سەناتتا اشارشىلىق تۋرالى قۇجاتتاردىڭ كەزەكتى جيناعى تانىستىرىلدى

ەڭبەكتىڭ العاشقى ءۇش تومى دا سەناتتىڭ ۇيىتقى بولۋىمەن بيىلعى مامىر ايىندا ساياسي قۋعىن-سۇرگىن جانە اشارشىلىق قۇرباندارىن ەسكە الۋ كۇنى قارساڭىندا جارىق كورگەن ەدى.

ءىس-شارا بارىسىندا ماۋلەن اشىمباەۆ تاۋەلسىزدىكتىڭ 30 جىلدىعى قارساڭىندا مۇنداي ەڭبەك باسىلىپ شىعۋىنىڭ ماڭىزى زور ەكەنىنە نازار اۋداردى. ول ءوز سوزىندە ەگەمەندىك العالى ەلىمىز تاريحىمىزدى تانۋ جولىندا تولايىم تابىسقا قول جەتكىزگەنىن اتاپ ءوتتى.

«ءبىز تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ 30 جىلدىق تاريحي مەجەسىن ايتۋلى جەتىستىكتەرمەن قارسى الىپ وتىرمىز. وسى ارالىقتا تاريحىمىزدى تانۋ، رۋحانياتىمىزدى دارىپتەۋ جانە ۇلتتىق قۇندىلىقتارىمىزدىڭ ءورىسىن كەڭەيتۋ جولىندا اۋقىمدى جۇمىس اتقارىلدى»، دەدى سەنات توراعاسى.

ماۋلەن اشىمباەۆ بۇل جۇمىستارعا وتاندىق عالىمدار مەن تاريحشىلار ۇلكەن ۇلەس قوسقانىن تىلگە تيەك ەتتى. سونداي-اق ول مەملەكەت باسشىسى ۇلت تاريحىنىڭ جۇيەلى تۇردە زەرتتەلۋىنە باسا ءمان بەرىپ وتىرعانىن ايتتى.

«پرەزيدەنتىمىز قاسىم-جومارت توقاەۆ «تاۋەلسىزدىك بارىنەن قىمبات» اتتى ماقالاسىندا زوبالاڭ جىلداردى جان-جاقتى زەرتتەۋ، اشارشىلىق قۇرباندارىنىڭ سانىن ناقتىلاۋ، تاريحي قۇجاتتاردى جيناقتاپ، ولاردى مۇقيات زەردەلەۋ كەرەكتىگىن ايتقان ەدى. وسىعان وراي سەنات عالىمدارمەن بىرلەسىپ، بۇل باعىتتا ءبىراز جۇمىس اتقاردى. بيىل مامىر ايىندا «اشارشىلىق. گولود. 1928-1934. دوكۋمەنتالنايا حرونيكا» اتتى قۇجاتتار جيناعىنىڭ ءۇش تومى جارىق كوردى. وندا اشارشىلىققا قاتىستى بىرەگەي تاريحي قۇجاتتار مەن دەرەكتەر، ناۋبەتتىڭ سەبەبى مەن سالدارى تۋرالى ارحيۆ ماتەريالدارى جيناقتالعان»، دەدى ماۋلەن اشىمباەۆ.

بۇگىن كوپشىلىككە جول تارتقان جاڭا ەكى توم دا اشارشىلىق تۋرالى تاريحي قۇجاتتاردى جيناۋ جۇمىستارىنىڭ جالعاسى. ەڭبەكتىڭ 4-تومىندا قازاق اۋىلدارىن كۇشتەپ ۇجىمداستىرۋ، تاركىلەۋ ساياساتىنا قاتىستى حالىقتىڭ نارازىلىعىن بىلدىرەتىن ماڭىزدى ماتەريالدار جيناقتالعان. ال، 5-تومدا كۋاگەرلەردىڭ ەستەلىكتەرى قامتىلدى. بۇل تومنىڭ نەگىزىن اشارشىلىقتىڭ زاردابىن تارتقان اقىن-جازۋشىلار، عالىمدار، قوعام قايراتكەرلەرىنىڭ باستان كەشكەن وقيعالارى قۇرايدى.

سونىمەن قاتار سەنات توراعاسى ەستەلىكتەر مەن جازبالاردى قىسقا ۋاقىتتا جيناقتاپ، توپتاستىرىپ، كوپشىلىككە ۇسىنعان رەداكتسيالىق القا ۇجىمىنا جانە پارلامەنت دەپۋتاتى بەرىك ابدىعالي باستاعان قۇراستىرۋشىلارعا، ەڭبەكتىڭ باسىلىپ شىعۋىنا قولداۋ كورسەتكەن مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگىنىڭ باسشىلىعىنا العىس ءبىلدىردى.

«اشارشىلىق تاقىرىبىن زەرتتەۋ تاۋەلسىز تاريحي سانا قالىپتاستىرۋ ءۇشىن قاجەت. ال ورتاق تاريحي تانىم ءبىرتۇتاس ۇلتتىق سانا قالىپتاستىرۋعا قىزمەت ەتەدى. مۇنىڭ ءبارى تاۋەلسىزدىگىمىزدى كۇشەيتەتىن ماڭىزدى فاكتورلار ەكەنى ءسوزسىز. سوندىقتان ەلىمىزدىڭ باسىنا تۇسكەن الاپات قاسىرەتتى تەرەڭ تۇسىنۋگە مۇمكىندىك بەرەتىن وسى بەستومدىق تاۋەلسىزدىگىمىزدى نىعايتۋعا ءوز ۇلەسىن قوسادى جانە وسى تاقىرىپتى زەرتتەپ جۇرگەن تاريحشى عالىمداردىڭ جۇمىسىنا تىڭ سەرپىن بەرەدى دەپ ۇمىتتەنەمىز»،  دەدى ماۋلەن اشىمباەۆ.

ءىس-شاراعا زيالى قاۋىم وكىلدەرى جانە جيناقتىڭ دايىندالۋىنا اتسالىسقان بەلگىلى تاريحشى عالىمدار قاتىستى. ولار ءوز سوزدەرىندە ۇلتىمىزدىڭ باسىنان وتكەن قاسىرەتتى جىلداردىڭ زاردابىن تەرەڭ زەرتتەپ، ءبىلۋ ءۇشىن وسىنداي ىرگەلى ەڭبەكتىڭ ماڭىزى زور ەكەنىن ايتتى. سونداي-اق تاريحشىلار الداعى ۋاقىتتا دا بۇل باعىتتاعى زەرتتەۋ جۇمىستارى جالعاسا بەرەتىنىنە سەنىم ءبىلدىردى.