جەلىگە «جەلىمدەلگەندەر»

حالىق اراسىندا كەڭ تارا­عان ەڭ العاشقى الەۋمەتتىك جەلى – Classmates.com. ول 1995 جىلى پايدا بولدى. جال­پى، الەۋمەتتىك جەلىنى ىسكە قوسۋ­دىڭ سەرپىندى كەزەڭى 2003-2004 جىلدار دەپ ەسەپتەلەدى. ءدال وسى ارالىقتا LinkedIn، MySpace جانە Facebook پايدا بولعان. ءورىستىلدى سەگمەنتتەگى نەگىزگى الەۋمەتتىك جەلىلەر – «ودنوكلاسسنيكي» جانە «ۆكونتاكتە» 2006 جىلدان بەرى تانىلا باستادى.

Datareportal.com مالىمە­تىنشە، 2022 جىلدىڭ ءۇشىنشى توقسانىندا الەم­دە الەۋمەتتىك جەلى قولدانۋ­شى­لارىنىڭ سانى 4،74 ملرد ادامدى قۇراعان. كورسەتكىش سول جىلدىڭ ەكىنشى توقسانىمەن سالىستىرعاندا 0،7 پايىزعا، ال ءبىر جىل بۇرىنعى دەڭگەيمەن سالىستىرعاندا 4،2 پايىزعا وسكەن. دەمەك جەر بەتىندەگى ادامداردىڭ 59،3 پايىزى الەۋمەتتىك جەلىلەردى پايدالانادى دەگەن ءسوز. 13 جاسقا دەيىنگى بالالاردى ەسەپكە الماساق، جاستار مەن ەرەسەكتەردىڭ تورتتەن ءۇشى، ياعني 75،9 پايىزى الەۋمەتتىك جەلىلەرگە «جەلىمدەلگەن».

تاعى ءبىر قىزىقتى دەرەككە كوزىمىز ءتۇستى. ينتەرنەتى بار ادامداردىڭ 93،4 پايىزى الەۋمەتتىك جەلىلەردى پاي­­دا­لانادى ەكەن. دەمەك ولاردىڭ الەۋ­مەت­ت­ىك جەلىلەردەن اك­كاۋنت اشۋى قالىپتى جاعداي. سون­داي-اق الەۋمەتتىك جەلىنى پايدالانۋشىلاردىڭ باسىم بولىگى – ەرلەر (54 پايىز). قولدانۋشىلار اراسىنداعى ايەلدەردىڭ ۇلەسى 46 پايىزعا تەڭ.

2022 جىلدىڭ ءۇشىنشى توقسانىندا 16-64 جاس ارالى­عىنداعى ءاربىر ينتەرنەت قول­دانۋشى الەۋمەتتىك جەلىدە كۇنىنە ورتا ەسەپپەن 2 ساعات 28 مينۋت وتىرعان. بۇل كورسەتكىش ءبىر جىل بۇرىنعىدان 1 مينۋتقا كوپ.

ال الەۋمەتتىك جەلىدە ەڭ كوپ وتىراتىندار نيگەريالىقتار ەكەن. بۇل ەلدىڭ تۇرعىندارى كۇنىنە 4 ساعات 20 مينۋت ۋا­قىتتى الەۋمەتتىك جەلىگە ارنايدى. ودان كەيىنگى ورىندا برازيليا مەن وڭتۇستىك افريكا رەسپۋبليكاسى تۇر – 3 ساعات 44 مينۋت. العاشقى بەستىكتە فيليپپين (3 ساعات 42 مينۋت) مەن كولۋمبيا (3 ساعات 35 مينۋت) بار. الەۋمەتتىك جەلىلەرگە از ۋاقىت ارنايتىن ەل – جاپونيا. مۇنداعى ينتەرنەت قولدانۋشىلارى تاۋلىگىنە 49 مينۋتتى الەۋمەتتىك جەلىگە جۇمسايدى. ودان كەيىنگى ورىندا وڭتۇستىك كورەيا (1 ساعات 11 مينۋت) جانە اۋستريا (1 ساعات 30 مينۋت) تۇر.

دەرەكتەرگە سۇيەنسەك، ادام­داردىڭ كوپشىلىگى (47 پايىز) الەۋمەتتىك جەلىلەردى وتباسىمەن جانە دوستارىمەن حابارلاسۋ ءۇشىن پايدالانادى ەكەن. ال 35،4 پايىزى بوس ۋاقىتىن عانا وتكىزگىسى كەلەدى. جاڭالىقتاردى وقىپ، وقيعالاردى قاداعالاپ وتىراتىنداردىڭ ۇلەسى – 34،6 پايىز. قولدانۋشىلاردىڭ 30 پايىزى بۇل جەردەن بەلگىلى ءبىر مازمۇنداعى دۇنيەلەردى ىزدەيدى. 28،7 پايىزى الەۋمەتتىك جەلى ارقىلى الەمدە نە بولىپ جاتقانىن ءتۇسىنىپ، نازاردا ۇستاۋعا تىرىسادى. پاي­دالانۋشىلاردىڭ 27 پايىزى الدەبىر دۇنيەنى ىسكە اسىرۋ ءۇشىن الەۋمەتتىك جەلىلەردەن شابىت پەن جاڭا يدەيا ىزدەيدى ەكەن. ءتۇرلى تاۋاردى ىزدەپ، ساتىپ الاتىندار دا جوق ەمەس (26،2 پايىز).

الەمدەگى ەڭ تانىمال الەۋمەتتىك جەلى – Facebook. ونى 2،9 ملرد ادام قولدانادى. ودان كەيىنگى ورىندا Youtube (2،5 ملرد قولدانۋشى) پەن WhatsApp (2 ملرد قولدانۋشى) تۇر. ۇزدىك بەستىككە Instagram (1،4 ملرد قولدانۋشى) جانە WeChat (1،3 ملرد قولدانۋشى) ەنىپ وتىر. سونداي-اق تانىمال جەلىلەردىڭ قاتارىندا TikTok، Facebook Messenger، Telegram، قىتايلىق Douyin، Kuaishou، Sina Weibo جانە باسقالارى بار.

بۇل رەتتە قولدانۋشى­لاردىڭ ەڭ سۇيىكتى جەلىسى WhatsApp ەكەنى انىقتالدى. بەلسەندى قولدانۋشىلاردىڭ 16،1 پايىزى مارك تسۋكەربەرگ باسقاراتىن Meta-عا تيەسىلى جەلىنى ەڭ سۇيىكتى جەلى رەتىندە تاڭداعان. بۇل ساناتتاعى ەكىنشى ورىن Facebook الەۋمەتتىك جەلىسىنە (14،6 پايىز) بۇيىرسا، ۇشتىكتى Instagram (14،5 پايىز) تۇيىندەگەن. ەكەۋى دە – Meta-نىڭ ءونىمى.

ينتەرنەت پايدالانۋشىلا­رىنىڭ الەۋمەتتىك جەلىدە وتكى­زەتىن ۋاقىتىنىڭ كوپ بولىگى Youtube-كە تيەسىلى. ادامدار ايىنا ورتاشا ەسەپپەن 23،4 ساعاتىن وسى جەلىگە ارنايدى. سول سەكىلدى پايدالانۋشى­لار ايىنا TikTok-تا 22،9 ساعات، Facebook-تە 19،7 ساعات، WhatsApp-تا 17،3 ساعات، Instagram-دا 11،7 ساعات، Line-دا 11 ساعات، Twitter-دە 5،5 ساعات، Telegram-دا 4 ساعات، Facebook Messenger مەن Snapchat-تا 3،1 ساعات وتىراتىنى بەلگىلى بولدى.