مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆ وسىدان ەكى جىل بۇرىن مينيسترلەر مەن اكىمدەرگە، باسقا دا لاۋازىم يەلەرىنە الەۋمەتتىك جەلى ارقىلى حالىقپەن بىرگە بولىپ، جۇرتتىڭ ۇسىنىس-پىكىرلەرىنە قۇلاق تۇرىڭدەر دەگەن ەدى.
العاشقىدا ءوڭىر اكىمدەرى جاپپاي الەۋمەتتىك جەلىلەر ارقىلى كورىنىپ، ەلدىڭ ۇسىنىستارىنا نازار اۋدارىپ، كوپ الدىنا شىعىپ، جۇرتشىلىقتىڭ ۇنىنە قۇلاق اسا باستاعانداي بولدى. سوندا ءبىر بايقاعانىمىز، كەي باسشىلار ءتىپتى كومپيۋتەردى قالاي پايدالانۋدى دا بىلمەيتىن، ونىمەن جۇمىس ىستەپ كورمەگەن بولىپ شىقتى. كوپشىلىگى جالما-جان جانتالاسىپ، كومپيۋتەردە جازۋدى بىلەتىن كومەكشىلەر تارتا باستادى. سولارعا ايتىپ بىردەڭە جازدىرىپ، ايتەۋىر الەۋمەتتىك جەلىدەن كورىنۋگە تىرىستى.
مەملەكەت باسشىسى ءوز جولداۋىندا: «حالىق ۇنىنە قۇلاق اساتىن مەملەكەتتىڭ» باستى قاعيداتى – مەملەكەتتىك اپپارات ازاماتتار مۇددەسى ءۇشىن جۇمىس ىستەۋگە ءتيىس. بۇل ءبىرىنشى كەزەكتە جەرگىلىكتى بيلىككە قاراتا ايتىلىپ وتىر.
تۇرعىندارمەن تىكەلەي قارىم-قاتىناس جاساپ، ولاردىڭ پروبلەمالارىن شۇعىل شەشۋمەن ءدال وسى اكىمدىكتەر اينالىسادى. بىراق ءاردايىم وسىلاي بولىپ جاتقان جوق. جوعارى باسشىلىقتىڭ وڭىرلەردە قابىلدانعان شەشىمدەردى تۇزەتۋىنە، ءتىپتى كەيدە سولاردىڭ ورنىنا شەشىم قابىلداۋىنا تۋرا كەلەدى.
ءتۇرلى دەڭگەيدەگى اكىمدەردىڭ باتىل ءارى دەربەس قادام جاساۋعا قابىلەتى جەتپەي جاتادى. ولار ورتالىققا جالتاقتاپ جۇمىس ىستەيدى. بۇل، نەگىزىنەن، اكىمدەردىڭ حالىق الدىنداعى قازىرگى جاۋاپتىلىق دەڭگەيى جەتكىلىكسىزدىگىنە بايلانىستى ەكەنىن مويىنداعان ءجون. ولاردىڭ قىزمەتىنە باعا بەرگەندە ءوڭىر تۇرعىندارىنىڭ پىكىرى ەسكەرىلە بەرمەيدى. سوندىقتان بارلىق دەڭگەيدەگى اكىمدەردىڭ جۇمىسىن باعالاۋ ءتاسىلىن وڭتايلاندىرۋ كەرەك»، دەپ قاداپ ايتتى.
ال قازىرگى جاعداي قالاي؟ كوپ اكىم باسقا الەمدە جۇرگەندەي. كەيبىرى ءتىپتى اۋىل-ايماقپەن، حالىقپەن مۇلدە ارالاسپايدى. ءار تۇستا اشۋلانعان، اشىنعان جۇرتشىلىق كوشەگە شىعىپ، «بەلشەدەن باتپاققا باتىپ وتىرمىز، وقۋشىلارىمىز مەكتەپكە بارا المايدى، ساباق باستالىپ كەتكەندە عانا مەكتەپتە جوندەۋ جۇمىستارى جاڭا باستالادى، جولدىڭ سيقى بولسا مىناۋ، اپتالاپ، ايلاپ، جارىقسىز كۇنەلتۋدەمىز، قۇبىر تارتىلعانىمەن، سۋ جوق، بالالارىمىز مىنا ىندەت ورشىگەن زاماندا كومپيۋتەرسىز، ينتەرنەتسىز قالاي وقيدى؟» دەپ نارازىلىقتارىن ءبىلدىرىپ جاتادى. مىنە، كۇز كەلدى. بىرقاتار وڭىردە ەگىستىك القاپتارىنا سۋ جەتپەي، ءبارى قۇرعاپ، قۋراپ كەتتى. باتىس وڭىرلەردە قۇرعاقشىلىقتان جەمشوپ بولماي، مال ءولىمى كوبەيگەنى ءمالىم. اعىن سۋدى ساۋداعا سالعاندار بىلگەندەرىن ىستەۋدە. مىسالى، سارىاعاش اۋدانىندا جۇزدەگەن شارۋا قوجالىعىنىڭ كوكونىستەرى، باۋ-باقشا ونىمدەرى سۋ بولماي كۇيىپ كەتكەن. قولداعى مال جايىلىم جوقتىقتان ىڭىرشاعى شىعىپ، قورادا قاماۋلى تۇر. جامبىل وبلىسىندا ءبىر پىسىقاي 80 گەكتار جەردى اينالدىرا قورشاپ، تەرەڭ ارىق قازدىرىپ تاستاعان. وعان ەلدىڭ مالى قۇلاپ ءولىپ جاتىر. ال كاسىپكەرسىماقتار سۋدى، جەردى الدەقاشان جەكەشەلەندىرىپ العان. ەشكىمدى جولاتپايدى. اۋىل جۇرتى جەر ءۇشىن جاعا جىرتىسۋدا. ەندى ءبىر جەردە – الماتىنىڭ ىرگەسىندە تاعى ءبىر پىسىقاي اۋىل حالقىنا تيەسىلى ەلەكتر ترانسفورماتورىن زاڭسىز يەلەنىپ، جەكەشەلەندىرىپ العان. تۇرعىندار ءجيى جارىقسىز قالادى. ماڭايداعى سۋ مۇناراسى دا سونىڭ يەلىگىندە. سونىڭ كەسىرىنەن جۇرت سۋعا جارىماي، قىمبات باعاعا ساتىپ الۋعا ءماجبۇر. سول ماڭايدا الدىمەن كوزگە تۇسەتىندەر – بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنىڭ وكىلدەرى. ال اۋىلدىڭ، اۋداننىڭ باسشىلارى، ءتيىستى سالانىڭ ماماندارى مۇلدەم كورىنبەيدى. جەرگىلىكتى بيلىك وكىلدەرى بولسا، شاراسىز. نارىق زاڭى بويىنشا، جەكەشەنىڭ مۇلكىنە قۇزىرەتى جۇرمەيدى. وسىلايشا، بيلىك پەن حالىق اراسى الشاقتاي تۇسكەن. وسىنىڭ ءبارى تۇپتەپ كەلگەندە، «جابايى جەكەشەلەندىرۋدىڭ» تەرىس سالدارى. ايتەۋىر، سوڭى جاقسى بولسىن. جولداۋدا بەرىلگەن پرەزيدەنت تاپسىرماسىنان سوڭ وسىنداي وزەكتى ماسەلەلەر ءتۇيىنى وڭ شەشىلەر دەپ ۇمىتتەنەمىز.
جالپى، كەز كەلگەن بيلىك وكىلىنە حالىقپەن كەرى بايلانىس جاساۋ وتە قاجەت. ءاربىر مەملەكەتتىك قىزمەتشى الەۋمەتتىك جەلى ارقىلى جاعدايدى ءبىلىپ، جۇرتپەن تىعىز قارىم-قاتىناس ورناتۋعا ءتيىس. تۇيتكىلدى ماسەلەنى كۇنبە-كۇن انىقتاپ، دەر كەزىندە شارا قولدانىپ، جاعدايدى اسقىندىرماي شەشىپ وتىرسا، قانەكي. جۇرتشىلىق اراسىندا بيلىكتەن تۇڭىلگەن، سەنىمىنە سەلكەۋ تۇسكەن ادامدار بارشىلىق. قوعام پىكىرىنە اكىمدەر قۇلاق اسپايدى دەگەن ءسوز جەلدەي ەسەدى. مىنە، وسىعان وراي مەملەكەت باسشىسى: «ۇكىمەت پەن اكىمدەر وڭىرلەردى دامىتۋ جوسپارلارىن بەكىتىلگەن جالپىۇلتتىق مىندەتتەرگە سايكەس جاڭارتۋى قاجەت»، دەپ قاداي ايتتى ءوز جولداۋىندا.
قازىر – ينتەرنەت زامانى، دەمەك جۇرتشىلىقپەن ونلاين ارقىلى دا بايلانىسىپ، «اكىم ساعاتىن» وتكىزۋگە مۇمكىندىك بار. بۇل رەتتە مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت كەمەل ۇلىنىڭ ءوزى ۇلگى بولا ءبىلدى. الەۋمەتتىك جەلىدە بەلسەندىلىك تانىتىپ، ءتىپتى قات-قابات شارۋادان بوساي قالعان ءتۇننىڭ ءبىر ۋاعىندا كەيبىر ماسەلەگە ءوز پىكىرىن ءبىلدىرىپ، ويىن جازىپ، تاپسىرما بەرىپ جاتادى.
وڭىرلەردەگى جولدار ساپاسىز، ءوندىرىس تۇرالاپ قالعان، اۋىل شارۋاشىلىعىندا ماسەلە كوپ. توقىما ءوندىرىسى وتىز جىلعا ارتتا قالدى، سونىڭ سالدارىنان كيىم قىمباتتادى. ءونىمنىڭ كوبى – شەتەلدىڭ بۇيىمدارى. وزىق، جاڭا تەحنولوگيالار قايدا؟ سوعان لايىق جاڭا ءوندىرىس سالالارى نەگە ەنگىزىلمەيدى؟ نەگە وسىعان تالاپ پەن باقىلاۋ جوق؟ جولداۋدان كەيىن سەرپىلەتىن، تاپسىرمانى ورىندايتىن كەز تۋدى.
مەملەكەتتىك تاپسىرىسپەن ءار جەردە سالىنىپ جاتقان كوپقاباتتى ۇيلەردىڭ ساپاسى سىن كوتەرمەيدى. تەندەردى «جەڭىپ العاندار» ساپاسىز، تىم ارزان قۇرىلىس ماتەريالدارىنان ءۇي تۇرعىزىپ، ول كوپ كەشىكپەي قاقىراپ، شاتىرى ۇشىپ، قابىرعاسى سوگىلىپ جاتقانى. جىلدار بويى تۇرعىن ءۇي زاردابىن شەككەندەردىڭ ءوزى قازىر ونداي ۇيلەردى الۋعا اسا قۇشتار ەمەس.
ءوندىرىس دامىماعان سوڭ ءونىم شىعاراتىن، حالىقتى ازىق-ت ۇلىكپەن قامتاماسىز ەتەتىن كاسىپورىندار جوقتىڭ قاسى. سونىڭ سالدارىنان بالالار جاپپاي شەتەلدەن جەتكىزىلگەن، نەدەن جاسالعانى بەلگىسىز، كۇماندى اس-سۋ ءىشىپ، كەيبىرىنىڭ شاشتارى اعارىپ، ءسابي كۇنىنەن باستاپ شاشتارى ءتۇسىپ جاتقان جاعدايلاردى تەلەارنالاردان كورىپ ءجۇرمىز.
ەندىگى جەردە ءىرى قالالارعا حالىقتى توعىتا بەرمەي، اۋىلدى دامىتۋ، وركەندەتۋ – اسا وزەكتى ماسەلە. ويتكەنى ءىرى قالالاردا كەپتەلىس جيىلەپ، تۇرعىندارعا پاتەر، بالاباقشا، مەكتەپ، سۋ، گاز، قوعامدىق كولىك جەتىسپەيدى.
قاسىم-جومارت توقاەۆ مەملەكەت باسشىلىعىنا كەلگەلى ەل باسىنان اۋىر سىناقتار ءوتتى: ارىس وقيعاسى، قوردايداعى قاقتىعىس، كورشى ەلدىڭ ساردوبا سۋ قويماسىنداعى اپات، پاندەميا. كۇنى كەشە عانا بولعان جامبىلداعى جارىلىس قانشاما ادامنىڭ ءومىرىن قيىپ، ەلدى دۇرلىكتىردى. ءبىر كوڭىل جۇباتارلىعى – پرەزيدەنتىمىز باتىل باستامالاردى قولعا العاندىعى. حالىقارالىق ارەنادا بەدەلدى، ءبىلىمدى دە بىلىكتى باسشىنىڭ سونى شەشىمدەرى كوپشىلىكتىڭ قولداۋىنا يە بولىپ وتىر. مىقتى بيلىك، بەدەلدى پارلامەنت قالىپتاستىرۋ، حالىقپەن ساناسىپ، تىعىز بايلانىس ورناتا وتىرىپ، ەلدى دامىتۋ – مەملەكەت باسشىسىنىڭ العا قويعان باستى ماقساتى.
ءبىز پرەزيدەنتىمىزدىڭ جولداۋىنا ءۇڭىلىپ، الداعى ۋاقىتتا ەلدەگى بارلىق وزگەرىستىڭ باسىندا ساياسات تۇرعانىن تۇسىندىك. ساياسي وزگەرىستەردىڭ نەگىزىندە ەكونوميكالىق رەفورمالار جاسالاتىنىن ۇعىندىق. تەك ساياسي بەلسەندىلىگى جوعارى قوعام، كوزى اشىق، ءوز قۇقىعىن ەشكىمگە تاپتاتپايتىن ازاماتتار ەلىمىزدىڭ ەكونوميكالىق، الەۋمەتتىك تۇراقتى دامۋىنا كەپىلدىك بەرەدى.
وكىنىشكە قاراي، حالىقتىڭ ىشىندە دە بارىنە مەملەكەت كىنالى دەپ، قول قۋسىرىپ وتىرا بەرەتىندەر كوپ. جۇرتتىڭ ءوز تاراپىنان بەلسەندىلىك تومەن.
ەكونوميكالىق وزگەرىستەر ساياسي جاڭارۋمەن قاتار جۇرۋگە ءتيىس. مەملەكەت باسشىسىنىڭ ساياسي باستامالارىنا قولداۋ كورسەتىپ، ەلىمىزدە ساياسي جاڭارۋ ۇردىستەرىنە كۇماندانباۋىمىز كەرەك. جولداۋدا پرەزيدەنت وسىعان باسا نازار اۋداردى.
ەلدىڭ الەۋمەتتىك جاعدايىن جاقسارتۋ، اۋىلدى دامىتۋ، جۇمىسپەن قامتۋ، تۇرالاپ قالعان وندىرىسكە جان ءبىتىرۋ، جالاقىنى ءوسىرۋ – مىنە، وسىلار حالىقتىڭ كوكەيىنەن شىعۋعا ءتيىس. مەملەكەت باسشىسى ءبىلىم، عىلىم سالاسى قىزمەتكەرلەرىنىڭ ەڭبەكاقىسىن ءوسىرۋدى قاداپ ايتتى. الداعى ۋاقىتتا عىلىمعا بيۋدجەتتىڭ 1 پايىزىن ءبولۋدى تاپسىردى. بۇل وسى سالا قىزمەتكەرلەرىنىڭ كوڭىلىنەن شىقتى، ارينە.
ەلىمىزدە ەندى حالىق پەن بيلىك اراسى الشاقتاماي، كەرىسىنشە، بارىنشا جاقىنداي ءتۇسۋى كەرەك. بيلىكتىڭ نەگىزگى مىندەتى حالىققا قىزمەت ەتۋ ەكەنى بەلگىلى. جۇرتشىلىقتىڭ ۇسىنىس-تىلەگىنە جوعارى جاق قۇلاق ءتۇرىپ، كوڭىل بولۋگە ءتيىس. قاراپايىم ادامداردىڭ پروبلەماسىنا باسا نازار اۋدارىلعاندا عانا جۇرت تاراپىنان نارازىلىق بولمايدى. سوڭعى كەزدە كەيبىرەۋلەر ادامداردى جاپپاي شەرۋگە شىعۋعا شاقىرىپ، ءارتۇرلى ۇران ايتىپ، جۇرتشىلىقتى اداستىرىپ، ارانداتۋعا تىرىسىپ ءجۇر. الايدا مۇنداي قادامداردان پايدا كورگەن ەشبىر ەل جوق. سونىڭ كەسىرىنەن جۇزدەگەن مىڭ ادام قىرىلىپ، الاپات قانتوگىس بولعانىن تاريحتان دا بىلەمىز.
قازىر قوعام وتە تەز دامۋ ۇستىندە. ماسەلە كوتەرگەن ءاربىر اقپاراتقا جەدەل دە ناقتى، ساۋاتتى، ۇعىنىقتى دالەلمەن جۇرتشىلىقتى سەندىرە وتىرىپ، جاۋاپ قايتارۋ قاجەت. ەل ىشىندە ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارىن جۇرگىزىپ، كەز كەلگەن ءتۇيىندى ماسەلەنى وڭ شەشۋ جولدارىن قاراستىرۋ كەرەك. سوندا عانا حالىق پەن بيلىكتىڭ اراسىندا الشاقتىق بولمايدى. پرەزيدەنت جولداۋىندا العا قويىلعان ناقتى مىندەتتەر بۇلجىتپاي ورىندالىپ، ەگەمەندىگىنىڭ وتىز جىلدىعىنا قادام باسقان تاۋەلسىز قازاقستانىمىز وركەندەي بەرسىن!
ساياسات بەيىسباي،
فيلوسوفيا، ساياساتتانۋ جانە ءدىنتانۋ ينستيتۋتىنىڭ ءبولىم جەتەكشىسى
پرەزيدەنتتىڭ قاراپايىمدىلىعى قاتتى ۇنادى – شاۆكات راحمونوۆ
سپورت • بۇگىن، 23:06
ءاليحان سمايىلوۆ قازاق ەلىن ناۋرىز مەيرامىمەن قۇتتىقتادى
ۇكىمەت • بۇگىن، 11:00
بۇگىن ەلىمىزدىڭ باسىم بولىگىندە كۇن اشىق بولادى
اۋا رايى • بۇگىن، 10:40
قازاقستان • بۇگىن، 10:18
مەملەكەت باسشىسى قازاقستان حالقىن ناۋرىز مەيرامىمەن قۇتتىقتادى
پرەزيدەنت • بۇگىن، 10:00
ۇقساس جاڭالىقتار
