جالعىزدىق ارالى

بىراق بۇلاردان دا ۇرەيلى، بۇلاردان  دا قاتال، بۇلاردان دا ۇزاق جالعىزدىق بار. ول ۋاقىتپەن بەتپە-بەت كەلگەن جال­عىزدىق. ءوز-وزىڭمەن جاپاندا جالعىز قالعان ءۇنسىز جالعىزدىق – ادام جانىنىڭ ەڭ اۋىر ازابى شىعار. تىم قۇرىسا سا­عاتتىڭ تىقىلىن ءماسليحاتتاس ەتە الماي جالعىز قالۋدىڭ سۇمدىعىن كەز كەلگەن ادام كوتەرە الماۋى دا مۇمكىن. ءيا، جالعىزدىقسىز ادامزاتتى ەلەستەتە الماس تا ەدىك. تىرشىلىك بار جەردە جالعىزدىق بار. ءتىپتى پەندە عۇمىرىنىڭ ءماندى بولىگى دە كەيدە وسى  جالعىزدىقپەن تۇتاس بايلانىستى بولۋى مۇمكىن.

حات تاسۋشى چاك نولاند ەشقاشان ۋاقىتتىڭ تۇتقىنى بولامىن دەپ ويلاماسا كەرەك. ءاردايىم سەكۋندتارمەن ساناسىپ جۇرەتىن مازاسىز ونىڭ ۋاقىت اقىر سوڭىندا فوبياسىنا اينالادى. ادامنىڭ كەيدە ەڭ مىقتى قاسيەتى ونىڭ ەڭ ءالسىز تۇسى بولاتىنى بار. نولاند ءۇشىن ۋاقىت ونىڭ ەڭ ءالسىز تۇسى ەدى. الايدا ول ۇشاق اپاتىنا ۇشىراعانعا دەيىن ەشتەڭەدەن بەيحابار، ۋاقىتپەن ءجۇرىپ-تۇرۋدىڭ حاس شەبەرى ساعاتىنا قاراپ-قاراپ قويىپ سۇيگەنىنە قوڭىراۋ شالادى. قولاستىنداعى بىرنەشە جۇمىسكەردى حات تاسۋدا ۋاقىتتان ءبىر سات­كە دە كەشىگۋگە بولمايتىنىن قاتتى تا­لاپ ەتكەنى سونشالىق، ول ءوز ومىرىندەگى ۋاقىتتىڭ پاتشاسىنداي ەدى. بىراق كەيىن وعان ۋاقىتتىڭ ءوزى پاتشا بولىپ شىعادى. ول ارينە، كەيىن.

ازىرگە ءبىزدىڭ باس كەيىپكەرىمىز چاك نولاند كەللي فريرس ەسىمدى بولاشاق قالىڭ­دىعىنىڭ ءوتىنىپ تۇرىپ «قال» دە­گەنىنە دە قاراماستان، اۋىرىپ تۇرعان ءتىسىن دە جۇلدىرتپاستان، ەسىكتەن ەنگەلى تۇرعان جاڭا جىلدى دا قارسى الماستان  ۇشاققا وتىرىپ، جۇك تولى لاينەرمەن حات-حابارلاردى تاراتۋعا ۇزاق ساپارعا اتتانىپ كەتەدى.

جالپى رەجيسسەر روبەرت زەمەكيستىڭ بۇل ءفيلمى («يزگوي» – «تالكەك») استارى تەرەڭ، الەمدى ءالى كۇنگە دەيىن ءوز جۇم­با­عىمەن تاڭعالدىرۋدان تالماي كەلە جات­قان شەدەۆر. كينو كارتينا اۋەلدە ايت­قانىمىزداي، ادام مەن ۋاقىتتىڭ بەتپە-بەت جالعىزدىعى دەگەنىمىزبەن، ودان بولەك تە ايتار ويلارى از ەمەس. بايقاپ قاراعان ادام اتالعان فيلم ادام بالاسىنىڭ ءاردايىم وتكەنمەن بەلگىلى ءبىر داۋىرلەر­دە، زامانداردا، جىلداردا، ساتتەردە قوشتاسىپ وتىراتىندىعىن اڭعارار ەدى. فيلمدەگى قوسالقى كەيىپكەرلەر، نە­شە جىل بىرگە تۇرعان ايەلى بەتتيمەن اجى­راسىپ، جاس كەلىنشەگىمەن باسقا قا­لادا تىرشىلىك كەشىپ جاتقان ءپيتتىڭ ءوزى وت­كە­نىمەن قوش­تاسقان ادام. سونداي-اق ماس­كەۋدىڭ ءبىر بۇرىشىندا، قابىرعادا ءىلۋلى تۇر­عان لەنيننىڭ قولا تاقتايشاداعى بەي­نەسىن الىپ تاستاپ جاتقان كورىنىس تە ەسكى قو­عامدى كۇرەسىنگە سۇيرەپ، باسقا قوعامعا ءوتىپ بارا جاتقان جاڭا رەسەيدى مەڭزەيدى.

ۇشاعى اپاتقا ۇشىراپ، جالعىزدىق­تىڭ تابانداتقان ءتورت جىلىن ارالدا جال­عىز ءوزى وتكەرگەن باستى كەيىپكەرىمىز دە وتكەنىمەن تولىق قوشتاسىپ، ومىرگە قايتا كەلگەن ادام بولاتىن. نەكەلەسەمىز دەپ جۇرگەن بولاشاق جارى 4 جىلدا باسقا ادامعا تۇرمىسقا شىعىپ كەتەدى. كەللي (قالىڭدىعى) – چاكتىڭ وتكەنى بولاتىن. ونى ءتىپتى باستى كەيىپكەرىمىزدىڭ قاقساتىپ، شىداتپاي، اقىر سوڭىندا كون­كيدىڭ تەمىرىمەن ءوزى ءبىر سوعىپ ج ۇلىپ تاستاعان تىسىمەن دە وبرازدى تۇردە بەينەلەپ قاتار قاراۋعا بولادى. كەللي چاكتىڭ ج ۇلىنعان ءتىسى دەپ تۇسىنگەنىمىز دۇرىس. قايتكەن كۇندە دە ۇشاق اپاتقا ۇشىراعان ساتكە دەيىنگى ءومىردىڭ بارلىعى چاكتىڭ وتكەنى بولاتىن.

باس كەيىپكەردى يەسىز ارالدان امان الىپ شىققان ءۇمىت شىراعى ەدى. حات تاسۋشى­نىڭ جالعىز مىندەتى بولسا، ول – اماناتقا ادال­دىق تانىتىپ سىرتىندا مەكەنجايلارى جازىلعان قوراپتاردى ءوز يەلەرىنە امان-ساۋ جەتكىزۋ. چاك سول مىندەتىنە 4 جىل ارالدا جۇرسە دە ادال بولۋعا تىرىسادى. ۇشاق اپاتىنان تەڭىزدىڭ جاعاسىنا شاشىلىپ تۇسكەن قانشاما سالەمدەمە ونىڭ كەيىن كەرەگىنە دە جارايدى. تەك ءبىر عانا قوراپتى اشپاۋعا بەكىنەدى. سول قوراپتى يەسىنە جەتكىزۋ ءۇشىن دە ول ءومىر ءسۇرۋدى ويلايدى. سول ءۇمىت ءبىزدىڭ قاھارماندى ارال­دان امان الىپ وتەدى.

پسيحولوگيالىق، فيزيكالىق تۇرعى­دان ابدەن قاجىعان كەزدە ادام جالعىز­دىق­تىڭ وزىمەن سويلەسە باستايدى. چاك بىردە وت تۇتاتا الماي ابدەن قينالىپ، ىزالانعان ساتىندە قان-قان قولىمەن سا­لەمدەمەلەردىڭ بىرىنەن شىققان ۆولەيبول دوبىن جىندانىپ، لاقتىرىپ كەپ قالادى. قىزىق بولعاندا، الگى اپپاق دوپقا جۇققان قولىنىڭ قانى ادامنىڭ بەت الپەتىنە ۇقساي قالماسى بار ما؟ نە كەرەك، چاك سول دوپتى وزىمەن سىرلاس دوس ەتۋگە كوشەدى. ءتىپتى جانسىز دوپپەن كەڭەسىپ، داۋلاسىپ، ازىلدەسىپ، اقىر سوڭىندا دوپقا «تىنىشتال، اۋزىڭدى جاپ» دەگەنگە دەيىن بارادى. جوق، ءسىز ويلاعانداي چاك جىندانبايدى. تەك «ۋيلسون» دەگەن اتى بار دوپ ول ءۇشىن شىنىمەن سويلەيتىن. ادام جانىن ۇققاندا سونداي، ءبىر قاراساڭ مۇڭايىپ، بۇرىسە قالادى. ەندى بىردە ك ۇلىمسىرەپ، ءتىپتى ىستەپ جاتقان جۇمىسىڭا كومەكتە­سە كەتەتىن­دەي. ەڭ قيىنى، «ۋيلسوننىڭ» ­سۋعا اعىپ كەتەتىن جەرى. ءيا، دوسى سۋعا اعىپ ­مەرت بولادى. بىراق بۇل ءبىر جاعىنان تۇسىن­گەن ادامعا «ۋيلسون» دا چاكتىڭ وتكەنى بولاتىن تۇعىن. ونىمەن قوشتاسپاسا، جانسىز دوپتى قۇتقارام دەپ ءوزى دە سۋعا باتىپ كەتەر ەدى. الايدا نەشە جىل قۇراستىرعان اعاش سال ءجۇزىپ-ءجۇزىپ الىستان مۇنارتقان كەمەگە قاراي تولقىنمەن جوڭكىلىپ بارا جاتادى...

ءتورت جىل – ءومىرى ءبىر قالىپتى ارناعا تۇسكەن ادامدار ءۇشىن زۋ ەتە تۇسەتىن ۋاقىت. ال ومىرگە قايتا كەلگەندەي، ارالدا جالعىز ءوزى تىرشىلىك كەشكەن ادام ءۇشىن ول ۋاقىت عاسىردان دا ۇزاق.

چاك الگى اشپاعان قوراپتى ءوز مەكەن جايىنا اپارا جاتادى. اڭعارعان ادام الگى قوراپتىڭ سىرتىندا پەرىشتەنىڭ قوس قاناتى بەدەرلەنگەن سۋرەتتى كورەدى. ول نەنى ءبىلدىرۋى مۇمكىن؟ ول قوس قانات – اجىراسىپ كەتكەن قوسالقى كەيىپكەرلەر  پيت پەن بەتتي بولۋى مۇمكىن، ول – قوسىلماعان، تاعدىر ءبىر بولۋدى جازباعان چاك پەن كەللي بولۋى دا عاجاپ ەمەس. قايتكەن كۇندە دە قوس قانات قاتار سەرپىلمەسە بيىك باعىنبايدى، قاشىقتىق ەڭسەرىلمەيدى. ءيا، ءبىردى ايتىپ بىرگە كەتپەيىك، چاك ءتورت جىل بويى اشپاي كەلگەن سوڭعى قوراپتى يەسىنە تابىستايدى. يەسى كىم دەپ سۇرارسىز، يەسى باعانادان ايتىپ وتىرعان قوسالقى، بالكىم باستى كەيىپكەر ءپيتتىڭ بۇرىنعى ايەلى – بەتتي.

كەلليدىڭ تاعدىرى نە بولدى دەپ تە سۇراساڭىز بولادى، كەللي الدەقاشان تۇرمىسقا شىعىپ كەتكەن ەدى. كىمگە دەسە­ڭىز ونى دا ايتۋعا بولادى، بەس جىل بۇرىن چاكتىڭ ءتىسىن ەمدەگەن دانتيستكە...

ادامدى ازاپتاعىڭ كەلسە جالعىز قال­دىر. تۇرمەلەردە جالعىزدان-جالعىز جەكە قاماقتا اي مەن كۇننەن جاڭىلىپ قالعان ادامدار كوبىنە مورالدىق قىسىمعا شىداماي سىنىپ كەتەدى ەكەن. ارينە، ادامنىڭ ىشكى مەنى مىقتى بولماسا، كەز كەلگەن سىناق قاۋىپتى.

بىراق چاك ىشكى قۋاتى مىقتى، قيىن­دىققا وڭاي بەرىلە سالمايتىن ناعىز جان­كەشتى ادام بولاتىن. ول ءتىپتى ارالدا قالعان العاشقى جىلدارى اسىلىپ ولەم دەگەن ءجىبىن كەيىن 4 جىلدان سوڭ جارتاستىڭ باسىنداعى اعاشتان شەشىپ الىپ قايىق جاسايدى. كەزىندە ءوزى اپاتقا ۇشىراعانداعى ۇشاقتىڭ دارەتحاناسى­نىڭ سۋمەن اعىپ كەلگەن ەسىگىن دە قولدان جاساعان اعاش قايىعىنا جەلكەن ەتەدى. ويلاڭىزشى، دارەتحانانىڭ جارتىلاي سىنىق ەسىگى – ونىڭ جاڭا ومىرىنە اشىلعان التىن قاقپادان كەم ەمەس. نولاند ماناعى اشىلماعان قوراپتىڭ سىرتىنداعى پەرىشتەنىڭ قوس قاناتىن ءوزى قولدان قۇراستىرعان سول قىرىق جاماۋ قايىعىنا دا بەدەرلەپ قويادى. قاناتتىڭ اۋەلگى جاراتىلىسى ۇشۋ ەمەس پە، مۇحيتتىڭ ۇستىندە تۇرعان قاتتى داۋىلعا ىلەسىپ سول قانات-ەسىك ۇشادى دا كەتەدى...

بۇل فيلم – كوپ كورەرمەندى ءالى كۇنگە ويلاندىرىپ كەلە جاتقان شىن كلاسسيكا. سەبەبى چاك ەڭ سوڭىندا بەتتيگە ءتورت جىل بويى اشپاي، ساقتاپ الىپ كەلگەن قوراپتىڭ ىشىندە نە زات بولۋى مۇمكىن؟ بىرەۋلەر ايتادى، «ول قوراپتىڭ ىشىندە قۋاتى سول بەتى تاۋسىلماعان، الەمنىڭ كەز كەلگەن نۇكتەسىنەن بايلانىسقا شىعا الا­تىن راديو تەلەفون بولدى» دەيدى. اري­نە، ءازىل دەپ قابىلدايسىز. بىراق سولاي بولۋى دا عاجاپ ەمەس قوي. بىرەۋلەر، بەتتي كۇيەۋىنە: «قايتا قوسىلايىق!» دەپ جازعان عاشىق حاتى مەن كۇيەۋى پيت ءسۇيىپ جەيتىن ءتاتتى شوكولاد پەن اششى سوۋس بولدى» دەيدى.

ءومىردىڭ اششىسى مەن تۇششىسى قاتار جۇرەتىن ءومىردى ءبىر عانا سوۋس پەن شوكولاد ارقىلى قالاي ادەمى ايتۋعا بولادى دەرسىڭ!.. كىم بىلەدى، باستىسى ونى چاك اشقان جوق. يەسىنە تابىستاپ، ءتورت تاراپقا جۇرەتىن جولايرىقتىڭ ورتاسىندا تۇرا بەردى. فيلم وسىلاي اياقتالادى.

ايتپاقشى، چاكتىڭ ءرولىن ءساتتى سوم­داعان توم حەنكس كينو ءتۇسىرىلىمىن ءبىر جىل­عا كەشىكتىرىپ، تەجەپتى. سويتسە وبراز­عا شىنايى كىرۋى ءۇشىن توم شاشىن جالبىراتىپ ءوسىرىپ، ءوزىنىڭ ارسا-ارسا بولىپ ارىقتاۋىن كۇتىپتى. ارالدا ساقال-مۇرتى جالبىراپ جۇرگەن چاكتىڭ بەينەسى شىنايى شىعۋى ءۇشىن سونداي جانكەشتىلىككە بارىپتى. بۇدان كەيىن ونى تالانتتى اكتەر دەمەي كور؟

«تالكەك» – شىن مانىندە شەدەۆر، ادام­نىڭ جالعىزدىقپەن كۇرەسىندەگى  كوز­سىز باتىرلىق تۋرالى ءتامسىل. ونى ءتىپتى، ومىر­گە سونشالىقتى قۇشتارلىقتىڭ ەڭ ۇزدىك ەتالونى دەۋگە دە بولادى. ءوزىنىڭ وت­كەن ءومىرىن تىنىق مۇحيتىنىڭ تەرەڭىنە باتى­رىپ جىبەرىپ، سىنعان اياق-قولىن قايتا جيناپ، ءوزىنىڭ بولمىسىنان جاڭا ادام جاساپ شىققان چاك – ارقايسىمىزدىڭ ءومىرىمىز بولۋى كەرەك.

شىنداپ كەلگەندە چاكتىڭ ۇشاعى اپات­قا ۇشىراعان تىنىق مۇحيتى مەن ونداعى يەسىز ارال ارقايسىمىزدىڭ ىشى­مىزدە بار.

يەسىز ارال قاشاندا ۋاقىتپەن بەتپە-بەت كەلەتىن جالعىز جەر.