نەيروحيرۋرگيا نەگىزى
ۇلتتىق نەيروحيرۋرگيا ورتالىعىندا ەلدىڭ كەز كەلگەن ايماعىنداعى ناۋقاستار كۆوتا ارقىلى تەگىن ەمدەلە الادى. ارينە, ورتالىققا ەكىنىڭ ءبىرى ەمەس, دياگنوزىنا قاراي اۋرۋى اسقىنعاندار بارادى. ءتىپتى كورشىلەس رەسەي, وزبەكستان, قىرعىزستان, تاجىكستاننان دا ەمىنە شيپا ىزدەپ كەلىپ جاتقاندار بار. بىراق ەلدە ولارعا تەك اقىلى قىزمەت كورسەتىلەدى. قالاي دەگەندە دە بىزدە وپەراتسيانىڭ قۇنى رەسەيمەن سالىستىرعاندا ەكى-ءۇش ەسە ارزان ەكەن. تمد ەلدەرىندە باي-باعلاندار رەسەيگە, بىزگە, جاعدايى كەلىپ جاتسا, يزرايل, ەۋروپا اسادى نەمەسە كورەياعا بارادى. ويتكەنى وندا مەنەدجمەنت, ماركەتينگكە كوبىرەك كوڭىل بولىنگەن.
كەڭەس وكىمەتى ىدىراعاننان كەيىن ەلىمىزدىڭ نەيروحيرۋرگ ماماندارى رەسەيمەن بايلانىس ورناتقان. سەبەبى رەسەيدە 90 جىلدىق تاريحى بار ايگىلى ن.برۋدەنكو اتىنداعى نەيروحيرۋرگيا ينستيتۋتى بار. ينستيتۋتتىڭ ءبىرىنشى باسشىسى – ەكى رەت كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى اتانعان نيكولاي برۋدەنكو دەگەن ازامات. ول ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىستا كەڭەس اسكەرىنىڭ باس دارىگەرى بولىپتى. نەگىزى سول سوعىستىڭ الدىندا امەريكا مەن گەرمانيا دا نەيروحيرۋرگيانى دامىتۋعا كوڭىل بولگەن. بۇل حح عاسىردىڭ 30-جىلدارىمەن, ياعني الەمدە نەيروحيرۋرگيا بولەك سالا رەتىندە زەرتتەلە باستاعان كەزەڭمەن سايكەس كەلەدى. كوپ ۇزاماي 1950 جىلى الماتىدا نەيروحيرۋرگيا تراۆماتولوگيا, حيرۋرگيادان ءبولىنىپ, ءوز الدىنا بولىمشە اشىلعان. ول زاماندا قازىرگىدەي ميكروسكوپ, جەتىلدىرىلگەن قۇرىلعىلار بولماعان. ءولىم-ءجىتىم كورسەتكىشى دە قازىرگىمەن سالىستىرۋعا كەلمەيدى. ەلدەگى دارىگەرلەردىڭ ن.برۋدەنكو ينستيتۋتىمەن بايلانىسىنا قايتا ورالايىق. نەگىزى نەيروحيرۋرگيادا ەلدەگى تاجىريبەلى مامانداردىڭ كوبى سول ينستيتۋتتا ءبىلىم العان. ەگەمەندىك العان جىلدان بەرىدە نەيروحيرۋرگيانىڭ دامۋىنا تىكەلەي سەبەپكەر بولعان مەديتسينا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى, پروفەسسور, ۇعا اكادەميگى, عىلىم مەن تەحنيكا سالاسىنداعى مەملەكەتتىك سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى, «ۇلتتىق نەيروحيرۋرگيا ورتالىعى» اق باسقارما توراعاسى سەرىك اقشولاقوۆ تا تاۋەلسىزدىك جىلدارىندا ن.برۋدەنكو ينستيتۋتىنان كەلگەن. ينستيتۋت باسشىلىعى اۋەلدە بىلىكتى مامانعا رەسەيدە قالۋدى ۇسىنىپ, قولقالاپتى. بىراق دارىگەر وتاندىق مەديتسينانى دامىتۋدى ويلاپ, ەلگە ورالعانىن بىلەمىز. نەگىزى, كەڭەس وكىمەتى تۇسىندا نەيروحيرۋرگيادا وقىعان قازاق دارىگەرلەرى اسا كوپ تە بولماعان. ال قازىر وسى سالادا ءبىلىم الىپ, تاجىريبەسىن شىڭداپ جۇرگەن جاستار كوپ. ولاردىڭ اياقالىسى دا جاقسى.
ساۋلەلى ەمنىڭ سەپتىگى مول
سونىمەن, 2000 جىلدارى ەل ەڭسەسىن تىكتەي باستاعان تۇستا ۇلتتىق نەيروحيرۋرگيا ورتالىعىن اشۋ جايى جوسپارلانا باستاعان. وسى جوسپار اراعا 8 جىل سالىپ ورىندالىپ, 2008 جىلى استانادا ۇلتتىق نەيروحيرۋرگيا ورتالىعى اشىلدى. مىنە, وسى ساتتەن نەيروحيرۋرگيا سالاسىنىڭ جاڭا كەزەڭى باستالدى دەپ ايتۋعا بولادى. ويتكەنى بيىل مامانداندىرىلعان ەڭسەلى ورتالىقتىڭ قۇرىلعانىنا 15 جىل تولىپ وتىر. وسى ارالىقتا ورتالىقتا 57 مىڭنان اسا ادام ەم العان. 39 مىڭ ادامعا وپەراتسيا جاسالعان. وپەراتسيالاردىڭ 70-تەن اسا تۇرىنە جاڭا تەحنولوگيالىق ءادىس-تاسىلدەر ەنگىزىلگەن. ناتيجەسىندە, قازىر نەيروحيرۋرگياداعى ناۋقاستاردىڭ ىشىندە شەتەلگە بارىپ ەمدەلەتىندەر ازايعان. مۇنىڭ سەبەبى ورتالىقتىڭ الەۋەتى الەمدەگى بارلىق وپەراتسيانى جاساۋعا جەتەدى. قاراپ وتىرساق, مي پاتولوگيالارىنىڭ نەيروحيرۋرگياسى بولىمشەسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى, جوعارى ساناتتى نەيروحيرۋرگ دارىگەر نۇرجان رىسكەلديەۆ ايتقانداي, مەديتسيناداعى جەتىستىكتەرىمىز – تاۋەلسىزدىك جەمىسى.
– ءيا, ەلدە دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنىڭ بارلىق باعىتىنا كوڭىل ءبولىندى. شەتەلدە ءبىلىمىن جەتىلدىرۋگە بارىپ جاتقان دارىگەرلەر كوپ. مەديتسينادا ء«بىرىنشى كەزەكتە – ناۋقاسقا زيانىڭ تيمەۋى كەرەك» دەگەن قاعيدا بار. تاعى, التىننان دا باعالى سانالاتىن ۋاقىتتى بوس وتكىزبەۋ كەرەك. مىسالى, ءحالى مۇشكىل ناۋقاستاردى شەتەلگە الىپ بارعاننان شەتەلدەگى دارىگەرلەردى وسىندا شاقىرعانىمىز تيىمدىرەك. سەبەبى ناۋقاس ەم-دومىن العاننىڭ وزىندە, ەلگە قايتاردا جاعدايى كۇرت ناشارلامايتىنىنا ەشكىم كەپىلدىك بەرە المايدى. ءبىزدىڭ ورتالىققا بارلىق وڭىردەن ناۋقاستار كەلەدى. ونىڭ ىشىندە كەيبىر وپەراتسيالاردى جۇرگىزۋ ءۇشىن ناۋقاستى اپتا نەمەسە ءتىپتى ەكى-ءۇش اي دايىنداۋ قاجەت. ال وقىس جاعدايلاردان كەيىنگى جەدەل وپەراتسيالاردا بارلىق ساراپتامانى تۇگەندەپ وتىرۋعا ۋاقىت تاپشى بولادى. قاربالاستا ناۋقاستىڭ تۋىستارى باۋىرىنىڭ جاعدايىن سۇراپ جاتادى. مۇندايدا ءبىز ناۋقاستىڭ جاعدايى «ەلۋ دە ەلۋ» دەپ قانا تۇسىندىرەمىز. ويتكەنى پاتسيەنت وپەراتسياعا تۇبەگەيلى دايىن ەمەس. ونىڭ ۇستىنە جاراقات العانى تاعى بار. سوندىقتان پاتسيەنتتەر ءار كەز دارىگەرمەن كەڭەسە وتىرىپ شەشىم قابىلداعانى ابزال, – دەيدى نەيروحيرۋرگ دارىگەر.
ۇلتتىق نەيروحيرۋرگيا ورتالىعى يزرايلمەن دە بەرىك بايلانىس ورناتقان. ونداعى بىلىكتى ماماندار بىزگە كەلىپ, جوعارىداعى 70 ءتۇرلى جاڭا تەحنولوگيالىق وپەراتسيانىڭ شامامەن 10-15-ءىن ەنگىزۋگە ىقپالداسقان. قازىر ۇلتتىق نەيروحيرۋرگيا ورتالىعىندا مي پوتالوگياسى, ج ۇلىن پاتولوگياسى, قان-تامىرلارى فۋنكتسيونالدىق نەيروحيرۋرگيا, بالالار نەيروحيرۋرگياسى جانە نەيرووڭالتۋ دەپ اتالاتىن بەس بولىمشە بار. قالا بەردى ورتالىقتىڭ بازاسىندا نەيروحيرۋرگيانىڭ جاڭا سالالارى – ميكرونەيروحيرۋرگيا, ەندوۆاسكۋليارلىق, ەندوسكوپيالىق جانە فۋنكتسيونالدىق نەيروحيرۋرگيا ەندى. ەندىگى سوڭعى جاڭالىقتاردىڭ ءبىرى – مۇمكىندىگى مول گامما-پىشاق راديوحيرۋرگيا كەشەنى. وسى راديوحيرۋرگيالىق قوندىرعى ميدىڭ ىسىكتەرىن, ميدىڭ تامىرلى جانە فۋنكتسيونالدىق اۋرۋلارىن ەمدەۋگە ارنالعان. ساۋلەلىك تەراپياعا قاراعاندا, گامما-پىشاقتىڭ كومەگىمەن ەمدەۋ كەزەڭ-كەزەڭىمەن جاسالادى. دارىگەرلەر قوندىرعى ارقىلى قازىردىڭ وزىندە 800-دەن اسا ناۋقاسقا كومەك كورسەتكەن. بىلسەڭىزدەر, راديوحيرۋرگيا – اعزاعا بويلاپ جاسالاتىن وپەراتسيا. مىسالى, تاناۋ ارقىلى ەندوسكوپپەن ميدىڭ استىنداعى ىسىكتەردى جويۋعا بولادى. ەگەر ناۋقاستىڭ جاعدايى مۇنداي وپەراتسياعا كەلمەسە, امال جوق, باس سۇيەكتى اشۋعا تۋرا كەلەدى. راديوحيرۋرگيادا 2-3 سانتيمەترلىك ىسىكتەردى جويۋعا بولادى. تارقاتىپ ايتساق, ميدا نەگىزى ادامنىڭ جۇيكە جۇيەسىنىڭ 12 تارماعى بار بولسا, سولاردىڭ بارلىعى ميدىڭ استىڭعى بولىگىندە ورنالاسادى. ال ادامنىڭ جۇيكە جۇيەسى زاقىمدانسا, قايتا قالپىنا كەلۋى قيىننىڭ-قيىنى بولۋى ىقتيمال. الەمدىك كورسەتكىش بويىنشا ساۋلەلىك ەمنەن كەيىن ناۋقاستاردىڭ ورتا ەسەپپەن 80% -ىندا ىسىك قايتا وسپەيدى ەكەن. ەگەر وسسە, وندا امال جوق, وپەراتسيا جاسالادى. ورتالىقتا راديوحيرۋرگتەرمەن بىرگە فيزيكتەر دە بار. ولار ساۋلەنى پروگراممالاپ, جان-جاقتان كەلەتىن ساۋلەنى ەسەپتەپ, ىسىك پايدا بولعان تۇستا قيىلىستىرادى. بۇل – باس سۇيەكتى اشپاي جاسايتىن وپەراتسيا. ورتالىق ازيادا مۇنداي ەم تەك بىزدە عانا بار ەكەن.
قاتەرلى ىسىك قايدان پايدا بولادى؟
كوپشىلىكتى قاتەرلى ىسىك قايدان پايدا بولادى دەگەن ساۋال الاڭداتسا كەرەك. قاتەرلى ىسىكتىڭ نەگىزگى, دالەلدەنگەن سەبەپ-سالدارىنىڭ ءبىرى راديواكتيۆتى زاتتار ەكەن. اسقىنعان ۆيرۋستى ينفەكتسيا, دۇرىس تاماقتانباۋ, سوزىلمالى سترەسس, حيميالىق بوياعىشتارمەن قوسا, جانارمايمەن نەمەسە مۇنايدا جۇمىس ىستەيتىندەردىڭ ءالسىز اعزاسى سىر بەرۋى مۇمكىن. دارىگەرلەردىڭ ايتۋىنشا, كەز كەلگەن ۆيرۋس ۋاقىتىندا دۇرىس ەمدەلمەسە, كەيىن قايتا ىشقىنۋى ابدەن مۇمكىن. سوندىقتان يممۋنيتەتتى تۇسىرمەۋ كەرەك. مەديتسينا ماماندارىنىڭ تاڭەرتەڭ, جاتاردا سۋ ءىشۋ كەرەك دەيتىنى تەگىننەن-تەگىن ەمەس بولسا كەرەك. وسى رەتتە دارىگەر نۇرجان رىسكەلديەۆ ۆيرۋستى كلەتكالار جايىندا تارقاتىپ ايتىپ, تاقىرىپتى ءتۇسىندىرىپ بەرگەن ەدى.
– ۆيرۋس تۇسكەندە اعزاداعى «بۇزىق كلەتكالار» باعىنباي كەتەدى. پاندەميانىڭ سالدارى قازىر دە شىعىپ جاتىر. بۇل اۋەلدەن, پاندەميا باستالعاندا كۇتىلگەن ەدى. ويتكەنى ول ۆيرۋس بۇعان دەيىن انىقتالماعان. اعزاعا قالاي اسەر ەتەتىنىن ەشكىم بىلمەدى. ەكى جىل بۇرىن پنەۆمونيا كوپ بولسا, بىلتىر, ينسۋلت پەن ينفاركت كوبەيىپ كەتتى. ويتكەنى جاستاردىڭ كوبى ۆيرۋستى سيمپتومسىز وتكىزدى. الايدا ۆيرۋس اعزاعا ءتۇستى عوي. اعزا ونى جەڭدى. ال ۆيرۋس كلەتكالاردا ەكى-ءۇش جىل تۇرادى ەكەن. يممۋنيتەت تۇسكەندە, ويانۋى ابدەن مۇمكىن. وكىنىشكە قاراي, قازىر ىسىكپەن تۋىپ جاتقان بالالار بار. مۇنداي جاعدايعا دا سوزىلمالى ۆيرۋستى ينفەكتسيا اسەر ەتەدى. قازىر ينتەرنەت تاراتاتىن wi-fi بار. ەل سونى دەنساۋلىققا كەرى اسەر ەتەدى دەپ جاتىر عوي. بەكەر ەمەس, ودان دا رادياتولقىندار شىعادى. قازىر گادجەتتەردىڭ دە ادامعا زيانى بار. بىراق ونى ەشكىم ايتپايدى. كەيبىر ەلدەردە 15-18 جاسقا دەيىنگى بالالارعا قىمبات تەلەفون ۇستاتپايدى. جاڭا تەحنولوگيالاردىڭ دەنساۋلىققا زيانى بولعانىمەن, ناقتى دالەل بولماعان سوڭ ۇسىنىس-پىكىرلەر ايتىلعان جەردە قالادى. ادام اۋىرماۋ ءۇشىن ەڭ اۋەلى اۋىرمايمىن دەگەن وي, نيەت بولۋى كەرەك. سۋدى ءتيىستى مولشەردە كوبىرەك پايدالانۋ كەرەك. مەن مۇنى ايتۋدان جالىقپايمىن. اۋاسىز, سۋسىز ءومىر جوق قوي. جاڭبىر جاۋماسا, جەردىڭ ءوزى جارىلا باستايدى. اعزاعا دا سولاي سۋ كەرەك. قيمىل قوزعالىس كەرەك, – دەيدى دارىگەر.
ورتالىقتاعى ءبىر عانا مي پاتولوگيالارىنىڭ نەيروحيرۋرگياسى بولىمشەسىندە جىلىنا 800-900 ادام جاتادى ەكەن. جىلدان-جىلعا ناۋقاستار كوبەيىپ, وپەراتسيا سانى وسكەنى بايقالادى. وسى بولىمشەدە دارىگەرلەر مي ىسىكتەرى, مي جاراقاتىنىڭ اسقىنۋلارى, پارازيتارلىق ينفەكتسيالار, ەپيلەپسيا, مي ءىشى ىسىكتەرى, مي سىرتىنداعى ىسىكتەر سياقتى دەرتتەردى ەمدەيدى. ياعني اتالعان بولىمشەدە جاسالاتىن وپەراتسيالاردىڭ 90 پايىزى ىسىكپەن بايلانىستى. ورتالىق اشىلعالى بەرى جاسالعان وتە كۇردەلى وپەراتسيالاردىڭ تىزىمىندە ميدىڭ استىنداعى تامىرلانىپ كەتكەن ۇلكەن ىسىكتەردى جويۋ بولىپتى. ىسىكتەردىڭ كەيبىرىندە وسىلاي قان تامىرلار ءورشىپ كەتكەن بولادى. ونى وپەراتسيادا الىپ بولعانشا قان كوپ كەتۋى ىقتيمال. مىسالى, ەر ازاماتتار 3 ليتردەن ارتىق قان كەتكەندە, ونى قۇيعاندا كوتەرە الماۋى مۇمكىن. ول اعزاعا سترەسس تۇسەدى. ال ايەلدەردە قان ءسال كوبىرەك كەتسە, اعزاسى شىداي بىلەدى. مۇنداي جاعدايلاردا قاۋىپتىڭ الدىن الۋ ءۇشىن دارىگەرلەر وپەراتسيانى ەكى كەزەڭگە ءبولىپ جاسايدى ەكەن. كەڭەس وكىمەتى تۇسىندا مۇنداي وپەراتسيالار اتىمەن بولماعان. ال قازىر وڭىرلەردەگى دارىگەرلەر دە جاسايتىن بولعان. بىراق كۇردەلى ىسىكتەردى ۇلتتىق نەيروحيرۋرگيا ورتالىعىنا نۇسقايدى. ونىڭ كوبى قان تامىرلانىپ كەتكەن ىسىكتەر دەپ ايتتىق. كەيىنگى جىلدارى ايەلدەردە جۇكتىلىك كەزىندە ىسىكتەر جيىرەك پايدا بولۋدا. وسىنداي جاعدايلاردا ناۋقاستاردىڭ باسىم كوپشىلىگى ۇلتتىق ورتالىققا كەلەدى. ال مۇنداعى دارىگەرلەر انا مەن بالا ورتالىعىنداعى ماماندارمەن بىرلەسىپ, كەڭەسىپ جۇمىس ىستەيدى. ويتكەنى انا مەن بالا ءومىرى اسا ماڭىزدى. بيىلدىڭ وزىندە جۇكتى كەزىندە قاتەرلى ىسىككە شالدىققان انالاردىڭ سانى 10-عا شامالاپ قالىپتى. بۇل بۇرىننان بار دياگنوز بولعانىمەن, كەيىنگى 2 جىلدا كوبەيگەنى بايقالادى.
قازىر ۇلتتىق نەيروحيرۋرگيا ورتالىعىنىڭ الەۋەتىن كوپشىلىك بىلەدى. بىلگەن سوڭ كەيبىر وپەراتسيالاردى وبلىستىق ورتالىقتا ەمەس, ۇلتتىق ورتالىقتا جاساتۋدى ءجون كورەتىندەر كوپ. مۇنداعى ماماندار جىلدان-جىلعا تاجىريبەسىن ارتتىرىپ, تولىسىپ جاتىر. قىسقاسى, بارلىق شارۋا ءبىر جۇيەگە قويىلعان. وپەراتسيا – باستان-اياق دارىگەرلەردىڭ ءجىتى باقىلاۋىندا. ايماقتان كەلگەن ناۋقاستى قابىلداعان دارىگەرلەر باس سالىپ وپەراتسياعا كىرىسپەي, ناۋقاستىڭ دەنساۋلىعىن ءجىتى تەكسەرەدى. ارنايى قۇرالدار ارقىلى قاي جەردەن كەسكەن قولايلى, قاي تۇستان ميدى زاقىمداماي ىسىككە بارۋعا بولاتىنىن انىقتاپ الادى. سەبەبى ناۋقاستىڭ وپەراتسيادان كەيىنگى جاي-كۇيى, قالىپتى ءومىر ءسۇرۋى ماڭىزدى. سول سەبەپتى وپەراتسيا بارىسىندا نەيرومونيتورينگ ارقىلى ميدىڭ ومىرگە اسا قاجەتتى بولىكتەرىن ءبىلىپ وتىرۋعا مۇمكىندىك بار. دەمەك, وپەراتسيا كەزىندە نەيروفيزيولوگتەردىڭ بولۋى زاڭدىلىق.
شەتەل ەمىنىڭ جارناماسى باسىم
الەۋمەتتىك جاعدايى كەلەتىندەر تۋعان-تۋىسى شەتەلگە بارىپ ەمدەلسە, جاعدايى جاقسارىپ كەتەر دەپ ءۇمىت ارتادى. ىشتەي سەنەدى. ءبىر قىزىعى, كوپتەگەن اۋرۋدىڭ ەمى شەتەلدە, بىزدە بىردەي, ايىرماشىلىعى شامالى. شەتەلگە بارىپ ەمدەلۋدى قۇپ كورەتىندەر ونداعى ءدارى-دارمەك ساپاسىن, وپەراتسيالار ۋاقىت وزدىرماي تەز ارادا جاسالاتىنىن ايتادى. بۇل شەتەلدە مەديتسينا بيزنەسكە اينالعانىن بىلدىرسە كەرەك. «مەديتسينالىق تۋريزم» دەگەن دە بار. وسى باعىت قازىر كورەيا, قىتاي, تۇركيادا قازىر جاقسى دامىپ جاتىر. ونداعى ماماندار ناۋقاس كەلە قالعاندا جىلدام ارەكەت ەتەدى. بيزنەستىڭ قاعيداسى – وسى. نەگە دەسەك, ءبىر اۋرۋحانا جىلدام ارەكەت ەتپەسە, ەكىنشى, تاعى ءبىر اقىلى مەديتسينالىق ورتالىق دايىن تۇر.
– مۇنداي ورتالىقتار پاتسيەنتكە تالاسادى. بىراق شەتەلگە بارعانداردىڭ ىشىندە كوڭىلى تولماي كەلگەندەر دە بارشىلىق. ويتكەنى وندا ءوز ەلىڭدە تەكسەرىلدىڭ بە, جوق پا قارامايدى. وزدەرى قايدا تەكسەرەدى. ونىڭ بارلىعى اقىلى. ال بىزدە ناۋقاستار ءبىراز ۋاقىت ءجىتى قارالىپ, تەكسەرىلىپ, وپەراتسياعا دايىندالادى. پروتوكول بويىنشا ارينە. ەلدەن شەتەلگە بارىپ ەمدەلەتىندەر كوبىنە سول جەكەمەنشىك ەمحانالارعا بارادى. وندا دا كۇتپەگەن جاعدايلار بولادى عوي, جان ساقتاۋ بولىمىندە كوبىرەك جاتىپ قالسا, شىعىندالىپ, ەلگە, ۇكىمەتكە قولقالاپ جاتقاندار بارشىلىق, – دەيدى نۇرجان رىسكەلديەۆ.
وپەراتسيانىڭ وڭايى جوق. سالاداعى جاس ماماندار دا وسى ءسوزدى قۇلاعىنا قۇيىپ جەتىلۋدە. ويتكەنى نەيروحيرۋرگيادا كەيدە ۇلكەن ىسىككە قاراعاندا كىشى ىسىكتى العان كۇردەلىرەك بولۋى مۇمكىن. سەبەبى ناركوزدىڭ ءوزى اعزاعا سالماق سالادى. زامان ىلگەرىلەگەن سايىن اۋرۋدىڭ سەبەپ-سالدارى كوبەيىپ, «اۋرۋ ايتىپ كەلمەيدى» دەمەسەك جارار. سوندىقتان قازىر سالاماتتى ءومىر سالتىن ۇستانۋ ارقىلى كەز كەلگەن سىرقاتقا توسقاۋىل قويۋعا بولادى دەگەن دارىگەرلەردىڭ ۇستانىمىمەن جۇرگەنىمىز ابزالىراق.
