ازاماتتىق اۆياتسيا: وتكەن جىلى نە وزگەردى؟

ماسەلەن، وتكەن جىلدىڭ باس­تى جەتىستىكتەرىنىڭ ءبىرى رەتىندە حالىقارالىق ازاماتتىق اۆيا­­تسيا ۇيىمىنىڭ (ICAO) قازاق­ستان­دا جۇرگىزگەن تەكسەرىسىن اتاۋعا بولادى. تەكسەرۋ قورىتىندىسى بويىنشا حالىقارالىق ۇيىم قازاقستاننىڭ ۇشۋ قاۋىپسىز­دىگىن قامتاماسىز ەتۋ دەڭگەيىن 84 پايىزعا دەيىن كوتەردى. بۇل الەمدىك ورتاشا كورسەتكىشتەن 15 پايىزعا جوعارى. اتالعان كورسەتكىش بويىنشا، قازاقستان نيدەرلاند (87 پايىز)، بەلگيا (87 پايىز)، پورتۋگاليا (87 پا­يىز)، چەحيا (87 پايىز)، لاتۆيا (86 پايىز)، دانيا (85 پايىز)، يسلانديا (84 پايىز)، پولشا (84 پايىز)، سلوۆەنيا (82 پايىز)، كيپر (82 پايىز) سەكىلدى ەلدەرمەن ءبىر قاتاردا تۇر.

يندۋستريا جانە ينفراقۇ­رى­لىمدىق دامۋ مينيسترلىگى حابار­لاعانداي، قازاقستاننىڭ ازامات­تىق اۆياتسيا سالاسىن تەكسەرۋ ماقساتىندا ەۋروپالىق كوميس­سيانىڭ ەۋروپالىق وداق ەل­دەرىنىڭ اۆياتسيالىق قاۋىپسىز­دىك جونىندەگى اگەنتتىگى مەن اۆياتسيا­لىق بيلىك وكىلدەرى، اقش كولىك قاۋىپسىزدىگى اكىمشىلىگى (TSA) ساراپشىلارى ءبىزدىڭ ەلگە ارنايى كەلدى. اقش-تىڭ اۆياتسيالىق ساراپشىلارى مينيسترلىكتىڭ، اۆياتسيالىق رەتتەۋشىنىڭ جانە اۋە­جايلاردىڭ ۇيلەسىمدى جۇمى­سىن باعالاپ، اۋديتورلار الدىن­داعى اشىقتىعىن اتاپ ءوتتى.

بۇل رەتتە «قازاقستاننىڭ اۆياتسيا­لىق اكىمشىلىگى» اكتسيو­نەر­لىك قوعامى باقىلاۋ-قاداعا­لاۋ فۋنكتسيالارىن ىسكە اسىرۋ شەڭبەرىندە 16 اۋەجاي­دى سەرتيفيكاتتاۋ جانە 32 ينسپەك­تسيا­­لىق تەكسەرۋ جۇرگىزگەن. اۆيا­­تسيا ماماندارىنا كۋالىك بەرۋ بويىنشا 2 500-دەن استام مەم­لەكەتتىك قىزمەت كورسە­تىل­­گەن. 9 اۆياتسيالىق وقۋ ورتا­لىعى سەر­تي­فيكاتتاۋدان ءوتىپ، 17 ينس­پەك­تسيالىق تەكسەرۋ جۇر­گىزىل­دى. بيىل Qazaq Air اۋە كومپا­نيا­سى­نىڭ اۋە كەمەسى ارۋبا تىزىلىمى­نەن قازاقستاننىڭ ازاماتتىق اۋە كە­مەلەرى تىزىلىمىنە قايتا تىركەلدى.

سونداي-اق بىلتىر قازاقستان ازاماتتىق اۆياتسيانىڭ ەۋرو­پالىق كونفەرەنتسياسىنا باقى­لاۋشى مارتەبەسىنە يە بولدى جانە تمد-دان ەساس-قا قا­بىلدانعان ءۇشىنشى ەل اتاندى.

«ىشكى تاسىمالدار كولەمى پاندەمياعا دەيىنگى دەڭگەيدە قالپىنا كەلتىرىلىپ، ودان دا اسىپ ءتۇستى. ىشكى ءتۋريزمدى دامىتۋ شەڭبەرىندە تۇركىستان، الاكول، بالقاش، ششۋچە-بۋراباي كۋرورتتىق ايماعى سياقتى تۋريستىك ورىندارعا الەۋمەتتىك ماڭىزى بار رەيستەر ورىندالدى. 24 ەلمەن 73 باعىت بويىنشا حالىقارالىق اۋە رەيستەرى جاڭارتىلىپ، اشىلدى. بۇل پاندەمياعا دەيىنگى كەزەڭنىڭ 66 پايىزىنا تەڭ. مالديۆ ارالدارىمەن الماتى – مالە، قاتارمەن الماتى – دوحا، شري-لانكامەن الماتى – كولومبو، كۋۆەيتپەن الماتى – ەل-كۋۆەيت، ءباا-مەن ابۋ-دابي – الماتى باعىتتارى بويىنشا جاڭا رەيستەر اشىلدى»، دەپ حابارلادى يندۋستريا جانە ينفراقۇرىلىمدىق دامۋ مينيسترلىگىنىڭ ازاماتتىق اۆيا­تسيا كوميتەتى.

سونىمەن قاتار قازاقستان مەن اقش اراسىندا تىكەلەي تۇراقتى اۋە قاتىناسىن ورناتۋ شەڭبەرىندە پارلامەنت ءماجىلىسى ەل ۇكىمەتى مەن اقش ۇكىمەتى اراسىنداعى اۋە قاتىناسى تۋرالى كەلىسىمدى راتيفيكاتسيالاۋ تۋرالى زاڭ جوباسىن ماقۇلدادى. ول تىكەلەي تۇراقتى رەيستەردى ورىنداۋعا قۇقىقتىق بازا قالىپ­تاستىرادى.

بۇدان بولەك اۋە كولىگىنىڭ جەرۇستى ينفراقۇرىلىمىن جاڭ­عىرتۋعا دا كوڭىل بولىنۋدە. ينفراقۇرىلىمدى دامىتۋدىڭ 2020-2025 جىلدارعا ارنالعان «نۇرلى جول» مەملەكەتتىك باع­دار­لاماسى شەڭبەرىندە وسكەمەن قالاسى اۋەجايىنىڭ ۇشۋ-قونۋ جولاعى قايتا جاڭارتىلۋدا. جولاقتاردى 300 مەترگە ۇزارتۋ جانە اۋە كەمەلەرىنىڭ قازىرگى زامانعى تۇرلەرىن قابىلداۋ ءۇشىن جارىق-سيگنالدىق جابدىقتى اۋىس­تىرۋ كوزدەلگەن.

جەكە ينۆەستيتسيالار ەسەبى­نەن شىمكەنت قالاسىنىڭ اۋە­جايىندا جاڭا تەرمينالدىڭ قۇرى­لىسى جالعاسۋدا. ول تەرمينال الاڭىن 3،8 مىڭنان 35 مىڭ شارشى مەترگە دەيىن كەڭەي­تۋگە جانە وتكىزۋ قابىلەتىن ساعا­تىنا 150 ادامنان 2 مىڭ جولاۋ­شىعا دەيىن ۇلعايتۋعا مۇم­كىندىك بەرەدى. جاڭا تەرمي­نال حالىق­ارالىق ساپا جانە قاۋىپ­سىزدىك ستاندارتتارىنا سايكەس كەلەدى.

باتىس قازاقستان وبلىسىنىڭ اكىمدىگى جەكە ينۆەستيتسيالار­دى تارتا وتىرىپ، ورال قالاسى اۋەجايىنىڭ اەروۆوكزال كەشە­نىن جاڭعىرتۋ بويىنشا جۇمىس جۇرگىزۋدە. تەرمينال اۋماعى ەكى ەسە ۇلعايىپ، وتكىزۋ قابىلەتى ساعاتىنا 100 ادامنان 200 جولاۋشىعا جەتەدى.

سونداي-اق بىلتىر قوستاناي قالاسى اۋەجايىنىڭ اەروۆوكزال كەشەنىن رەكونسترۋكتسيالاۋ جۇمىستارى باستالدى. وتكىزۋ قابىلەتىن ساعاتىنا 200 ادامنان 250 جولاۋشىعا دەيىن ارتتىرۋ جوسپارلانۋدا.

الاكول تۋريستىك ورتالىعى­نىڭ كولىكتەر ءۇشىن قولجەتىم­دىلى­گىن قامتاماسىز ەتۋ ماقساتىندا ءۇرجار اۋىلى اەروۆوكزالىنىڭ ۇشۋ-قونۋ جولاعىن جانە عيما­راتىن رەكونسترۋكتسيالاۋ بويىنشا جۇمىستار جۇرگىزىلۋدە. سون­داي-اق ءۇشارال قالاسى اۋەجا­يى­نىڭ ۇشۋ-قوناۋ جولاعىن، رۋلدەۋ جولىن جانە پەررونىن جاڭعىرتۋ جۇمىستارى باستالدى.

2021 جىلى ىشكى رەيستەردە جەكە كۋالىكتىڭ تۇپنۇسقاسىن پايدالانباي، جەكە دەرەكتەردى راستاۋ ءۇشىن Egov Mobile ارقىلى تسيفرلى قۇجاتتار قىزمەتى ەن­گىزىلدى. جوبا ەلىمىزدىڭ بارلىق اۋەجايىندا ىسكە قوسىلدى.