وقيعا • 07 ماۋسىم, 2023

قۇتقارعان – قىزىل سيىر

254 رەت كورسەتىلدى

اقجاننىڭ ءبىرىنشى كۋرستى بىتىرەر جىلى. جازعى سەسسياسىن كىلەڭ بەسپەن اياقتاعان بويجەتكەن بىردەن جىتىقاراعا جەتۋگە اسىقتى. تۋعان ءۇيدىڭ تابالدىرىعىن اڭساپ جەتكەن ستۋدەنت ءۇي ىشىمەن قاۋىشىپ, ءبىراز ماۋقىن باسقان سوڭ, شارۋاعا كىرىسىپ كەتتى. كەشكى استان سوڭ اناسىنا: «ەرتەڭ سيىردى ءوزىم ساۋايىن, ءسىز جاتىپ دەمالىپ الىڭىز», دەگەن.

قۇتقارعان – قىزىل سيىر

ەرتەڭىندە ەرتە تۇرىپ, سىرتقا شىقتى. جىلىلاۋ كوس­تيۋمىن كيىپ الدى دا, ءسۇت ءيىسى سىڭگەن اق شەلەكتى الىپ, قوراعا قاراي بەتتەدى. انا­سى ءۇش سيىر ۇستايتىن. بى­رەۋىنىڭ عانا ءمۇيىزى بار. سول ءمۇيىز­دى قى­زىل سيىر بۇزاۋ كەزىندە وسى ۇيگە ءوزى كىرىپ العان. بوتەن مال بول­عان سوڭ, بىرنەشە رەت ورىسكە ايداپ جىبەرگەنىمەن, قايتىپ كەلە بەرەدى. اناسى امالسىز «جى­تىقارا» گازەتىنە «قورادا بو­تەن بۇزاۋ تۇر, يەسى كەلىپ الىپ كەتسىن» دەپ حابارلاما دا بەرىپ كورگەن. الايدا ارتىنان ىزدەپ كەلگەن جوقشىسى بولماعان سوڭ, اقىرى وسى ءۇيدىڭ مالى ەسەپتى بولىپ كەتتى. سول قىزىل بۇزاۋ قازىر ۇلكەن تۋ سيىر بولعان. جەلىنى جەر سىزىپ كەلىپ يىگەندە جانۋار ءسۇتتى مول بەرەدى.

اقجان ءۇش سيىردى ساۋىپ بولعان سوڭ تابىنعا قوسۋعا ايدادى. تۇنىمەن اشىعىپ قالعان جانۋارلار قاقپادان اسىعىس شىعىپ, ءا دەگەندە ەداۋىر ۇزاپ كەتكەن. كورشىنىڭ تايىنشاداي ءداۋ الابايى بار ەدى. قازانداي باسىن قاقپانىڭ استىنان شىعارىپ ابالاعاندا, بۇكىل قورشاۋدى ج ۇلىپ اكەتە جازدايتىن. يەسى قاپ تاۋىنان تاراعان ۇلتتىڭ وكىلى ەدى. اناسىنىڭ وعان: «مىنا ءيتىڭدى دۇرىستاپ بايلاپ, قاماپ ۇستاساڭشى, ادام جەپ قوياتىن ءتۇرى بار عوي», دەپ بىرنەشە رەت ەسكەرتكەنى ەسىندە.

«كوشەگە شىقسام, سول يت بوس ءجۇر ەكەن, مەنى كورە سالا تاپ بەردى. ساسقانىمنان جەردەن تاس ىزدەپ ەڭكەيە بەرگەنىم سول ەدى, قولىمنان تىستەگەن كۇيى جەرگە الىپ ۇردى. قولىمدى تارتقان بولىپ ەدىم, ىزالى توبەت ىرىلداپ بىرنەشە رەت شايناپ-شايناپ تاستادى دا, مەنى تۋلاق قۇرلى كورمەي قورانىڭ ارتىنا قاراي سۇيرەي الا جونەلدى. جاقىن ماڭدا ءۇش سيىردان باسقا قىبىرلاعان جان جوق. جۇرتتىڭ ءبارى تاڭعى ءتاتتى ۇيقىدا. اينالا جىم-جىرت. شىرقىراعان داۋىسىمدى ەستىگەن قىزىل سيىر موينىن بۇرىپ ءبىراز قاراپ تۇردى دا, كەرى بۇرىلىپ, ءبىزدىڭ سوڭىمىزعا ءتۇستى. جانۋار جەتە بەرە ءيتتى ءبىر-ەكى رەت ءسۇزىپ ءوتتى. قايتا اينالىپ كەلىپ تايىنشاداي توبەتتى مۇيىزىنە ءىلىپ كوتەرىپ الدى دا, انادايعا لاقتىرىپ جىبەردى. قاڭق ەتكەن الاباي قۇيرىعىن بۇتىنا قىسىپ ۇزاي بەردى. وسى ءساتتى پايدالانىپ مەن دە جان دارمەن ۇيگە قاراي جۇگىردىم. انام ويانىپ كەتىپ, كورىپ قالسا, جۇرەگى ءالسىز, تالىپ قالۋى مۇم­كىن. اياعىمنىڭ ۇشىمەن باسىپ اقىرىن ءتور بولمەگە ءوتتىم. ۇستىمدەگى كوستيۋم ەكى جەرىنەن جىرتىلىپتى. شەشسەم, ازۋلى توبەت بىلەگىمنەن جوعارى قاراي شايناپ-اق تاستاعان ەكەن, قولىمنىڭ دال-دالى شىعىپتى. جايلاپ سيپاي قاعىپ كورىپ ەدىم, ەدەنگە كادىمگى شاپقان اعاشتان ۇشقان جاڭقاداي بولىپ كەسەك-كەسەك ەت ءتۇستى. قان توقتاماي كەتىپ جاتىر. ۇيدە اپام بار ەدى, امالسىز سول كىسىنى وياتتىم. شوشىپ كەتكەن اپام دەرەۋ جەدەل جاردەم شاقىردى. دارىگەرلەر بىردەن اۋرۋحاناعا اپارىپ, ەكى ساعات الىسىپ قو­لىمنىڭ ەتىن ىشىنەن دە, سىرتىنان دا تىگىپ بەردى. كەلەسى كۇنى تاڭەرتەڭ قولىم كوگەرىپ, قارايىپ, ءىسىپ كەتتى. مەدبيكەلەر قولىمدى كۇن سايىن جاڭادان تاڭىپ بەرەدى. دارىگەرلەر دا­كەنى الىپ جاتقاندا ءبىر ءتۇرلى جاعىمسىز ءيىس شىعاتىن. سويت­سەم, ءيتتىڭ تىسىندە ۋ بولادى ەكەن عوي», دەيدى اقجان.

ابىروي بولعاندا, ادەتتە استىرتىن ۇيىمداستىرىلاتىن يتتوبەلەستەرگە قاتىسىپ, تالاي رەت جەڭىمپاز اتانىپ جۇر­گەن الا­باي توبەتتىڭ بۇكىل قۇجا­تى, قۇ­تىرماعان دەگەن ۆەتەري­نارلىق انىقتاماسىنا دەيىن بار بولىپ شىققان.

اقجان قازىر – قوستاناي وب­لىستىق انالار كەڭەسى تور­اعاسىنىڭ ورىنباسارى, اقاڭ ۋني­ۆەرسيتەتىنىڭ بىلىكتى ۇستازى. ونەگەلى وتباسىنىڭ التىن قا­زىعىنا اينالعان كوپبالالى انا ارقاسۇيەر ەر ازاماتى ەربول ەكەۋى بەس بالا تاربيەلەپ وتىر.

 

قوستاناي وبلىسى