بۇل سالادا اتالعان ماسەلە ءالى تولىق شەشىمىن تاپپاعان. دەگەنمەن وبلىس اكىمى سەرىك شاپكەنوۆتىڭ ايتۋىنشا, مەديتسينا نىساندارىن قۇرال-جابدىقپەن قامتۋ كورسەتكىشى رەسپۋبليكا دەڭگەيىنەن 9%-عا جوعارى بولىپ وتىر. ءتۇرلى وپەراتسيانى جاسايتىن بىلىكتى دارىگەرلەر بار. وتكەن جىلى 846 دارىگەر شەتەلدە, ونىڭ ىشىندە 104 مامان يزرايل مەن گەرمانيادا بىلىكتىلىگىن ارتتىرعان. وعان جەرگىلىكتى بيۋدجەتتەن 550 ملن تەڭگە ءبولىنىپتى. بىراق سوعان قاراماستان, ناۋقاستاردىڭ دەنى سىرقاتىنا بايلانىستى وپەراتسيانى باسقا ايماقتاردا جاساتۋعا ءماجبۇر.
– اتىراۋداعى دارىگەرلەردىڭ كاسىبيلىگىنە كۇمان كەلتىرگەن ەمەسپىن. ماسەلەن, جۇرەككە جاسالاتىن وپەراتسيانى وڭىردەگى كارديوحيرۋرگتار دا جاساي الادى. ەمدەۋ مەكەمەلەرىندە وسى زامانعى قۇرال-جابدىق دا جەتكىلىكتى. اۋداندارداعى كەزدەسۋلەردە جەكە قابىلداۋ وتكىزگەندە دە تۇرعىندار دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنا قاتىستى ماسەلەنى قوزعايدى. بۇرىن «اق حالاتتىلار – ءبىزدىڭ ءومىرىمىزدى ساقتاپ قالاتىن ەڭ مەيىرىمدى جاندار» دەپ ايتۋشى ەدىك. ناۋقاستار ءالى دە باسى اۋىرىپ, بالتىرى سىزداسا, الدىمەن دارىگەردىڭ كومەگىنە جۇگىنەدى. دەمەك, دارىگەرلەر تۇرعىنداردىڭ ۇنىنە قۇلاق اسىپ, جاناشىرلىقپەن جۇمىس ىستەۋى كەرەك. تۇرعىندار مەديتسينالىق كومەكتى دەر شاعىندا العانى ءجون. اسىرەسە, جاس مامانداردى دايىنداپ, ولارعا جان-جاقتى قولداۋ كورسەتۋىمىز كەرەك, – دەيدى س.شاپكەنوۆ.
وبلىستىق دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسىنىڭ باسشىسى قايسار ابداليەۆتىڭ مالىمەتىنە جۇگىنسەك, وتكەن جىلى 8 068 اتىراۋلىق وزگە وڭىرلەردە ەم العان. ونىڭ ىشىندە 5 924 پاتسيەنت جوسپارلى تۇردە ەمدەلىپتى. جالپى ەمدەلۋ شىعىنى – 5,1 ملرد تەڭگە.
– اتىراۋ وبلىسىندا 144 مەديتسينالىق قىزمەتتىڭ تەك 30 ءتۇرى عانا كورسەتىلەدى. بىلتىر بۇل قىزمەتتەر بويىنشا 506 وپەراتسيا جاسالعان. الايدا 407 پاتسيەنت وپەراتسيانى استانا, الماتى, اقتوبە جانە وزگە وبلىستاردا جاساتۋدى قالادى. بيىلعى ەكىنشى جارتىجىلدىقتا وتولارينگولوگيا, ۋرولوگيا, نەيروحيرۋرگيا, ەندوسكوپيا, ونكولوگيا بويىنشا 5 بەيىندى وپەراتسيا ءتۇرىن ەنگىزۋ جوسپارلانىپ وتىر, – دەپ حابارلادى ق.ابداليەۆ.
قازىر وبلىستى كەشەندى دامىتۋ جوسپارى بار. وبلىستىق دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسىنىڭ باسشىسىنىڭ ايتۋىنشا «اۋىلدىق دەنساۋلىق ساقتاۋدى جاڭعىرتۋ» ۇلتتىق جوبا اياسىندا جاڭا تيپتىك جوباداعى مەديتسينالىق نىساندار قۇرىلىسى سالىنىپ جاتىر. وڭىردە 2025 جىلعا دەيىن وسىنداي 30-عا جۋىق جاڭا نىساندى پايدالانۋعا بەرۋ كوزدەلگەن. اسىرەسە, اۋىلدىق ەلدى مەكەندەردە العاشقى مەديتسينالىق-سانيتاريالىق كومەك نىسانىن سالۋعا باسىمدىق بەرىلەدى. باستاپقىدا 5 ەلدى مەكەندە وسىنداي نىسان سالىنادى. بۇل نىسانداردىڭ جوبالىق-سمەتالىق قۇجاتى جاساقتالىپ, ساراپتامادان وتكەن. قازىر اتالعان نىسانداردىڭ قۇرىلىسىن جۇرگىزۋ قولعا الىندى. ال اتىراۋ قالاسىنداعى «بەرەكە» شاعىن اۋدانىندا دارىگەرلىك امبۋلاتوريا, جىلىوي اۋدانىنىڭ ورتالىعى – قۇلسارى قالاسىندا اۋداندىق اۋرۋحانا سالىنىپ جاتىر. يندەر اۋداندىق اۋرۋحاناسىنا, يساتاي اۋدانىنىڭ تۇششىقۇدىق اۋىلىنداعى دارىگەرلىك امبۋلاتورياعا جوندەۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلدى. ەلدى مەكەندەردە 11 مەديتسينالىق پۋنكت, 1 دارىگەرلىك امبۋلاتوريا, 6 فەلدشەرلىك-اكۋشەرلىك پۋنكت, سونداي-اق ارقايسىسى 250 كەلۋشىگە ارنالعان 2 ەمحانا, 250 توسەكتىك پسيحيكالىق-دەنساۋلىق ورتالىعى, راديولوگيالىق كورپۋسى بار ونكولوگيالىق ديسپانسەر مەن 3 قوسالقى ستانساسىمەن قامتىلاتىن جەدەل مەديتسينالىق جاردەم ستانساسىن سالۋ جوسپارلانعان.
– بيىلعى ءۇش ايدا تۋ كورسەتكىشى 1,6%-عا ارتقانى بايقالدى. ال ءولىم-ءجىتىم 36,4%-عا تومەندەدى. ماسەلەن, نارەستە ءولىمى – 21,5%-عا, تۋبەركۋلەزدەن قايتىس بولعاندار – 25%-عا, جۇرەك-قان تامىرلارى اۋرۋلارىنان ءولىم-ءجىتىم – 10,9%-عا, قاتەرلى ىسىكتەن كوز جۇمعاندار 8,8%-عا ازايدى, – دەيدى باسقارما باسشىسى.
اۋرۋحانالاردا ەمدەلگەندەر قاتارى كوبەيىپ وتىر. ماسەلەن, وبلىستىق بالالار اۋرۋحاناسىنىڭ ديرەكتورى نۇرعابىل ايتمۇحانبەتوۆتىڭ ايتۋىنشا, جىل باسىنان بەرى 181 ناۋقاس ەمدەلگەن. بۇل – بىلتىرعى كورسەتكىشتەن 9 پايىزعا كوپ.
جاقىندا دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسىنىڭ باسشىسى جەدەل جاردەم بريگاداسىمەن بىرگە ەكى شاقىرتۋعا باردى. ماقسات – جەدەل جاردەم ستانساسىنىڭ قىزمەتكەرلەرىنىڭ جۇمىسىن زەردەلەۋ. ويتكەنى تۇرعىندار ءجيى شاعىم ايتادى.
– تۇنگى ساعات 23.00-دە جەدەل جاردەم قىزمەتكەرلەرىمەن بىرگە شاقىرتۋعا شىقتىم. العاشقى قوڭىراۋ سوزىلمالى حولەتسيستيتپەن اۋىراتىن پاتسيەنتتەن ءتۇستى. ەپيگاستري پاتسيەنتتىڭ ومىرىنە تىكەلەي قاۋىپ توندىرەتىن, شۇعىل مەديتسينالىق كومەكتى تالاپ ەتەتىن ءبىرىنشى كاتەگورياعا جاتاتىندىقتان, مەكەنجايعا 7 مينۋتتا جەتتىك. الايدا ءۇيدىڭ ەسىگى ق ۇلىپتاۋلى تۇردى. شاقىرتۋ بەرگەن پاتسيەنتتىڭ تەلەفون قوڭىراۋىنا جاۋاپ بەرۋىن جارتى ساعاتقا جۋىق كۇتتىك. كەيىن بۇل پاتسيەنتتىڭ الكاگولدى ىشىمدىك ىشكەنى انىقتالدى. پاتسيەنت اۋرۋحاناعا بارۋدان باس تارتتى, – دەيدى ق.ابداليەۆ.
ونىڭ ايتۋىنشا, ەكىنشى شاقىرۋ جۇكتىلىكتىڭ ەرتە مەرزىمىندە قان كەتۋمەن بايلانىستى بولعان. بۇل شاقىرتۋعا بارعاندا جۇكتى ايەل ەس-ءتۇسسىز جاتقان. بىردەن العاشقى كومەك كورسەتىلىپ, اۋرۋحاناعا جەتكىزىلگەن. الايدا ناۋقاستىڭ دارىگەرگە ۋاقىتىلى تەكسەرىلمەگەنى بەلگىلى بولدى.
– جەدەل جاردەم قىزمەتكەرلەرى تاۋلىگىنە 500-گە جۋىق شاقىرتۋعا بارادى. ولار ءۇشىن ادام دەنساۋلىعىن ساقتاۋدا ءار مينۋت ماڭىزدى ەكەنىن ايتقىم كەلەدى. كەيدە ناۋقاستار تاراپىنان كەلەڭسىز وقيعالار كەزدەسەدى. جۇرتشىلىق وكىلدەرى جەدەل جاردەم قىزمەتىنە كوڭىلى تولمايتىنىن ايتادى. بىراق 103 مەديتسينالىق قىزمەت تۇرىنە نەگىزسىز جۇگىنەتىندەردىڭ قاتارى دا كوپ. سول سەبەپتەن جەدەل جاردەم قىزمەتكەرلەرىنىڭ جۇمىسىنا تۇسىنىستىكپەن قاراعان ءجون بولار ەدى, – دەگەن ويىمەن ءبولىستى ق.ابداليەۆ.
باسقارما باسشىسى باستاعان دارىگەرلەر توبى قۇرمانعازى اۋدانىنىڭ شالعايداعى ەلدى مەكەندەرىن ارالادى. توپ قۇرامىندا اكۋشەر-گينەكولوگ, لور, دەرماتولوگ, نەۆروپاتولوگ, گاستروەنتەرولوگ, اللەرگولوگ, پەدياتر سەكىلدى بەيىندى دارىگەرلەر بار. ولار الدىمەن ۇشتاعان اۋىلىنىڭ تۇرعىندارىن مەديتسينالىق تەكسەرۋدەن وتكىزدى. بۇل اۋىلدا 800-دەن اسا تۇرعىن تۇرادى. دارىگەرلەردىڭ كونسۋلتاتسيالىق كومەگىنە 30-عا جۋىق تۇرعىن جۇگىندى. بەيىندى ماماندار ءتيىستى ەم-دومدارىن جۇرگىزىپ, كەي ناۋقاستارعا قاجەتتى تالداۋ جانە وزگە انىقتامالارىن تاپسىرۋدى ۇسىندى.
دارىگەرلەر توبىنىڭ جۇمىسى بۇدان سوڭ اسان اۋىلىندا جالعاستى. مۇندا 500-گە جۋىق تۇرعىن تۇرادى. تۇرعىندار بەيىندى ماماندارعا جولىعىپ, دەنساۋلىعىن تەكسەرتتى. قوسىمشا تۋىنداعان ساۋالدارىنا جاۋاپ الدى. اساندا 40-تان اسا, ال سۇيىندىك اۋىلىندا بەيىندى مامانداردان دارىگەرلىك كەڭەس الۋعا 80-گە جۋىق تۇرعىن جۇگىنگەن.
– تۇرعىندار تالاپ-تىلەگىن تىڭدادىم. ولار ەندوكرينولوگ, كوز دارىگەرىنىڭ دە اۋىلعا كەلىپ, مەديتسينالىق كومەك كورسەتكەنىن قالاپ وتىر. الداعى ۋاقىتتا تۇرعىندار وتىنىشىنە سايكەس اتالعان بەيىندى ماماندار كومەك كورسەتەدى. باتىربەك, ەگىنقۇدىق جانە جالعىزاپان اۋىلدارىنا ارنايى بارىپ, تۇرعىنداردىڭ مەديتسينالىق كومەكتى الۋ بارىسىمەن تانىستىم. ال ەگىنقۇدىق اۋىلىندا ەسكى مەكتەپ جانىنداعى جەر تەلىمىنە جىل سوڭىنا دەيىن مەديتسينالىق پۋنكتىڭ قۇرىلىسىن جۇرگىزۋ جوسپارلانىپ وتىر. جالعىزاپان اۋىلىندا تۇرعىنداردىڭ ءتيىستى ەم-دوم شارالارىن الۋى ءۇشىن مەكتەپ جانىنان مەديتسينالىق پۋنكت اشىلعان. الداعى ۋاقىتتا بۇل اۋىلدا دا مەديتسينالىق پۋنكت سالۋ جوسپارعا ەنگىزىلدى, – دەدى ق.ابداليەۆ.
سالاداعى ەڭ باستى ماسەلە – مامانداردىڭ ازدىعى. بىلتىر سالاعا 60-قا جۋىق مامان كەلگەن. الايدا ءالى دە كادر تاپشىلىعى وزەكتى كۇيىندە قالىپ وتىر. قازىر مەديتسينا مەكەمەلەرىندە 185 دارىگەر جەتىسپەيدى. اسىرەسە, انەستيزيولوگ-رەانيماتولوگ, جالپى پراكتيكا دارىگەرى, اكۋشەر-گينەكولوگ, پۋلمونولوگ جانە ينفەكتسيونيست دارىگەرلەر قاجەت-اق.
– وسىعان بايلانىستى وبلىس اكىمى سەرىك شاپكەنوۆتىڭ قولداۋىمەن وڭىرگە جۇمىس ىستەۋگە كەلەتىن جاس ماماندارعا الەۋمەتتىك كومەك كورسەتىلەدى. اتاپ ايتساق, قالادا ورنالاسقان مەديتسينا مەكەمەلەرىنە جۇمىسقا ورنالاسقان مامانعا – 3 ملن, اۋدانعا بارعان دارىگەرلەرگە 5 ملن تەڭگە قاراجات, قىزمەتتىك باسپانا نەمەسە وتباسى بانك ارقىلى نەسيەلىك تۇرعىن ءۇي بەرىلەدى. بۇل – كادر تاپشىلىعىن تومەندەتۋ ماقساتىندا قولعا الىنعان الەۋمەتتىك قولداۋ. جوعارى مەديتسينا وقۋ ورىندارىن بىتىرەتىن ماماندارعا وسىنداي قولداۋ كورسەتىلەتىنىن ءتۇسىندىرۋ ءۇشىن اتىراۋ وبلىسىنداعى اۋرۋحانالار مەن ەمحانالاردىڭ باس دارىگەرلەرىمەن بىرگە استانا مەديتسينا ۋنيۆەرسيتەتىندە ينتەرن جانە رەزيدەنتتەرمەن كەزدەسۋ وتكىزدىك, – دەيدى ول.
ارينە, بۇل – جوعارى ءبىلىمدى مامان تارتۋدىڭ ءتيىمدى ءتاسىلى. ەلوردا ۋنيۆەرسيتەتىندەگى كەزدەسۋدەن كەيىن 20-دان اسا جاس مامان اتىراۋ وبلىسىنداعى مەديتسينا مەكەمەلەرىنە جۇمىسقا كەلۋگە قىزىعۋشىلىق تانىتىپ وتىر.
اتىراۋ وبلىسى
