ەلوردانىڭ باس تەاترى – ق.قۋانىشباەۆ اتىنداعى اكادەميالىق قازاق مۋزىكالىق دراما تەاترىنىڭ باعزىدان بۇلجىماس قاعيداعا اينالىپ، ەرتەدەن كەلە جاتقان ادەمى ءداستۇرى بار. ول – قوڭىر كۇزبەن جاراسا شىمىلدىعىن تۇرەر ءار ماۋسىمىن مۇحتار اۋەزوۆتىڭ ايگىلى «اباي» قويلىمىمەن اشىپ، ءدال سول سپەكتاكلمەن جەمىستى شىعارماشىلىق جۇمىسىن تۇيىندەۋ. جاڭالىققا تولى كەزەكتى ءححىح تەاتر ماۋسىمىن ۇلى اقىن رۋحىنا تاعزىم ەتۋدەن باستادى.

جاڭا ماۋسىم –جاڭا جاۋاپكەرشىلىك
ق.قۋانىشباەۆ تەاترى ۇجىمى ءۇشىن بيىلعى ماۋسىمنىڭ ءجونى دە، جولى دا بولەك. كوڭىلگە قۋانىش ۇيالاتىپ، سۇبەلى شىعارماشىلىق ىزدەنىستەرگە جەتەلەيتىن ساۋلەلى سەبەپتەرى دە جەتەرلىك. اۋەلگىسى – جاڭا ماۋسىم جۇمىسى مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ تىكەلەي تاپسىرماسىمەن كەلەر جىلى حالىقارالىق دەڭگەيدە اتالىپ ءوتىلۋى جوسپارلانعان ۇلى ابايدىڭ 175 جىلدىق مەرەيتويىمەن تۇسپا-تۇس كەلسە، ەكىنشى ەلەۋلى سەبەپ – ۇجىم الداعى ححح مەرەيتويلىق ماۋسىمىن جاڭا ەڭسەلى عيمارات تورىندە قارسى الماق.
ودان بولەك، قاللەكيلىكتەردىڭ اباي تاقىرىبىنا ايالاي قاراۋىنىڭ تاعى ءبىر سىرى – تەاترعا ەسىمى بەرىلگەن تۇڭعىش قازاق تەاترىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى اكتەرلەردىڭ ءبىرى قاليبەك قۋانىشباەۆ – حاكىم بەينەسىن ەڭ العاش ساحناعا شىعارعان اكتەر. وتكەن عاسىردىڭ 40-جىلى رەجيسسەر اسقار توقپانوۆتىڭ قولتاڭباسىندا ساحنا كورگەن تراگەديانىڭ قازاق تەاتر ونەرى تاريحىنداعى ورنى ايرىقشا. اسىرەسە قاليبەك قۋانىشباەۆ نۇسقالاعان ابايدىڭ اڭىز بەينەسى ىشكى تەرەڭدىگىمەن ونەرسۇيەر قاۋىمدى ايرىقشا ءتانتى ەتكەن ەدى.
«قاليبەكتەن كەيىن ابايدى تالاي دارىندى اكتەرلەرىمىز وينادى، بىراق قاليبەك – اباي بىرەۋ-اق! ول – ءحانتاڭىرىنىڭ بيىك شوقىسىندا وقشاۋ تۇرعان بەينە». اسقار توقپانوۆتىڭ ۇلى قاللەكي ويىنىنا بەرگەن بۇل باعاسى تالانت تابيعاتىنا تارازى بولاتىنداي.
– بۇگىن شىنىمەن دە تولعاندىراتىن، ادامعا كوپ وي سالاتىن، ماماندىعىنا تەرەڭ ۇڭىلەتىن، «مەن وسى ءارتىسپىن بە، كيەلى ساحنادا جۇرۋگە قانشالىقتى قۇقىم بار؟»، دەگەن ساۋالدارعا ءار اكتەردىڭ ءوزىنىڭ ىشتەي جاۋاپ بەرەتىن كۇنى. ءبىزدىڭ كيەلى قاراشاڭىراق قازاق ساحناسىنىڭ قارا نارى قاليبەك قۋانىشباەۆتىڭ ەسىمىن يەلەنگەن. ەندەشە، وسى اتقا لايىق ادال قىزمەت ەتۋگە ءتيىسپىز. «ساحنا – مەنىڭ ءومىرىم، ساحنا – مەنىڭ تاعدىرىم، ساحنا – مەنىڭ ءتاڭىرىم»، دەپ ونەر الدىنداعى جاۋاپكەرشىلىكتى سەزىنەر بولساق، سوندا ءبىز بابانىڭ جولىن ۇستايمىز، تۋىن قۇلاتپايمىز. ءبىزدىڭ ۇجىم وعان ابدەن لايىق، – دەدى ماۋسىمنىڭ اشىلۋ سالتاناتىندا تەاتردىڭ ارداگەر اكتريساسى، قازاقستاننىڭ حالىق ءارتىسى گۇلجان اسپەتوۆا.
قازاق تەاترى قۇت بولا ما؟!
شىمىلدىعىن ەرەكشە شابىتپەن تۇرگەن ۇجىم ءۇشىن كەزەكتى تەاتر ماۋسىمى زور جاۋاپكەرشىلىككە دە تولى بولماق. ونى ساناۋلى كۇن بۇرىن عانا تەاتردىڭ ديرەكتورى قىزمەتىنە تاعايىندالىپ، جەمىستى جۇمىسىن باستاپ كەتكەن قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى، رەجيسسەر، PhD دوكتورى اسحات ماەميروۆ ايرىقشا اتاپ ءوتتى.
– كەلەر جىلى ۇجىمىمىز ءۇشىن ايتۋلى وقيعالارمەن ايشىقتالار جەمىستى دە جاۋاپتى ماۋسىم بولادى دەپ كۇتىلۋدە. ويتكەنى كەزەكتى تەاتر ماۋسىمىن كوپتەن كۇتكەن ءتول عيماراتىمىزدىڭ تورىندە قارسى الماقپىز. ارحيتەكتۋرالىق ءھام تەحنيكالىق مۇمكىندىك تۇرعىسىنان ەۋرازيا كەڭىستىگىندە انالوگى جوق ساۋلەتتى عيمارات قۇرىلىسى تەاتر ۇجىمىنان دا سول دەڭگەيدەگى ىرگەلى ىزدەنىستى تالاپ ەتەرى ءسوزسىز. جاڭا عيماراتتىڭ تابالدىرىعىن اتتاۋعا بارلىق جاعىنان دايىن بولۋىمىز كەرەك. ول ەڭ اۋەلى ترۋپپانىڭ شىعارماشىلىق الەۋەتىنە بايلانىستى. سوندىقتان دا قازىردەن باستاپ تەاتر رەپەرتۋارىنىڭ مازمۇندىق ءھام ساپالىق دەڭگەيىنە قاتار نازار اۋدارىپ، سول جولداعى ىزدەنىس جۇمىستارىنا ءجىتى ءمان بەرىپ وتىرمىز. ودان بولەك، تاعى ءبىر قۋانىشتى جاڭالىق – الداعى ححح مەرەيتويلىق ماۋسىمىمىزدى ۇلتتىق مارتەبەگە يە مەرەيلى تەاتر تورىندە قارسى الماق نيەتىمىز بار. ۇسىنىس تاستالدى. ەندى ناتيجەسىن كۇتۋدەمىز. بۇيىرسا، كەلەسى ماۋسىمدا ق.قۋانىشباەۆ اتىنداعى قازاق ۇلتتىق تەاترىنا، ياعني قىسقاشا ايتقاندا قۇت-قا كەلەسىزدەر، – دەدى تەاتر ديرەكتورى.
تالانتتار تاندەمى
ءيا، راسىمەن دە بۇل – كۇن تەاتر ۇجىمى ءۇشىن ەرەكشە تولقىنىستى ءسات. شيرەك عاسىردان اسا ۋاقىت شالقار شابىتىن شاعىن ساحناعا سىيدىرىپ كەلگەن ترۋپپا، ەندى مىنە، 30 جىل دەگەندە كوپتەن كۇتكەن ءتول تەاترىنىڭ تابالدىرىعىن اتتاماق. جىل باسىندا باستالعان عيمارات قۇرىلىسىن ءجىتى قاداعالاپ، تاعاتسىزدانا كۇتكەن ونەر مايتالماندارىنىڭ بۇل ورەكپۋىنىڭ استارىندا كيەلى تەاتر ونەرىنە دەگەن شەكسىز ماحابباتتىڭ جاتقانى انىق.
– ۇجىمىمىزداعى ءاربىر اكتەر ءۇشىن بۇل كۇننىڭ ورنى ايرىقشا. كوڭىلىمىزدە قۋانىشپەن بىرگە قيماستىق سەزىمى قاتار قاتتالىپ تۇرعان جايى بار. ويتكەنى 28 جىل قۇتتى مەكەن بولعان شاعىن دا بولسا شاتتىقتى عيماراتتاعى سوڭعى شىعارماشىلىق ماۋسىمىمىزدى قارسى الىپ وتىرمىز. ءبىز بۇل كۇندى كوپ كۇتتىك. اللا ءساتىن سالىپ، تەاتر قۇرىلىسى قارقىندى ءجۇرىپ جاتىر. جاڭا عيماراتتا ترۋپپانىڭ جاڭاشا شىعارماشىلىق تىنىسى اشىلادى دەپ سەنەمىز، – دەدى جاڭا ماۋسىمنىڭ اشىلۋىنا ارنالعان سالتاناتتى جيىندا ءسوز العان تەاتردىڭ كوركەمدىك جەتەكشىسى، قازاقستاننىڭ حالىق ءارتىسى تالعات تەمەنوۆ.
تەاتر باسشىسى اتاپ وتكەندەي، قاللەكي تەاترىنىڭ ەلوردانىڭ رۋحاني-مادەني ومىرىندە الاتىن ورنى ايرىقشا. وسىدان تۋرا 28 جىل بۇرىن رەجيسسەر، قايراتكەر تۇلعا جاقىپ وماروۆتىڭ باستاماسىمەن باس شاھار تورىنە تۋ تىككەن مادەني وشاق بۇگىندە شىعارماشىلىق قاناتىن كەڭگە جايىپ، ونەردىڭ ۇلكەن ورداسىنا اينالدى. مۇندا قازاق تەاتر ونەرى رەجيسسۋراسىنىڭ رەفورماتورى، كسرو حالىق ءارتىسى، مەملەكەتتىك سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى، حالىق قاھارمانى ءازىربايجان مامبەتوۆتىڭ، قازاقستاننىڭ حالىق ءارتىسى قادىر جەتپىسباەۆتىڭ ءىزى سايراپ جاتىر. ۇلت تەاترىنىڭ ابىز اقساقالى قاليبەك قۋانىشباەۆتاي اڭىز اكتەردىڭ اياۋلى ەسىمى ءھام تاعىلىمدى جولى مەنمۇندالاپ شاقىرادى ءار كورەرمەنىن. بۇل جەردە ارعىسى – ءشامىل ءجۇنىس، رىمكەش ومارحانوۆا، گۇلجان اسپەتوۆا، تىلەكتەس مەيراموۆ، تۇيمەحان اتىمتاەۆا، جانات شايكينا، جۇماگۇل مەيراموۆا، كەڭەس نۇرلانوۆ، بەرگىسى – نۇركەن وتەۋىلوۆ، قۋاندىق قىستىقباەۆ، ەرجان نۇرىمبەت، التىناي نوگەربەك، سىرىم قاشقاباەۆ، اينۇر بەرمۇحامبەتوۆا باستاعان تالانتتى اكتەرلەر شوعىرى شىنايىلىق پەن شەبەرلىك ەگىز ورىلگەن عاجاپ ءبىر تاندەمدە قىزمەت ەتەدى.
اباي جولى ۇزىلمەيدى
تەاتر ارتىستەرىنىڭ قىزىل كىلەمنەن ءوتۋ سالتاناتىمەن باستالعان ونەر مەرەكەسى ءارى قاراي مۇحتار اۋەزوۆتىڭ «اباي» قويىلىمىنا ۇلاستى. قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى الىمبەك ورازبەكتىڭ رەجيسسەرلىگىمەن قويىلعان سپەكتاكل شىن مانىندە تەاتردىڭ بويتۇمارىنا اينالعانداي.
ساحنا ونەرىندە قاليبەك قۋانىشباەۆ شىقان ەڭ بيىك شىڭ – اباي ءرولى دەسەك، بۇگىندە سول بيىكتى باعىندىرۋدا قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى، اكتەر نۇركەن وتەۋىلوۆ جەمىستى ەڭبەك ەتىپ ءجۇر. اباي – قالپاقپەن قاعىپ الاتىن، ءجۇردىم-باردىم قارايتىن كەزەكشى ءرول ەمەس، كۇردەلى بەينە. الىپ بەينەسىن شىعارۋ اكتەردەن ىشكى زيالىلىق پەن تەرەڭدىكتى تالاپ ەتەدى. ۇزدىكسىز ىزدەنىسكە جەتەلەيدى. «مىڭمەن جالعىز الىسقان» اقىن بەينەسىنىڭ ساحناگەرگە ارتار ءزىل باتپان اۋىرتپالىعى دا، ەشبىر اتاقپەن ولشەنبەس ابىرويعا بولەر قۇدىرەتى دە قاتار جۇرەدى. جاس تا بولسا اكتەر نۇركەن وسى جاۋاپكەرشىلىكتىڭ سالماعىن جەتە تۇسىنەدى. ءوزىن ۇنەمى اباي شىعارماشىلىعىمەن سۋسىنداتىپ كەلە جاتقان ونەر يەسىنىڭ كەيىپكەر بەينەسىن ىشكە سىڭىرۋدەگى سول ىزدەنىسى ءار ءسوزى مەن ارەكەتىنەن، ءار دەمى مەن ۇنسىزدىگىنەن سەزىلىپ تۇرادى. ساحناگەردىڭ سومداۋىنداعى اقىن بەينەسى وسى ءبىر ىشكى يىرىمدەرىمەن، كۇردەلى كۇڭىرەنىستەرىمەن بىردەن كوز الدىڭىزدا بيىكتەي جونەلەدى. بۇل – ەڭ ءبىرىنشى كلاسسيكانىڭ قۇدىرەتى بولسا، ەكىنشىدەن، اكتەر ىزدەنىسىنىڭ جەمىسى دەپ باعالاۋ كەرەك.
«ابايدى» بەكەر مىسالعا كەلتىرىپ وتىرعان جوقپىز. ءدال قازىرگى تاڭدا قازاق ساحناسىندا قاھارمان بەينەسىن كەسكىندەۋشى اكتەرلەردىڭ تاپشىلىعى، تيىپتىك بەينە الشاقتىعى اينالاسىنان ءوربيتىن تۇيتكىلدەر ءجيى ايتىلىپ، جازىلادى. ماسەلە ەتىپ كوپ كوتەرىلىپ تە ءجۇر. ايتسە دە بۇل تۇيتكىلدىڭ ق.قۋانىشباەۆ تەاترى اكتەرلەرىنە قاتىسى ازداۋ. سەبەبى سايدىڭ تاسىنداي جاراسقان تالانتتى ارتىستەر ويىنىنا ءبىز ءدال وسى تەاتر قويىلىمدارى ارقىلى كۋامىز: تولعاناي مەن زەرەنى كەمەلىنە كەلتىرە كەيىپتەگەن قازاقستاننىڭ حالىق ءارتىسى گۇلجان اسپەتوۆا، اباي بولمىسىن بەينەلىلىك بيىگىنە كوتەرگەن نۇركەن وتەۋىلوۆ، حان ابىلايعا ايبىن سىيلاعان قۋاندىق قىستىقباەۆ، جالىن جۇتقان جاننا د’اركتىڭ ءور رۋحىن وتكىر بەينەلەگەن اينۇر بەرمۇحامبەتوۆا، گاملەت بولىپ كۇڭىرەنگەن سىرىم قاشقاباەۆ سىندى سۋرەتكەر اكتەرلەردىڭ شەبەر ويىنى قاي ۋاقىتتا دا كورەرەمەنىن كوركەم ويلاۋعا، زيالى پايىمداۋعا جەتەلەپ كەلەدى. قاھارمانى بار تەاتردىڭ قارىمى دا الىمدى. بۇل تۇرعىدان كەلگەندە قاللەكي تەاترىنىڭ ءباسى بيىك، ۇپايى تۇگەل. ەندەشە جاڭا ماۋسىمنان دا كۇتەر جاڭالىق كوپ!
ادامداردىڭ ءومىر ءسۇرۋ ۇزاقتىعى ەكى جىلعا قىسقاردى - ددۇ
الەم • بۇگىن، 20:25
«اۋەزوۆ، الاش جانە كۇنشىعىس ەلى» اتتى حالىقارالىق كونفەرەنتسيا ءوتتى
رۋحانيات • بۇگىن، 20:10
جۇبانوۆ ۋنيۆەرسيتەتى باتىس وڭىردەگى IT حابقا اينالادى
ايماقتار • بۇگىن، 19:53
رەفەرەندۋم كەزىندە ونلاين داۋىس بەرۋگە بولا ما
قوعام • بۇگىن، 19:42
ەرلان قوشانوۆ رەفەرەندۋمدى قولداۋ ۇگىت-ناسيحات جۇمىستارىن كۇشەيتۋدى تاپسىردى
قازاقستان • بۇگىن، 19:30
بقو مەملەكەتتىك كىرىستەر دەپارتامەنتىنىڭ باس مامانى ۇستالدى
ANTIKOR • بۇگىن، 19:16
اقمولا وبلىسىندا بەسىنشى قاباتتان قۇلاعان ايەل كوز جۇمدى
وقيعا • بۇگىن، 18:50
سقو-دا ەگىس القاپتارىنا ءدان سەبۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە
ايماقتار • بۇگىن، 18:32
«بولاشاق» ستيپەندياسىنا ءبىر كۇندە 55 ءوتىنىش تۇسكەن
ءبىلىم • بۇگىن، 18:17
شقو تۇرعىنىنان قارۋ-جاراق پەن وق-دارىلەر تاركىلەندى
ايماقتار • بۇگىن، 18:03
پرەزيدەنتكە ۇقك توراعاسى ەسەپ بەردى
پرەزيدەنت • بۇگىن، 17:50
ءموبيلدى قوسىمشالار قازاق تىلىندە قىزمەت كەرسەتەتىن بولادى
قوعام • بۇگىن، 17:43
3 مىڭ قازاقستاندىققا جالدامالى باسپانا ءۇشىن سۋبسيديا بەرىلەدى
قوعام • بۇگىن، 17:33
پوليتسيا گەنەرال-مايورى جەمقورلىق بويىنشا كۇدىكتى دەپ تانىلدى
ANTIKOR • بۇگىن، 17:13
مەحيكودا شابۋىل سالدارىنان قازا بولعانداردىڭ سانى 11-گە جەتتى
الەم • بۇگىن، 17:08
قارجى • بۇگىن، 16:50
شقو-دا ازىق-ت ۇلىك باعاسىن نەگىزسىز وسىرگەن كاسىپكەرلەر جازالانادى
ايماقتار • بۇگىن، 16:45
قازاقستاندا تەمىرجول قوزعالىسى قاۋىپسىزدىگىن بۇزعاندارعا جازا كۇشەيتىلەدى
قازاقستان • بۇگىن، 16:32
الەمنىڭ 20 ەلى ۋكرايناعا قارۋ-جاراق بەرۋگە كەلىستى
الەم • بۇگىن، 16:25
وتكەن جىلى ەلىمىزدە 446 مىڭ ءسابي دۇنيەگە كەلگەن
قوعام • بۇگىن، 16:18
بالقاشتا سۋ دەڭگەيى شەكتى مولشەردەن 1 مەتر جوعارى تۇر
ايماقتار • بۇگىن، 16:09
اقشولاقوۆ رەسەيدەن گاز تارتۋدىڭ وڭتايلى جولدارىن اتادى
قازاقستان • بۇگىن، 15:52
مەملەكەتتىك گرانتتار بەرۋ بويىنشا كونكۋرس جاريالاندى
عىلىم • بۇگىن، 15:42
مولدوۆانىڭ ەكس-پرەزيدەنتى ساتقىندىق جاسادى دەگەن كۇدىكپەن ۇستالدى
الەم • بۇگىن، 15:30
وزبەكستاندا زاڭسىز ۇستالعان قازاقستاندىق تۋريستەرگە قاتىستى ءسىم پىكىر ءبىلدىردى
وقيعا • بۇگىن، 15:22
قىزىلوردادا 214 مەملەكەتتىك قىزمەتشى جاۋاپقا تارتىلدى
قازاقستان • بۇگىن، 15:15
شىمكەنتتە ورتەنگەن عيماراتتان ءمايىت تابىلدى
وقيعا • بۇگىن، 15:02
ديپلومدىق جۇمىستارعا قويىلاتىن تالاپ وزگەرەدى – اسحات ايماعامبەتوۆ
ءبىلىم • بۇگىن، 14:53
12 جاستاعى قىزدى توناعان ۇرى ۇستالدى
قازاقستان • بۇگىن، 14:42
ااك الاتىن تۇرعىندارعا گاز باعاسى تومەن بولادى
ۇكىمەت • بۇگىن، 14:35
نۇر-سۇلتاندا مىڭداعان ءۇي گازعا قوسىلادى
ەلوردا • بۇگىن، 14:25
ستۋدەنتتەردىڭ شاكىرتاقىسى 20 پايىزعا ارتادى
ءبىلىم • بۇگىن، 14:12
بيىل 93 ەلدى مەكەن گازبەن قامتىلادى
قازاقستان • بۇگىن، 14:01
اقتوبەدە وقۋشى قىزدى قاڭعىباس يتتەر تالاپ تاستادى
وقيعا • بۇگىن، 13:44
ەلدەن زاڭسىز اقشا شىعارۋعا باقىلاۋ كۇشەيگەن
قوعام • بۇگىن، 13:36
ەلىمىزدە 18 مىڭ ادام مۇگەدەكتىكتى ۇيىنەن شىقپاي راسىمدەدى
قوعام • بۇگىن، 13:25
ىشكى نارىقتا گاز تۇتىنۋ كولەمى 35 پايىزعا ارتقان
ۇكىمەت • بۇگىن، 13:18
تۇركىستان وبلىسىندا ەكى بالا شۇڭقىر سۋىنا باتىپ كەتتى
ايماقتار • بۇگىن، 13:13
تەننيسشى الان قۇرمانعاليەۆ الدىنا جان سالمادى
سپورت • بۇگىن، 13:02
پرەزيدەنت جەمقورلىققا قارسى كۇرەستى كۇشەيتۋدى تاپسىردى
پرەزيدەنت • بۇگىن، 12:55
ۇقساس جاڭالىقتار