قاراشىعاناق: ارىپتەستىك پەن دامۋ – باستى باسىمدىق

ءومىر ءسۇرۋ ساپاسىن جاقسارتۋعا باعىتتالعان الەۋمەتتىك جانە ينفراقۇرىلىمدىق جوبالاردى ىسكە اسىرۋ ءونىمدى ءبولۋ تۋرالى تۇپكىلىكتى كەلىسىمدە بەكىتىلگەن مىندەتتەمەلەرگە ەنگىزىلگەن. قپو 1998 جىلدان بەرى ورال ءوڭىرىنىڭ الەۋمەتتىك دامۋىنا ەلەۋلى ۇلەس قوسىپ كەلەدى. ناقتى نەنى، قاشان جانە قايدا سالۋ كەرەكتىگى وبلىس باسشىلىعىمەن بىرلەسىپ، باتىس قازاقستان وبلىستىق ءماسلي­حاتىنىڭ بەكىتۋىمەن شەشىلەدى. بۇل بىزگە ەڭ سۇرانىسقا يە جوبالاردى بىرلەسىپ تاڭداۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. ياعني سۇرانىس ۇسىنىستى تۋدىرادى.

وزەكتى باعىتتاعى بۇل جۇ­مىس­تار بيىل دا جۇرگىزىلۋدە. ورال – ەلىمىزدىڭ «باتىس قاقپا­سى» ەكەنىن جۇرتشىلىق مويىن­دا­عان. سوندىقتان ءوڭىر ءۇشىن كولىك-لوگيستيكانى دامىتۋ ەرەك­­شە ماڭىزعا يە. ءدال وسى ۇس­­تا­نىم­دارعا وراي «ورال» حالىق­­ارا­لىق اۋەجايىن قايتا جاڭ­عىر­تۋ ماسەلەسى قارالدى. وتكەن عاسىردىڭ جەتپىسىنشى جىلدارى سالىنعان عيمارات بارلىق جاعى­نان ەسكىرگەن. سونىمەن قاتار 2014-2015 جىلدارى ۇشۋ-قونۋ جولاعى بارلىق ۇلگىدەگى زاما­ناۋي ۇشاقتاردى قابىلداۋ ءۇشىن قايتا جاڭعىرتىلدى. اۋەجاي تەر­مي­نالىن قايتا قۇرۋ – كەشەن­دى جوبانىڭ جالعاسى. وعان قارا­جاتتى قۇرىلىس-مونتاج جۇمىستارىنا تاپسىرىس بەرۋشى «قارا­شىعاناق پەترولەۋم وپە­رەي­تينگ ب.ۆ.» كومپانياسى ءبول­دى. عيماراتتىڭ اۋدانى ۇل­عايىپ، تەرمينالدىڭ ءوزى زا­ما­ناۋي ديزايندا جاسالدى. تەح­­نيكالىق جاب­دىقتار حالىق­ارالىق ستان­دارتتارعا ساي. اۆيا­تسيا­لىق قاۋىپ­­سىزدىك ماسەلەلەرىنە كوپ كو­ڭىل بولىنەدى. سونداي-اق كەدەن­دىك، شەكارالىق، سانيتار­لىق-كا­ران­تيندىك قىزمەتتەر، اقپارات­تىق ورتالىق پەن مەديتسينالىق پۋنكت، ىشكى جانە حالىقارالىق رەيستەرگە ارنالعان جەكە زالدار بار. قازىر نىسان پايدالانۋعا بەرۋ­گە دايىن دەۋگە بولادى. جاڭا اۋە­جاي­دىڭ وتكىزۋ قابىلەتى ساعا­تى­نا 200 جولاۋشىعا ەسەپتەلگەن، ال اۋە تاسىمالىنىڭ جىلدىق كولە­مى 400 مىڭ جولاۋشىنى قۇرايدى.

قپو-نىڭ كولىك-لوگيستيكا سالاسىنا تىكەلەي قاتىسى بار تاعى ءبىر ءىرى الەۋمەتتىك نىسان – ورال قالاسىنىڭ جاڭا اقجايىق شاعىن اۋدانىنا شاعان وزەنى ار­قى­لى وتەتىن كوپىرى بار جول­دىڭ قۇرىلىسى. بۇعان دەيىن كوم­پانيانىڭ تاپسىرىسى بويىنشا وبلىس ورتالىعىنداعى تەمىر جول ارقىلى وتەتىن كوپىر قۇرىلىسى مەن ورال قالاسى ماڭىنداعى «دەركۋل» شاعىن اۋدانىمەن بايلانىستىراتىن كوپىر قايتا جاڭعىرتىلىپ ۇلگەرىلگەن بولاتىن. ياعني قپو-نىڭ كوپىرلەر­دى قايتا قالپىنا كەلتىرۋ جانە سا­لۋ تاجىريبەسى بار، بۇل، ارينە، جا­ڭا ستراتەگيالىق ماڭىزدى نى­سان­نىڭ قۇرىلىسىنا پايداسىن تيگىزەدى.

جالپى ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپ­تەر­دىڭ قۇرىلىسى تۋرالى دا وسى­نى ايتۋعا بولادى. ءبىلىم بەرۋ نى­ساندارى دا – الەۋمەتتىك ارىپ­تەستىك باعدارلاماسىنىڭ نەگىز­گى باسىمدىقتارى. كومپانيا وب­لىس اۋماعىندا بىرقاتار شا­عىن جيناقتى مەكتەپتەردىڭ قۇ­رى­لىسىنا اتسالىسپاق. ياعني شەت اۋماقتاردا بالالاردى وقىتۋعا ساپالى ءارى قولايلى جاع­داي جاسالادى. قپو كومپانيا­سى سالعان مەكتەپتەردە ساپالى ءبىلىم الۋعا جانە بوس ۋاقىتتى وتكىزۋگە بارلىق جاعداي جاسالعانى ءىس جۇزىندە دالەلدەندى. «پارىز» بيزنەستىڭ الەۋمەتتىك جاۋاپكەرشىلىگى بايقاۋىندا كومپانيا «ۇزدىك الەۋمەتتىك جوبا» نوميناتسياسىندا كۇمىس جۇلدەمەن ماراپاتتالدى. ورالدا سالىنعان مەكتەپ وسىنداي جوعارى باعاعا يە بولدى.

اۋرۋدى ەمدەۋدەن گورى الدىن الۋ وڭاي ەكەنى بەلگىلى. سون­دىقتان قپو الەۋمەتتىك جوس­پارىندا سپورتتىق-ساۋىقتىرۋ كەشەندەرىن (سسك) سالۋعا ۇلكەن كوڭىل بولەدى. ورالدا، وبلىستىڭ بارلىق اۋدانىندا سپورتتىق-ساۋىقتىرۋ كەشەندەرىن قۇرۋ مىندەتى العا قويىل­دى. بۇل اۋقىمدى دا جاۋاپ­تى ىسكە قاراشىعاناقتىق ينۆەس­تورلار بەلسەنە قاتىسۋدا. قازىرگى تاڭدا باتىس قازاقستان وبلىسىنىڭ ءار اۋدانىندا – وسىنداي 6 نى­سان­نىڭ، ال ورال قالاسىندا ءبىر بالالار مەن جاسوسپىرىمدەر سپورت مەكتەبىنىڭ قۇرىلىسى اياق­تال­دى. بۇل باعىتتاعى جۇمىس­تار جالعاسۋدا. سپورت عيمارات­تارى­نىڭ بارلىعىندا كوماندالىق سپورت تۇرلەرىنە ارنالعان زالدان باسقا، ترەناجەرلاردا جاتتىعۋلار جاساۋعا، سپورتتىڭ كۇشتى تۇرلەرى بويىنشا جاتتىعۋلار جاساۋعا ارنالعان بولمەلەر، ال سپورتتىق-ساۋىقتىرۋ ورتالىقتارىندا تۋرنيكەتتەر مەن جۇگىرۋ جولدارى بار ويىن الاڭدارى بولادى.

قپو باسپانامەن قامتاماسىز ەتۋ سياقتى ماڭىزدى ماسەلەنى شەشۋدەن دە شەت قالمايدى. الەۋ­مەتتىك جوبالار جوسپارىندا ورال قالاسىندا سالىناتىن كوپ­قاباتتى تۇرعىن ۇيلەردىڭ قۇرى­لى­سى بار. سەرىكتەستىك سالىنىپ جاتقان شاعىن اۋدانداردا  اباتتاندىرۋ جۇمىستارىنا دا اتسالىسۋدا.

كوپشىلىگى وبلىستا تىركەلگەن الەۋمەتتىك جوبالاردى جۇزەگە اسى­رۋعا تەك قازاقستاندىق قۇرى­لىس كومپانيالارىنىڭ قاتىسۋى ما­ڭىزدى. مەردىگەرلەردى تاڭ­داۋ كەزىندە قپو جەرگىلىكتى وندىرۋ­شىلەردى قولداۋ جانە جەرگىلىكتى قامتۋدى ارتتىرۋ قاعيداتتارىن ۇستانادى. قۇرىلىس كومپانيا­لارىمەن ءوزارا تۇسىنىستىك رۋحىندا دامىپ كەلە جاتقان ارىپتەس­تىك بايلانىستار ساقتالادى. جوعا­رى ساپا مىندەتتى بولىپ تا­بىلادى. ول جوبالاۋ پرو­تسە­سىندە دە، جۇمىستاردى وندىرۋ­دە دە ساقتالۋى كەرەك. قولدانى­لا­تىن ماتەريالداردىڭ ساپا­سى دا باقىلانادى. ونىڭ ۇستىنە تاعى دا قازاقستاندىق ونىمدەرگە باسىمدىق بەرىلگەن. ال قۇرى­لىسشىلار قپو-مەن ىن­تى­ماق­تاستىقتى ناعىز شەبەرلىك مەك­تەبى دەپ سانايدى. مۇندا تۇتىنۋ­شىنىڭ باقىلاۋى تۇراقتى تۇردە جۇزەگە اسىرىلادى. ونىڭ وكىلدەرى ساۋلەت-تەحنيكالىق قاداعالاۋ ۇيىمىنىڭ ماماندارىمەن بىرگە قۇرىلىس الاڭدارىندا جۇمىس ىستەيدى، بۇل بارلىق تۋىنداعان ماسەلەلەردى دەر كەزىندە جانە جەدەل شەشۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.

ساپا پارامەترلەرى مەن قاۋىپ­سىزدىككە قاتىستى جوعارى تالاپ­تاردى ورىنداۋ ءۇشىن قوسىم­شا وقىتۋ قاجەت. ناعىز شەبەر­لىك تا­بيعي تۇردە باسەكەگە قابىلەت­تىلىكتى ارتتىرادى جانە قازاقستان­­دىق قۇرىلىسشىلارعا قيىندىق­سىز جۇمىس ىستەۋگە مۇمكىندىك بەرە­دى. سوندىقتان قپو-مەن ىن­تى­ماقتاستىق وتە بەدەلدى جانە پەرس­پەكتيۆالى بولىپ سانالادى.

«قاراشىعاناق پەترولەۋم وپەرەيتينگ ب.ۆ.» كومپانياسى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ەڭ بەدەلدى ماراپاتتارىنىڭ ءبىرى – بيزنەستىڭ الەۋمەتتىك جاۋاپ­كەرشىلىگى ءۇشىن بەرىلەتىن «پارىز» سىيلىعىمەن ءتۇرلى نوميناتسيالار بويىنشا بىرنەشە رەت مارا­پات­تال­عان. ال وتكەن جىلى العاش رەت بايقاۋدىڭ گران-پري يەگەرى اتان­دى، بۇل – قاراشىعاناق جوباسىنا قاتىسۋشىلاردىڭ جوعارى جەتىستىكتەرىن مويىنداۋ. قپو-نىڭ وبلىستىڭ الەۋمەتتىك ين­فراقۇرىلىمىن دامىتۋعا سال­عان ينۆەستيتسياسىنىڭ جالپى سوماسى 454 ملن دوللار­دان اسادى دەپ باعالانىپ وتىر. وسى قارجىلاندىرۋ اياسى­ندا باتىس قازاقستان وبلىسى­نىڭ بار­لىق اۋدانىندا 220-دەن استام الەۋ­مەتتىك جانە ينفرا­قۇ­­رى­لىمدىق جوبا جۇزەگە اسىرىلدى.