ءدارۆيننىڭ جاڭا «دارىندارى»

وكىنىشكە قاراي، ادامزات بالاسى قانشاما وركەنيەتكە قول جەتكىزىپ، دۇنيە كوز ىلەسپەس جىلدامدىقپەن دامىپ جاتسا دا، «دارۆين سىيلىعىن» الۋشىلاردىڭ سانى تولىعۋمەن كەلەدى. كادىمگى ومىردە اقىلعا سىيمايتىن ارەكەتىمەن باقيلىق بولعاندارعا، ياعني ەندى وسى سىيلىقتى يەسىنە الىپ بەرۋگە «سەلفي» دەگەن دە سەپتەسىپ جاتىر. الەۋمەتتىك جەلىلەر ارقىلى الىمجەتتىك جاساۋ، ونلاين-وزبىرلىق، بلوگەر بولىپ بوپسالاۋدىڭ باپتارى ءتىپتى باسقا.

مىسالى، الميساقتان بەرىلىپ كەلە جاتقان «دارۆين سىيلىعىنىڭ» كەزەكتى نومينانتتارى قاتارىن سەلفيلەتەمىن دەپ ءجۇرىپ، مەرت بولعاندار تولىقتىرادى. كۇندىز-ءتۇنى الەۋ­­مەتتىك جەلىلەرگە وتىرىك-شىنى ارالاس ومىر­لە­رىنەن ادەمى سۋرەتتەرىن سالىپ، «لايك» ساناۋمەن ومىرلەرىن وتكىزىپ وتىرعاندار دا بۇل سىيلىق كىمدەرگە بۇيىرىپ جاتقانىنىن بىلسە دە، «سەلفيمانيا» دەرتىنە شالدىققاندارعا بۇل دا توقتاۋ سالا المايدى.

وكىنىشتىسى، تۇبىنە الەۋمەتتىك جەلىلەرگە دەگەن اۋەيىلىك، سەلفي جەتكەن جەتكىنشەكتەر ىشىندە داپ-دارداي ادامدار دا بار. ماسەلەن، پاراقشاسىن اسەرلى سۋرەتتەرمەن تولىقتىرا تۇسپەك بولعان 42 جاستاعى لاس-ۆەگاس تۇرعىنى رەلستىڭ ۇستىندە وتىرىپ، جاقىنداپ قالعان پويىزدىڭ فونىندا سەلفي جاساۋ ءۇشىن ءجانتاسىلىم بولعانىن جۇرت ءالى ۇمىتقان جوق. جاي عانا تەمىرجولدىڭ جانىندا تۇرىپ سۋرەتكە ءتۇسۋ اركىمنىڭ قولىنان كەلەدى دەپ ويلاعان ايەلدىڭ سۋرەتكە تۇسۋمەن اۋەيىلەنگەنى سونشالىقتى، ءوزىن پويىز تاپتاپ وتكەنشە وتىرا بەرگەن. ارينە، ونىڭ توبەسىنە پويىز ءتونىپ كەلە جاتقان سەلفيى عالامتوردى سول كەزدە كەزىپ كەتتى. بىراق ءماشينيستىڭ سيگنال بەرگەنىنە قاراماي، جۇيتكىپ كەلە جاتقان جۇيرىك پويىز جولىندا ءبىر سەلفي ءۇشىن نەگە ومالىپ وتىرىپ العانىن ەشكىم تۇسىندىرە المايدى.

اينالىپ كەلگەندە، ەلىمىز دە «دارۆين سىيلىعىنىڭ» دارىندارىنان كەندە ەمەس. ماسەلەن، بىلتىر الماتى وبلىسىندا سەلفي جاساماق بولعان ەكى ءجاسوسپىرىمدى 2 قاباتتى عيماراتتىڭ ىشىندە بەتون پليتا باسىپ، قايتىس بولدى.

وبلىستىق توتەنشە جاعدايلار دەپارتا­مەن­تى: «20 تامىز كۇنى ساعات 19:19 شاماسىن­دا الماتى وبلىسى الاكول اۋدانى بەسكول اۋىلىندا بالىق زاۋىتىنىڭ ماڭىندا بولەك تۇرعان عيماراتتا 2004 جانە 2005 جىلى تۋعان ەكى ءجاسوسپىرىم سەلفي-سۋرەتكە تۇسەمىن دەپ قازا بولدى. 2004 جىلى تۋعان ءۇشىنشى ادام وڭ اياعى سىنىپ، ءۇشارال قالاسىنداعى ورتالىق اۋداندىق اۋرۋحاناعا جەتكىزىلدى»، دەگەن جەدەل حابار تاراتتى. سول سياقتى قوستاناي وبلىسى دەنيسوۆ اۋدانىنا قاراستى ايات ورتا مەكتەبىنىڭ بۇرىنعى وقۋشىسى قارۋ ۇستاپ فوتوعا ءتۇسۋ ءۇشىن عانا ۇرلىققا تۇسكەن. ول وسى وقۋ ورنىن وتكەن جىلى اياقتاعان. سول كەزدە ممگ-اك74م كالاشنيكوۆ اۆتوماتىنىڭ ۇلگىسى قاي جەردە ساقتالعانىن جاقسى بىلگەن. «ارمانىن ورىنداۋ ءۇشىن ەر ادام كەڭسەنىڭ قۇلپىن بۇزىپ، كالاشنيكوۆتى الىپ كەتكەن. بىراق ونىڭ سەلفي جاساۋ جايلى ويى ىسكە اسقان جوق»، دەپ مالىمدەدى قوستاناي وبلىسى پوليتسيا دەپارتامەنتىنىڭ ءباسپاسوز قىزمەتى.

ۇرلىقشى جازالانار، الايدا اقىماقتىقتان بولاتىن قايعىلى وقيعالار جىل سايىن جۇزدەگەن ادامنىڭ ءومىرىن قيادى. سەلفيدەن قايتىس بولعانداردىڭ سانى جاعىنان ءبىرىنشى ورىندا – ءۇندىستان، ودان كەيىن رەسەي، اقش جانە پاكىستان ەلدەرى تۇر.

ءوز ەلىمىزدە 2019 جىلى اقتوبەدە تۇندە ەرەكشە سەلفي جاساماق بولعان قىزدى قاتتى جىلدامدىقپەن كەلە جاتقان پويىز قاققان. سول سياقتى 2017 جىلى ماۋسىمدا جانە تامىزدا كامەلەتكە تولماعان ءتورت بالا سەلفي جاساۋ ءۇشىن ۆاگوننىڭ ۇستىنە شىعىپ، توق سوعىپ، بىرەۋى جارىق دۇنيەمەن قوش ايتىسىپ ەدى. ءدال وسىنداي وقيعا بىلتىر جامبىل وبلىسى شۋ قالاسىندا تىركەلدى. جيىرما جاستاعى جىگىت جۇك پويىزىنىڭ تسيستەرناسىنا شىعىپ سۋرەتكە تۇسپەك بولعاندا، ونى جوعارى كەرنەۋلى توق سوققان. وقيعا سالدارىنان جىگىتتىڭ دەنەسى مەن اياق-قولىن I-II-III دارەجەلى 50 پايىزدىق ەلەكتروتەرميالىق كۇيىك شالعان.

ورتا ەسەپپەن الەمدە كۇنىنە 93 ملن سەلفي تۇسىرىلەتىن كورىنەدى. مۇنىڭ ءدال دەرەك ەكەندىگىنە ەشكىم كەپىلدىك بەرە المايدى. بىراق بۇل جاڭا زاماننىڭ دەرتى. الەمگە ادەمى، باقىتتى بولىپ كورىنۋ ءۇشىن، كوزگە كورىنبەيتىن جاۋلارىن تۇقىرتۋ ءۇشىن ادامدار ءوزىنىڭ ىشكى الەمىن جالاڭاشتاۋعا كوشتى. ەڭ جاقىندارىنا، دوسىم دەپ ەسەپتەيتىن جانداردىڭ وزىنە ويلانىپ ايتاتىن سىردى ءىشتى ءتۇرتىپ وتىراتىن ءبىر جەلىك جاھانعا جايعىزاتىن بولدى.

الايداالەۋمەتتىك جەلىلەردە «توسەك سالىپ جاتىپ العان» تانىمال «تۇلعالاردىڭ» كوپشى­لىگىنىڭ ءساتتى سەلفيلەرىنىڭ، ادەمى سۋرەتتەرىنىڭ ار جاعىندا قانشاما بىتپەگەن تىرلىك، جۋىلماعان ىدىستار، جينالماعان ءۇي، ءتىپتى ورىندالماعان ۋادەلەرى ءۇيىلىپ-توگىلىپ جاتاتىنىنا سەنىڭىز. وسىنداي جالعان الدانىش، تاۋەلدىلىكتەن ارىلۋدىڭ باستى جولى – پسيحوتەراپەۆت مامانمەن جۇمىس ىستەۋ دەسەدى. ال بۇل دەرتتىڭ ەڭ ءبىر داۋاسى – شىن مانىندە باقىتتى بولۋعا ۇمتىلۋ، جاقىندارىڭدى جالعىز قالدىرماۋ، جالعىز قالماۋعا تىرىسۋ.