سۋبسيديا – ۇلكەن جەڭىلدىك

قىزىلجار وڭىرىندە جۇمىس ىستەيتىن 3800-دەن استام سەرىكتەستىكتەر مەن شارۋا قوجالىقتارى كوكتەمگى ەگىس ناۋقانىن ءوز مەرزىمىندە اياقتاۋعا جۇمىلا كىرىسكەن. ولاردىڭ اراسىندا ۇكىمەت تاراپىنان بەرىلەتىن سۋبسيديالىق جانە نەسيەلىك جەڭىلدىكتەردى ءتيىمدى پايدالانىپ، تابىستىڭ تاي­قازانىن تاسىتىپ جۇرگەن قۇرىلىمدار بارشىلىق. سولاردىڭ ءبىرى – اققايىڭ اۋدانىنا قاراستى «زيمين» جشس.  ونىڭ جەتەكشىسى ۆ.ءزيميندى قاينا­عان  قىزۋ ەڭبەك ورتاسىندا جولىقتىرىپ، وسى ماسەلە جونىندە وي بولىسكەن ەدىك. – توپىراقتا ىلعال جەتكىلىكتى. كۇننىڭ جىلۋى مولىنان توگىلىپ، بارلىق مۇمكىندىكتى پايدالانىپ ەڭبەك ەتۋگە تابيعاتتىڭ ءوزى جاناشىرلىق تانىتىپ تۇر. كوكتەمنىڭ اۋا رايى قۇبىلمالى. سوندىقتان ءار كۇنى ءبىز ءۇشىن ەرەكشە قىمبات، – دەي كەلىپ،  6000 گەكتار القاپتىڭ 4500 گەكتارىنا  ءداندى داقىلدار ەگىلەتىنىن، قالعانى پارعا قالدىرىلعانىن جەتكىزدى. جاۋاپتى ناۋقانعا 40-قا جۋىق  مەحانيزاتور، 9 اگرەگات تارتىلعان. ۆلاديمير دميتريەۆيچ بىرنەشە جىلدان بەرى ۇكىمەتتىڭ كومەگىنە سۇيەنىپ، شارۋاشىلىعىن تۇزەپتى. بيىل 10 ميلليون تەڭگە نەسيە الىپ، ءبىر بولىگىن ەگىنشىلىك سالاسىنا باعىت­تاسا، قالعانىنا  شىعىس قازاقستان وبلىسىنان 50 ءىرى قارا مالىن ساتىپ الىپتى. بۇدان تىسقارى 2 ميلليون تەڭگە سۋبسيديا الۋعا قاجەتتى قۇجات­تار­دى وتكىزىپ قويىپتى. – ءبىز سەكىلدى شاعىن شارۋاشىلىقتارعا مەملەكەت قول ۇشىن بەرمەگەندە الداعى جاعدايىمىزدى بولجاۋ قيىن بولار ەدى، – دەيدى ول ەرتەڭگە دەگەن سەنىمدى ۇنمەن. وبلىستان شالعايداعى تيميريازەۆ اۋدانىندا ورنالاسقان «رايىمبەك جانە كومپانيا»» فەرمەرلىك شارۋاشىلىق ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى داۋرەن نۇراحمەتوۆ «ازىق-ت ۇلىك» كەلىسىم-شارت كورپوراتسياسى» اق-تىڭ جەرگىلىكتى فيليالى ارقىلى بىلتىر 10 ميلليون تەڭگە جەڭىلدىكتى نەسيە السا، بيىلعىسى – 17 ميلليون. ءسويتىپ، قاجەتتى  ديزەل وتىنىن دا، مينەرالدىق تىڭايتقىشتى دا جەتكىزىپ العان. 2000 گەكتار ەگىستىك القاپقا سۋبسيديا الماق ويى بار. ونىڭ  ايتۋىنشا، نەسيە جانە سۋبسيديا الۋ جولدارى دا جەڭىلدەتىلگەن.   وبلىستىق اۋىل شارۋاشىلىعى باسقارماسى­نىڭ باستىعى نۇرلان بيبولاەۆ ۇكىمەت تاراپىنان كور­سەتىلىپ جاتقان قارجىلىق كومەكتەر جايلى بىلاي دەيدى: – جىل وتكەن سايىن جەڭىلدىكتى سۋبسيديالار مەن نەسيەلەردىڭ مولشەرى ۇلعايىپ كەلەدى. بيىل  مينەرالدىق تىڭايتقىش ءۇشىن عانا 1،1 ميلليارد تەڭگەنىڭ  سۋبسيدياسى بەرىلدى. گەربيتسيدكە 318 ميلليون تەڭگە ءبولىندى. قاجەتتى 63 مىڭ توننا ديزەل وتىنى دا جەڭىلدىكپەن الىندى. تۇتاستاي ال­عاندا، كوكتەمگى-كۇزگى دالا جۇمىستارىن اتقارۋعا  قار­جىلىق ينستيتۋتتار مەن قۇرىلىمدار ارقىلى 20 ميلليارد تەڭگە قاراستىرىلعان.  بۇدان تىس­قا­رى اگروونەركاسىپ كەشەنىن دامىتۋعا 6،6 ميلليارد  تەڭگە كولەمىندە سۋبسيديا  جۇمساۋ كوزدەلگەن. بۇل – وتكەن جىلعا قاراعاندا 1،3 ميلليارد تەڭگەگە  كوپ. بىلتىر  قاراپايىم تاسىلمەن وڭدەلگەن ءبىر گەكتار بيداي القابىنا 350 تەڭگە تولەنسە، بيىل 550 تەڭگەگە كوبەيدى. ال، عىلىمي تەحنولوگيا قولدانىلاتىن بولسا،  ءار گەكتار القاپقا 750 تەڭگە بەرىلەدى. سول سياقتى كارتوپ، كوكونىس، مايلى داقىلدار وسىرۋشىلەرگە دە ارزانداتىلعان باعا قولدانىلادى. مۇنداي قامقورلىقتىڭ يگىلىگىن شاعىن شارۋاشىلىقتار وتە-موتە كورىپ وتىر. ءومىر ەسقالي. سولتۇستىك قازاقستان وبلىسى.