"تولەرانتتىلىق – الەمدىك وركەنيەتتىڭ نەگىزى" اتتى حالىقارالىق ونلاين كونفەرەنتسيا ءوتتى

كونفەرەنتسيانى ۇيىمداستىرۋشى: كونفەسسياارالىق جانە وركەنيەتارالىق ديالوگتى دامىتۋ جونىندەگى ن.نازارباەۆ ورتالىعى.

كونفەرەنتسيا جۇمىسىنا قازاقستان رەسپۋبليكاسى اقپارات جانە قوعامدىق دامۋ ۆيتسە-ءمينيسترى – مارات ءازىلحانوۆ، «كونفەسسياارالىق جانە وركەنيەتارالىق ديالوگتى دامىتۋ جونىندەگى نۇرسۇلتان نازارباەۆ ورتالىعىنىڭ» باسقارما توراعاسى – التاي ابيبۋللاەۆ، يۋنەسكو-نىڭ الماتىداعى كەڭسەسىنىڭ ديرەكتورى – كريستا پيككات، بۇۇ جاھاندىق كوممۋنيكاتسيا دەپارتامەنتىنىڭ باستىعى – ۆلاستيميل سامەك، ءباا مۇسىلمان اقساقالدار كەڭەسىنىڭ باس حاتشىسى – سۇلتان فەيسال رەمەيتي، يران يسلام رەسپۋبليكاسى مادەنيەت جانە يسلامدىق بايلانىستار ۇيىمى دىنارالىق ديالوگ حالىقارالىق ورتالىعىنىڭ توراعاسى – مۇحاممەد مەحدي تاسحيري، تۇركيا رەسپۋبليكاسى ءدىن ىستەرى جونىندەگى دەپارتامەنتتىڭ ورىنباسارى - سەليم ارگۋن، الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر ليدەرلەرى سەزى حاتشىلىعىنىڭ مۇشەسى، "سومايا ۆيدياۆيحار" ءۇندىستان ۇيىمىنىڭ وكىلى  - رۋدراكشا ساكريكار، سونداي-اق اقش، ءباا، يوردانيا، وزبەكستاننان حالىقارالىق ساراپشىلار، ديپلوماتيالىق كورپۋستىڭ، قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ، عىلىمي ساراپشىلار قوعامداستىعىنىڭ، ازاماتتىق قوعام ينستيتۋتتارىنىڭ وكىلدەرى قاتىستى.

كونفەرەنتسيا بارىسىندا ەلىمىزدەگى جانە الەمدەگى تولەرانتتىلىق، ەتنوسارالىق تاتۋلىق جانە كونفەسسياارالىق كەلىسىم ماسەلەلەرى بويىنشا پىكىر الماسۋ بولدى.

كونفەرەنتسياعا قاتىسۋشىلار قۇتتىقتاۋ ءسوز سويلەي وتىرىپ، قازاقستان رەسپۋبليكاسى اقپارات جانە قوعامدىق دامۋ ۆيتسە-ءمينيسترى، الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر ليدەرلەرى سەزىنىڭ ماقساتتارى مەن مىندەتتەرىن ىلگەرىلەتۋ جونىندەگى ۋاكىل، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى بۇۇ وركەنيەتتەر اليانسىنىڭ ۇلتتىق ۇيلەستىرۋشىسى – مارات ءازىلحانوۆ قازاقستان كونفەسسياارالىق جانە وركەنيەتارالىق قاتىناستىڭ بەلسەندى جاقتاۋشىسى، الەمدە تولەرانتتىلىق يدەيالارىن العا جىلجىتۋعا بارلىق جاعىنان ىقپال ەتەتىندىگىن اتاپ ءوتتى. بۇعان 2003 جىلدان باستاپ قازاقستاننىڭ استاناسىندا تۇراقتى تۇردە وتكىزىلىپ كەلە جاتقان الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر ليدەرلەرىنىڭ سەزى كورنەكتى مىسال بولا الادى.

يۋنەسكو-نىڭ الماتىداعى كەڭسەسىنىڭ ديرەكتورى كريستا پيككات حانىم ءوز سوزىندە «تولەرانتتىلىق – بۇل شىن مانىندە اقىل-وي، ۇعىنۋ احۋالى، بۇل مادەني ارتۇرلىلىك، بايلىقتىڭ ءبىر ءتۇرى، ءبولىنۋ فاكتورى ەمەس» دەپ اتاپ ءوتتى.

"بۇگىندە قازاقستان، بۇكىل الەم سياقتى، كوروناۆيرۋس پاندەمياسىمەن كۇرەسۋدە جانە وعان جاھاندىق ەكونوميكالىق ورتا تەرىس ىقپال ەتۋدى. سونىمەن قاتار، توزىمسىزدىك، ەكسترەميزمنىڭ دامۋى، راديكاليزم مەن زورلىق-زومبىلىقتىڭ بۇكىل الەمگە تارالۋ كورىنىستەرىنىڭ شىندىقتارى تولەرانتتىلىق ماسەلەلەرى بويىنشا ادامزاتتىڭ ءوزارا ءىس-قيمىلىن كۇشەيتۋدى تالاپ ەتەدى. ن.نازارباەۆ ورتالىعى جاھاندىق الەمدە دىنارالىق جانە وركەنيەتارالىق ديالوگتى ىلگەرىلەتۋ ءۇشىن ءوزارا ارەكەتتەسۋدىڭ ءتيىمدى ادىستەرىنە قول جەتكىزۋ جانە قولدانۋ ماقساتىندا بۇۇ-مەن بايلانىستى نىعايتۋدا. بۇۇ وركەنيەتتەر اليانسىمەن سەرىكتەستىك تۋرالى كەلىسىمگە قول قويىلدى. قازىرگى ۋاقىتتا ورتالىق قۇقىقتىق ينستيتۋتتاندىرۋ جانە بۇۇ جۇيەسىندە تىركەۋ بويىنشا بەلسەندى جۇمىس جۇرگىزۋدە"،  دەدى كونفەسسياارالىق جانە وركەنيەتارالىق ديالوگتى دامىتۋ جونىندەگى نۇرسۇلتان نازارباەۆ ورتالىعىنىڭ باسقارما توراعاسى التاي ابيبۋللاەۆ.

تۇركيانىڭ ءدىن ىستەرى باسقارماسى توراعاسىنىڭ ورىنباسارى دوكتور سەليم ارگۋننىڭ ايتۋىنشا، بارلىعىمىز قوعامدا تولەرانتتىلىق مادەنيەتىنىڭ ۇستەم بولۋىنا نازار اۋدارۋىمىز كەرەك، ءبىز وتكەن جانە قازىرگى ۋاقىتتا جيناقتالعان وڭ تاجىريبەلەرگە جۇگىنۋىمىز كەرەك دەدى.

جالپى، ءىس-شاراعا قاتىسۋشىلار حالىقارالىق قوعامداستىقتا تولەرانتتىلىق، بەيبىتشىلىك، رۋحاني كەلىسىم، ىنتىماقتاستىق يدەيالارىن ىلگەرىلەتۋگە باعىتتالعان جاڭا پروگرەسسيۆتى يدەيالاردى ۇسىندى.

ەسكە سالا كەتسەك، 1995 جىلى 16 قاراشادا يۋنەسكو-عا مۇشە ەلدەر تولەرانتتىلىق قاعيدالارى دەكلاراتسياسىن قابىلدادى، 1996 جىلى بۇۇ باس اسسامبلەياسى جىل سايىن 16 قاراشانى حالىقارالىق تولەرانتتىلىق كۇنى رەتىندە اتاپ ءوتۋدى ۇسىندى.