قازىرگى قازاق قوعامىندا شاما-شارقى جەتسىن-جەتپەسىن، الەۋەتى كەلسىن-كەلمەسىن ايتەۋىر ءبىرىنشى بولۋعا ۇمتىلاتىنداردىڭ، كەز كەلگەن قۇرباندىققا بارا وتىرىپ ءاپ-ساتتە بيىك بەلەستەردى ىلدىم-جىلدىم باعىندىرۋعا تىرىساتىنداردىڭ قاتارى كوبەيىپ تۇر. ارينە، كەز كەلگەن سالادا، ءوز ورتاڭدا ءبىرىنشى بولعانعا نە جەتسىن. بىراق، اباي ايتقانداي، «اقىرىن ءجۇرىپ، انىق باساتىنداردىڭ» دا ەڭبەگى دالاعا كەتىپ جاتقان جوق. وزگە سالالاردى بىلاي قويعاندا، سپورتتا ەكىنشى بولىپ ءجۇرىپ-اق تالاي تابىسقا جەتۋگە، بيىك شىڭداردى باعىندىرۋعا بولاتىنىن سپورتشىلارىمىز حالىقارالىق جارىستاردا سان مارتە دالەلدەپ ءجۇر. 24 قازان كۇنى باستالاتىن بوكستان الەم چەمپيوناتى قارساڭىندا وسى تاقىرىپقا توقتالا كەتكەندى ءجون كوردىك.

الىسقا بارماي-اق، جۋىردا عانا جاپونيانىڭ باس شاھارى – توكيودا مارەسىنە جەتكەن جازعى وليمپيا ويىندارىندا بوكستان 52 كيلو سالماقتا قولاعا قول جەتكىزگەن ساكەن بيبوسىنوۆتىڭ مىسالى سوزىمىزگە دالەل بولا الادى. 2018 جىلعى ەل چەمپيوناتىندا ەكىنشى ورىنعا تابان تىرەگەننەن كەيىن بيبوسىنوۆ مامانداردىڭ كوزىنە ءتۇسىپ، سول جىلى ۇلتتىق قۇراماعا قابىلداندى. قۇرامانىڭ ەكىنشى ءنومىرلى بوكسشىسى بولسا دا ول 2019 جىلى رەسەيدىڭ ەكاتەرينبۋرگ قالاسىندا وتكەن الەم چەمپيوناتىندا قولا جۇلدە يەلەندى. ال بىلتىر شىمكەنتتە ۇيىمداستىرىلعان قازاقستان بىرىنشىلىگىنىڭ فينالىندا جاس بوكسشى سابىرحان ماحمۇدتان جەڭىلىپ، تاعى دا ەكىنشى بولىپ قالدى. وسىدان كەيىن ۇلتتىق قۇرامانىڭ باپكەرلەر قۇرامى يوردانيادا وتەتىن وليمپيا ويىندارىنا جولداما بەرەتىن تۋرنيرگە كىمدى اپارامىز دەپ ءبىراز باس قاتىردى. ءسويتىپ سوڭىندا تاڭداۋ ساكەنگە ءتۇسىپ، تاعى دا ەكىنشى ءنومىرلى بوكسشى ماڭىزدى جارىسقا اتتاناتىن بولدى. اممان شارشى الاڭىندا بيبوسىنوۆ شيرەك فينالدا ۇتىلسا دا قوسىمشا كەزدەسۋ ارقىلى توكيو وليمپياداسىنىڭ جولداماسىن جەڭىپ الدى.
وسىنداي «تار جول، تايعاق كەشۋ» ارقىلى وليمپياداعا ليتسەنزيا العان ساكەننىڭ توكيودا جۇلدەلى ورىننان كورىنۋدەن باسقا ەش امالى جوق ەدى. ويتكەنى ءتورت جىلدىقتىڭ باستى جارىسىندا جۇلدەگەرلەر قاتارىنان كورىنە الماي، ەلگە بوس قورجىنمەن قايتاتىن بولسا، ۇلتتىق قۇراماداعى ورنىنان ايىرىلىپ قانا قويماي، جانكۇيەرلەردىڭ سىنىنا ۇشىرايتىنى انىق-تىن. سەبەبى وليمپيادانىڭ الدىندا جانكۇيەرلەر تاراپىنان توكيوعا چەمپيوناتتا توپ جارعان سابىرحان ماحمۇد بارۋى كەرەك ەدى دەگەن پىكىر ءجيى ايتىلعان-دى. ماڭىزدى دودا الدىندا جانكۇيەرلەردىڭ وسىنداي سوزدەرى ساكەنگە قامشى بولىپ ءتيىپ، وعان قوسىمشا موتيۆاتسيا بەردى. ناتيجەسىندە، وتانداسىمىز ەلگە ابىرويلى ورالدى.
ەكىنشىلەردىڭ قاتارىندا ءجۇرىپ ەرلىك كورسەتكەندەردىڭ ساپىندا ەركىن كۇرەستەن 2012 جىلعى لوندون وليمپياداسىنىڭ جانە 2017 جىلعى الەم چەمپيوناتىنىڭ قولا جۇلدەگەرى، ازيا بىرىنشىلىگىنىڭ التىن مەدال يەگەرى اقجۇرەك تاڭاتاروۆ تا بار. 1996 جىلى كۇرەس ۇيىرمەسىنە كەلىپ، بالۋاندىق ونەردىڭ قىر-سىرىنا قانىققان اقجۇرەك ەرەسەكتەر دۋىنا 2003 جىلى قوسىلدى. سول ۋاقىتتاردا جارقىراپ كورىنە باستاعان تاڭاتاروۆ ەل چەمپيوناتتارىندا الدىنا جان سالماي ءجۇردى. دەگەنمەن ول ءوزىنىڭ سپورتتاعى ەڭ ەلەۋلى جەتىستىكتەرىنە كارەراسىنىڭ سوڭىندا قول جەتكىزدى. ويتكەنى ونى باپكەرلەرى ءالى جاسسىڭ، بولاشاعىڭ الدا دەپ ۇمىتتەندىرىپ، ياكۋتيادان كەلگەن لەگيونەر لەونيد سپيريدونوۆتىڭ كولەڭكەسىندە قالدىرا بەردى. 2008 جىلعى بەيجىڭ وليمپياداسىنا دا اقجۇرەكتىڭ ورنىنا سپيريدونوۆ باردى. ناتيجەسىندە، ول قولا جۇلدە ءۇشىن كۇرەستە جەڭىلىپ، بەسىنشى ورىنعا تابان تىرەدى.
كەيىننەن ەلدەگى باپكەرلەر قۇرامى وزگەرىپ، 2012 جىلعى لوندون وليمپياداسىنىڭ جولداماسىنا تالاساتىن بالۋاندار اراسىندا ەلىشىلىك ىرىكتەۋ وتكىزىلدى. كۇرەستىڭ باسى-قاسىندا جۇرگەندەر اقجۇرەك تاڭاتاروۆ پەن لەونيد سپيريدونوۆتى بوزكىلەمدە قايتا-قايتا بەلدەستىرىپ كوردى. ءۇش رەتىندە دە اقجۇرەك باسىم تۇسكەن سوڭ، باپكەرلەر قۇرامىنىڭ ىرىكتەۋگە دە، وليمپيا ويىندارىنا دا تاڭاتاروۆتى الىپ بارۋدان باسقا امالى قالمادى. ءبىر قىزىعى، 2012 جىلعا دەيىن ەكى بالۋاندى بىردە-ءبىر رەت بەلدەستىرمەستەن، بارلىق جارىسقا سپيريدونوۆتى اپارا بەرەتىن.
ءسويتىپ اقجۇرەكتىڭ لوندون تورىندەگى بەلدەسۋدە التىن جۇلدەگە قاراي ءتاپ-ءتاۋىر كەلە جاتقان جولىن جارتىلاي فينالدا ۇندىستاندىق سۋشيل كۋمار كەستى. تورەشىلەر تاراپىنان ادىلەتسىزدىككە ۇشىراعان وتانداسىمىز قولا جۇلدە ءۇشىن كۇرەستە بەيجىڭ وليمپياداسىنىڭ چەمپيونى، تۇرىك سپورتشىسى رامازان ءشاحيندى جەڭىپ، ەلگە قولا مەدالمەن ورالدى. وسىلايشا، قازاقتىڭ قايسار ۇلى ءوز سابىرلىعىنىڭ ارقاسىندا قازاق كۇرەسىنىڭ تاريحىنا ەسىمىن التىن ارىپتەرمەن جازدى.
سيدنەي وليمپياداسىنىڭ چەمپيونى بەكزات ساتتارحانوۆ سياقتى كۇتپەگەن جەردە جارق ەتىپ، باق-جۇلدىزى جانعان بەكزات نۇرداۋلەتوۆ تە ءوز مۇمكىندىگىن سابىرمەن كۇتكەن بوكسشىنىڭ ءبىرى. 2016 جىلى رەسەيدىڭ سانكت-پەتەربۋرگ قالاسىندا وتكەن جاستار اراسىنداعى الەم چەمپيوناتىندا 81 كيلو سالماقتا قولا جۇلدەگە قول جەتكىزدى. كەلەسى جىلى الەمدىك دوداعا قاتىسقان جاستار قۇراماسى تۇگەلدەي ەرەسەكتەر ساپىنا اۋىسىپ، ءبىرازى سالماق دارەجەلەرىن وزگەرتتى. ولاردىڭ قاتارىندا بەكزات تا بار ەدى. وعان سالماق وزگەرتۋىنە ءدال سول رەسەي جەرىندەگى الەم چەمپيوناتىندا 75 كيلو سالماقتا كۇمىس مەدال يەلەنگەن بەك نۇرماعانبەتتىڭ 81 كيلوعا اۋىسۋى بەلگىلى ءبىر دارەجەدە اسەر ەتتى. 2017 جىلعى ەل بىرىنشىلىگىنىڭ فينالىندا (81 كگ) ادىلبەك نيازىمبەتوۆتەن جەڭىلگەن بەكزات ەكىنشى ورىندى قاناعات تۇتتى. ال ءبىر جىلدان كەيىن جاڭا سالماقتا ونەر كورسەتىپ، تاعى دا قازاقستان چەمپيوناتىنىڭ ءفيناليسى اتاندى. التىن جۇلدە ءۇشىن وتكەن جەكپە-جەكتە ول 91 كيلونىڭ ءبىرىنشى ءنومىرلى بوكسشىسى، ريو وليمپياداسىنىڭ كۇمىس جۇلدەگەرى ۆاسيلي لەۆيتتەن ۇتىلدى. ءسويتىپ بەكزات ۇلتتىق قۇرامانىڭ ەكىنشى جانە ءۇشىنشى ءنومىرلى بوكسشىسى اتانىپ، شەتەلدەگى ءىرىلى-ۇساقتى جارىستارعا قاتىسىپ، ءوزىنىڭ جۇلدىزدى ءساتىن كۇتۋمەن بولدى.
دەگەنمەن، بۇل ءسات تە كوپ كۇتتىرگەن جوق. 2019 جىلى رەسەيدەگى ەرەسەكتەر اراسىنداعى الەم چەمپيوناتىنىڭ الدىندا 81 كيلوداعى بەك نۇرماعانبەت وقۋ-جاتتىعۋ جيىندارىندا جاراقات الىپ قالعان سوڭ، باپكەرلەر قۇرامى اقىلداسا كەلە 91 كيلودا ەكىنشى بولىپ جۇرگەن بەكزاتقا مۇمكىندىك بەرۋدى ءجون كورەدى. بۇل – بەكزاتقا الەمدىك سىندا ءوزىن كورسەتۋى، ءوز مىقتىلىعىن باپكەرلەر مەن جانكۇيەرلەرگە دالەلدەۋ ءۇشىن بەرىلگەن ءبىرىنشى جانە سوڭعى مۇمكىندىكتىڭ ءبىرى ەدى. ويتكەنى وسىنداي ماڭىزدى دودادا توپ جارىپ، باپكەرلەردىڭ سەنىمىنە يە بولا الماسا، تاعى دا بەلگىسىز مەرزىمگە دەيىن قۇرامنىڭ ەكىنشى ءنومىرلى بوكسشىسى بولىپ قالا بەرەتىن ەدى. وسىنى تۇسىنگەن بەكزات الەم چەمپيوناتىندا ايانىپ قالمادى. ىرىكتەۋ كەزەڭدەرىندە الدىمەن وڭتۇستىككورەيالىق، كەيىننەن ۆەنەسۋەلا جانە برازيليا بوكسشىسىنان ايلاسىن اسىردى. ال شيرەك فينالدا تۇركيالىق بوكسشىنى ۇتسا، جارتىلاي فينالدا ريو وليمپياداسىنىڭ جەڭىمپازى، əلەمنىڭ ءتورت دۇركىن چەمپيونى حۋليو سەزار دا لا كرۋسپەن كەزدەسىپ، ءۇش راۋندتىڭ قورىتىندىسى بويىنشا وتانداسىمىز كۋبانىڭ داڭقتى بوكسشىسىن تۇعىردان تايدىردى. ءتىپتى لا كرۋستى ءبىر رەت نوكداۋنعا تۇسىرگەنىنە كۇللى الەم كۋا بولدى. ال فينالدىق ايقاستا وزبەكستاندىق ديلشودبەك رۋزمەتوۆتى ەش قيىندىقسىز جەڭىپ، الەم چەمپيونى اتاندى. وسى ناتيجەسىنىڭ ارقاسىندا بەكزات وليمپيا ويىندارىنا قاتىسۋعا مۇمكىندىك الدى.
سونىمەن قاتار ادىلبەك نيازىمبەتوۆ تە كەزىندە وسىنداي ەكىنشىلەر لەگىندە بولعان. لوندون وليمپياداسىنا دەيىن ول 69 جانە 75 كيلولاردا (2008، 2009 جىلدارى) ەل چەمپيوناتىندا توپ جارىپ، بوكستاعى جارقىن بولاشاعى ەندى باستالىپ كەلە جاتىر ەدى. الايدا 2009 جىلى قىتايدا وتكەن ازيا چەمپيوناتىنىڭ ءبىرىنشى كەزدەسۋىندە قىرعىز بوكسشىسىن ۇپاي بويىنشا ۇتىپ جاتىپ (24:5)، ءۇشىنشى راۋندتا تورەشى كۇتپەگەن جەردەن ادىلبەككە قارسى ءۇش رەت ەسەپ اشتى دا، ۇپايعا قاراماستان كەزدەسۋدى توقتاتىپ تاستادى.
وسى جەكپە-جەكتەن كەيىن سول كەزدەگى ۇلتتىق قۇرامانىڭ باس باپكەرى نيازىمبەتوۆكە «كەلەسى وقۋ-جاتتىعۋ جيىندارىنا كەلمەي-اق قويساڭ بولادى»، دەپ بوكسشىنى ۇلتتىق قۇرامادان الاستاتتى. قىتايداعى ساتسىزدىكتەن كەيىن ادىلبەك ۇزاق ۋاقىت وزىنە كەلە الماي، بارلىق جارىستان جۇلدەسىز قايتىپ ءجۇردى. 2011 جىلى بوكستان ورالدا وتكەن اسقار ق ۇلىباەۆتىڭ كۋبوگىندا دا ەكىنشى اينالىمدا سول كەزدەگى ەل چەمپيونى ارمان رىسبەكپەن 6:6 ەسەبىمەن تەڭ ءتۇسىپ، جەڭىلىپ قالدى. بۇل جولى دا جولىم كەلتە بولدى دەپ تۇرعانىندا قۇرامانىڭ باس باپكەرى مىرزاعالي ايتجانوۆ ونى كەلەسى وقۋ-جاتتىعۋ جيىندارىنا شاقىردى. وقۋ-جاتتىعۋ جيىندارىنىڭ ەڭ سوڭىندا باكۋدەگى الەم چەمپيوناتىنا بارۋعا ەكى ۇمىتكەر تاڭدالدى. ءبىرى – ادىلبەك، ەكىنشىسى – ازامات بەلگىباەۆ. سپاررينگ الدىندا بوكس فەدەراتسياسىنىڭ ۆيتسە-پرەزيدەنتى يۋري تسحاي: «كىم ۇزدىك شىعادى، سول الەم بىرىنشىلىگىنە بارادى»، دەپ كەسىپ ايتتى. ەكى بوكسشى ۇزاق ۋاقىت ايقاسىپ، سوڭىندا ازامات بەلگىباەۆتىڭ مۇرنىنان قان كەتكەن سوڭ تسحاي ورنىنان اتىپ تۇرىپ: «چەمپيوناتقا نيازىمبەتوۆ بارادى»، دەپ قىسقا قايىردى دا، كەتىپ قالدى. ادىلبەكتىڭ ءوزى ءبىر سۇحباتىندا: «ەگەر 2011 جىلى مىرزاعالي ايتجانوۆ مەنى قۇرامانىڭ جاتتىعۋ جيىندارىنا شاقىرىپ، ءوزىمدى كورسەتۋگە مۇمكىندىك بەرمەگەندە، سپورتشى رەتىندە مۇنشا جەتىستىككە جەتپەۋىم ابدەن مۇمكىن ەدى...»، دەگەن بولاتىن.
بقو-دا جەل سوت عيماراتىنىڭ شاتىرىن ۇشىرىپ اكەتتى
ايماقتار • كەشە
توقاەۆ پەن ءپۋتيننىڭ كەزدەسۋى 2،5 ساعاتقا سوزىلدى
پرەزيدەنت • كەشە
بىرنەشە وڭىردە اۋا رايىنا بايلانىستى ەسكەرتۋ جاريالاندى
اۋا رايى • كەشە
قازاقستان پرەزيدەنتى رەسەي باسشىسىمەن كەلىسسوز جۇرگىزدى
پرەزيدەنت • كەشە
تمد ءسامميتى قازان ايىندا وتەدى
پرەزيدەنت • كەشە
قاسىم-جومارت توقاەۆ رەسەي پرەزيدەنتىمەن كەزدەستى
پرەزيدەنت • كەشە
«AMANAT» شەنەۋنىكتەردى جاۋاپكەرشىلىككە تارتادى
قوعام • كەشە
سقو-دا جەتى ايدا 464 ينتەرنەت-الاياقتىق تىركەلدى
قوعام • كەشە
الماتىدا قالا قۇرىلىسىنىڭ كەڭەسى قۇرىلدى
ايماقتار • كەشە
مەملەكەت باسشىسى جۇمىس ساپارىمەن سوچي قالاسىنا باردى
پرەزيدەنت • كەشە
ەلوردادا اۋەزوۆ كوشەسى ۋاقىتشا جابىلدى
ەلوردا • كەشە
ششۋچينسكتەگى ويىن الاڭىندا 9 جاستاعى بالا جاراقات الدى
ايماقتار • كەشە
مەكتەپ ديرەكتورلارىنىڭ جالاقىسى ءوسۋى مۇمكىن
ءبىلىم • كەشە
ەكى وبلىستا ءدىن ماسەلەلەرى تۋرالى اقپاراتتىق جۇمىس جۇرگىزىلدى
ايماقتار • كەشە
جىل باسىنان بەرى ەلوردادا 456 ءورت تىركەلدى
ەلوردا • كەشە
اقتاۋدا ءجاسوسپىرىم كوپقاباتتى ۇيدەن قۇلاپ كەتتى
وقيعا • كەشە
«بولاشاق» تاعىلىمداماسىنا قۇجات قابىلداۋ قاشان باستالادى
ءبىلىم • كەشە
نۇر-سۇلتاندا مەكتەپ سالىناتىن ۋچاسكەلەر بەلگىلەندى
ەلوردا • كەشە
قازاقستاننىڭ ەكى قالاسىنان ۆەتنامعا اۋە رەيستەرى قاتىنايدى
قازاقستان • كەشە
اتىراۋ وبلىسىندا اسكەري قىزمەتشى كوز جۇمدى
ايماقتار • كەشە
قازاقستان مەكتەپتەرى بەس كۇندىك وقۋ اپتاسىنا كوشەدى
ءبىلىم • كەشە
دەمالىس كۇندەرى اۋا رايى قانداي بولادى
اۋا رايى • كەشە
ەلىمىزدە ءبىر جىلدا قانت 86،6% قىمباتتادى
قوعام • كەشە
وسكەمەندە ەسىرتكى تاسىمالداعان قىلمىستىق توپ ۇستالدى
قوعام • كەشە
ەلوردادا ورتالىق ازيا ۆولونتەرلەر فورۋمى باستالدى
ەلوردا • كەشە
رەسەيدە وق-ءدارى قويماسى ورتەندى
وقيعا • كەشە
گولوۆكين مەن الۆارەس ءبىر ايدان سوڭ رينگتە كەزدەسەدى
كاسىپقوي بوكس • كەشە
اقمولادا قارجى پيراميداسىن ۇيىمداستىرعاندار ۇستالدى
ايماقتار • كەشە
جىل سوڭىنا دەيىن ەلىمىزدە 5 ۇشاق ساتىپ الىنادى
قوعام • كەشە
ۇقساس جاڭالىقتار