سەمەيدە اقىن باۋىرجان جاقىپتىڭ «جان داۋىسى» شىعارماسى ساحنالاندى

بيىل سەمەي پوليگونىنداعى يادرولىق اتوم بومباسىنىڭ العاشقى سىناعى وتكەنىنە 70 جىل،  حالىقارالىق «نەۆادا-سەمەي» انتيادرولىق قوزعالىسىنىڭ باستاۋ العانىنا 30 جىل تولىپ وتىر. وسىعان وراي سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىنان كەلگەن س. مۇقانوۆ اتىنداعى قازاق سازدى-دراما تەاترى سەمەيگە گاسترولدىك ساپارمەن ارنايى كەلىپ، باۋىرجان جاقىپتىڭ «جان داۋىسى» شىعارماسىن ساحنالادى. رەجيسسەرى فارحات مولداعالي.

- شىڭعىستاۋ-ابىرالى تۋعان جەرىم، اتا-بابالارىم مەكەنى، ونىڭ جان جاراسى ارقاشان مەنىڭ كوڭىلىمنىڭ تۇكپىرىندە، جۇرەگىمدە قالاتىنى ءسوزسىز،-دەدى اقىن باۋىرجان جاقىپ،-پوليگوننان زارداپ شەككەن اۋىلىمنىڭ، ماسكەۋگە باسىبايلى تاۋەلدى بولعان قازاق جەرىنىڭ قىرىق جىل بويى جارىلىستاردان كوز اشپاۋى ۇلكەن قاسىرەت. بۇنى كەز كەلگەن شىعارماشىلىق ادامى وزىنشە بەينەلەۋگە تىرىسادى. ماسەلەن، جازۋشى مەدەۋ سارسەكە «سەمەي قاسىرەتى» دەگەن دەرەكتى كىتاپ جازسا، مەن پوەزيا تىلىمەن بەرۋگە تىرىستىم. دەگەلەڭ تاۋىنىڭ توپىراعى شىعىپ، قوپارىلعان كورىنىسى، سىلدىراپ اققان بۇلاقتاردىڭ تارتىلىپ قالۋى، انا مەن بالا قاسىرەتى وسىلاردىڭ بارلىعىن دا «تارتىلعان ءوزىننىڭ مۇڭى»، «قۋراعان توعايدىڭ سوڭعى ءسوزى»، «جەلدىڭ جوقتاۋى» سياقتى كوپتەگەن بولىمدەرىمدە جازىپ،  «جان داۋىسى» شىعارماما توپتاستىردىم. بۇل كيەلى اباي ەلىنىڭ، زارداپ شەككەن ابىرالى جەرىنىڭ عانا ەمەس، بۇكىل قازاق دالاسىنىڭ قاسىرەتى بولعاندىقتان دا، «تاتتىمبەت كۇيىنىڭ كۇمبىرى»، «شىڭعىستاۋ. شاكارىم قاجىنىڭ شىندىعى»، «تاڭات جايلاۋى. امىرە ءانىنىڭ اۋەنى» سياقتى بولىمدەردە ويىمدى تولىق جەتكىزۋگە تىرىستىم. ابايدى قۇرمەتتەپ، مۇحاڭشا تولعانىپ، ولجاس سۇلەيمەنوۆ اعامىزدىڭ سول ءبىر ەرلىگىن ەسكە ءتۇسىردىم.  وسىدان كوپ جىل بۇرىن ت. جۇرگەنوۆ اتىنداعى ونەر اكادەمياسىندا، پروفەسسور داريعا تۇرانقۇلوۆانىڭ اكتەرلەرى وسى شىعارمامنان  ۇلكەن ءبىر قويىلىم قويعان ەدى. ەندى مىنە، بۇگىن شىعارمامدى ساحنالاپ رەجيسسەر فارحات مولداعالي دا كەلىپ وتىر. تالابى بار جاس. وسى ەلدىڭ، سەمەيدىڭ تۋماسى. ماسكەۋدە شەبەرلىك كۋرستارىنان ءوتىپ ءجۇر، اتاقتى رەجيسسەر مامان بايسەركەنوۆتىڭ شاكىرتى. سولتۇستىك قازاقستاننان 50 ادام بولىپ كەلىپ وتىرعان س. مۇقانوۆ اتىنداعى وسى تەاتر ۇجىمىنا، باسشىسى ءبىرجان جالعاسباەۆقا شەكسىز العىسىمدى بىلدىرەمىن.

«جان داۋىسى» ساحنالىق قويىلىمى حالىقتىڭ كوڭىلىنەن شىقتى. اباي اتىنداعى تەاتردىڭ زالى كورەرمەنگە لىق تولدى، ءتىپتى ينە شانشار جەر بولمادى. تەاتر اكتەرلەرى دە بار ونەرلەرىن ورتاعا سالىپ، پوليگون زاردابىن، جەر جاراسىن، حالىق مۇڭىن مۋزىكالىق-دراما تىلىندە جەتكىزە ءبىلدى. قىزىلجاردان جەتكەن ونەر ۇجىمى وسى ساپار ءۇشىن ءبىر اي كولەمىندە تىڭعىلىقتى دايىندىق جۇرگىزگەن ەكەن. شىعارمانىڭ ساحناعا شىعۋىنا دەمەۋشىلىك جاساعان «اقشىڭ» كورپوراتسياسى، «ابىرالى-دەگەلەڭ» قورى. باۋىرجان جاقىپتىڭ «جان داۋىسى» شىعارماسىن تاماشالاۋعا قازاقستاننىڭ حالىق ءارتىسى بەكەن يماحانوۆ، جازۋشى مەدەۋ سارسەكەلەر دە كەلىپ قاتىسىپ، جىلى لەبىزدەرىن ءبىلدىردى.

ال سەمەي قالالىق مادەنيەت جانە تىلدەردى دامىتۋ ءبولىمىنىڭ باسشىسى نازەركە اققوجينا قالا اكىمى ەرماك ءسالىموۆتىڭ اتىنان قۇتتىقتاۋىن جەتكىزدى.

- باۋىرجان جاقىپتىڭ «جان داۋىسى» شىعارماسىن ساحنالاۋ تۋرالى شەشىم شىققاندا، پرەمەرا سەمەي قالاسىندا بولۋ كەرەكتىگىن بىردەن ۇقتىق. ماقساتىمىز وتكەن جارانىڭ اۋزىن تىرناۋ ەمەس، وسىنداي كۇن ەندى بولاشاقتا قايتالانباسىن دەپ حالىققا وي سالۋ بولدى،- دەدى س. مۇقانوۆ اتىنداعى قازاق سازدى-دراما تەاترىنىڭ رەجيسسەرى، ابرالى ءوڭىرىنىڭ تۋماسى فارحات مولداعالي،  – ءبىزدىڭ ۇجىم گاسترولمەن ەلىمىزدىڭ ءىرى قالالارىندا، ءتىپتى شەتەلدەردە، رۋمىنيا ەلىندە بولدىق. دەسە دە، تۋعان جەرىم سەمەيگە كەلۋ مەن ءۇشىن ەڭ ماڭىزدى، رۋحاني سەرپىلىس بولىپ تابىلادى.

 قىزىلجارلىق  ترۋپپا  باۋىرجان  جاقىپتىڭ «جان داۋىسى» شىعارماسىمەن قاتار، مۇحتار اۋەزوۆتىڭ «قاراگوز» جانە ماعجان جۇماباەۆتىڭ «شولپاننىڭ كۇناسى» شىعارمالارىن دا ساحنالاپ، سەمەيلىكتەر نازارىنا ۇسىنباق. 

راۋشان نۇعمانبەكوۆا                  

«ەgemen Qazaqstan»

سۋرەتتى تۇسىرگەن اۆتور

سەمەي