇرەك سوعىسىنداي تۇراقتى يمپۋلستەر جىبەرسە, كەيدە ءتىپتى ماگنيتتىك داۋىلدار دا تۋدىردى, – دەيدى سۋرەتشى ەربوسىن مەلدىبەكوۆ.
ال ورتالىق ازيانىڭ تالكەككە تولى تاريحىن زەردەلەپ جۇرگەن الماگۇل مەڭلىباەۆا ءوز جۇمىستارىندا ەركىندىككە بارىنشا نازار اۋدارادى. ونىڭ Exodus (2009 ج.) اتتى ۆيدەو ماتەريالىندا قارا كيىمدى ايەل رۋحتارى بۇرىنعى كونتسلاگەردىڭ قيراندىسىنىڭ جانىندا شاشتارىن جالبىراتا جايعان. كەلەر مەزەتتە بۇل كورىنىس كيىز ۇيلەردى بۇزىپ, تيەپ, ابىگەرگە ءتۇسىپ جاتقان وزگە ادامداردىڭ بەينەسىمەن الماسادى. بۇل ءوز حالقىن مىسىردان الىپ شىققان مۇسانى عانا ەمەس, سونىمەن بىرگە بۇگىنگى كوشى-قون داعدارىسىنىڭ دا جايىن اڭعارتادى.
الماگۇل مەڭلىباەۆا, «Exodus», 2009
الماگۇل مەڭلىباەۆا ءۇشىن اسەمدىك پەن ۋاقىت اعىسى س.كالمىكوۆتىڭ «سىزىق» تۋىندىلارىنداعىداي ايەل سيپاتتامالارىمەن سايكەسەدى.
– مەديانىڭ ىقپالى ماعان كوپ ءتيدى. فوتو, ۆيدەو ماتەريالدار ارقىلى مەنىڭ قورشاعان ورتاعا دەگەن قاتىناسىمدى وزگەرتتى. مەنى شەكتەۋسىز ناقتىلىقتاردىڭ باقىلاۋشىسىنا اينالدىردى. ماتالار, كيىز بەن جىپتەر قوزعالىستى, قاشىقتىقتاردى جالعاستىرۋدى, كەڭىستىكتەر قۇرۋدى ۇيرەتتى. بۇل قابىرعاعا, كەدەرگىگە, قارا قۇردىمعا اينالا الاتىن, بۇرىشتارسىز كەڭىستىكتەردى سىندىرا الاتىن, ارباپ الاتىن شىم-شىتىرىق ارحيتەكتۋرالىق ماتەريال, – دەيدى الماگۇل مەڭلىباەۆا.
Cromwell Place ورتالىعىنداعى 5 قازاننان باستاپ اشىلعان كورمەلەردىڭ كوشىن باستاپ تۇرعان Aspan Gallery كورمەسى – يناۋگۋراتسيالىق باعدارلامانىڭ ءبىر بولىگى. ورتاازيالىق سۋرەتشىلەردىڭ مۇددەسىن قورعاپ, قولداۋ كورسەتىپ جۇرگەن Aspan Gallery ونەر ورتالىعىنىڭ ۇيىمداستىرۋشىلارى شابىتتى شىعارماشىلىق وي قابىلەتىن دامىتىپ, قوعام كوكجيەگىن كەڭەيتە تۇسەتىندىگىنە كامىل سەنەدى.
