قارۋلى كۇشتەردەگى سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى كۇرەس كوميسسياسىنىڭ وتىرىسى ءوتتى

وتىرىس بارىسىندا كوميسسيا توراعاسى قارۋلى كۇشتەردىڭ جوعارعى باس قولباسشىسىنىڭ: «سىبايلاس جەمقورلىققا نەگىز بولعان قۇبىلىستاردىڭ سەبەپتەرى مەن جاعدايلارىن جويماي، قۇقىقبۇزۋشىلىقپەن كۇرەسۋ مۇمكىن ەمەس. حالىق شەنەۋلىكتىڭ نەمەسە قانداي دا ءبىر باسشىنىڭ جاۋاپقا تارتىلىپ قانا قويماي، ولار قىزمەت ەتكەن مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ جۇمىسىندا وقيعالاردىڭ قايتالانۋىن بولدىرمايتىن تۇبەگەيلى وزگەرىستەر ورىن العانىن كورۋى كەرەك» دەگەن نۇسقاۋلارىن جەتكىزدى.

جەمقورلىققا قاتىستى قۇقىقبۇزۋشىلىق جاساۋعا ىقپال ەتەتىن جۇيەلىك پروبلەمالاردى، سەبەپتەر مەن جاعدايلاردى جويۋ، سىبايلاس جەمقورلىق قۇقىق بۇزۋشىلىقتاردىڭ قايتالانۋىن بولدىرماۋعا، بولىنگەن بيۋدجەت قاراجاتىن ۇرلاۋعا جول بەرمەۋ قاجەتتىلىگىنە نازار اۋدارىلدى.

الدىن الۋ شارالارىنىڭ مىسالى رەتىندە لاۋازىمدار تىزىمىنە اسكەري ءبولىم كومانديرلەرىنىڭ لاۋازىمدارىنا تاعايىندالعان كەزدە پوليگراف ارقىلى تەكسەرۋدەن ءوتۋ كورسەتىلگەن.

كوميسسيا توراعاسى 2015 - 2019 جىلدار ارالىعىندا قارۋلى كۇشتەردە قابىلدانعان سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى شارالاردىڭ ناتيجەسىندە جەمقورلىق بويىنشا قىلمىستاردىڭ سانى ءتورت ەسەدەن كوپ ازايعانىن اتاپ ءوتتى. 2019 جىلى التى جەمقورلىققا قاتىستى قىلمىس جاسالسا،  2015 - 2018 جىلدارى ارالىعىندا قىلمىس سانى 17-دەن باستاپ 34-ءتى قۇراعان.

سونىمەن قاتار، 2020 جىلدا قۇقىقبۇزۋشىلىقتىڭ 76%-عا ءوسىمى بايقالادى. بىراق ءىس جۇزىندە بۇل سىبايلاس جەمقورلىق قىلمىسىنىڭ ارتۋى ەمەس، ونىڭ ايقىندالۋىنىڭ ارتۋى. قورعانىس مينيسترلىگى قولدانىپ جاتقان تۇبەگەيلى جاڭا تاسىلدەردى ەسكەرسەك، بۇل ابدەن بولۋى مۇمكىن نارسە. قورعانىس ۆەدومستۆوسى ەشتەڭەنى جاسىرمايدى، كەرىسىنشە بارلىق اقپاراتتى ءتيىستى ورگاندارعا بەرە وتىرىپ، اشىق جۇمىس ىستەيدى. اقپان ايىندا سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى ءىس-قيمىل اگەنتتىگىمەن اسكەري ورتادا سىبايلاس جەمقورلىقتى جويۋعا باعىتتالعان ءوزارا ىنتىماقتاستىق تۋرالى مەموراندۋم جاسالدى. نولدىك توزىمدىلىك قاعيداسىنا سۇيەنە وتىرىپ، قارۋلى كۇشتەر ولاردى جاسىرمايدى جانە بىرلەسكەن جۇمىسقا باعىتتالعان.

ء«بىز ءوز قاتارىمىزدى جەمقورلىقتان تازارتۋعا مۇددەلىمىز. بۇل ىستە ەشكىمگە اياۋشىلىق جوق»، – دەدى قورعانىس ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى.

قابىلدانعان الدىن-الۋ شارالارى بيۋدجەت قاراجاتىن جىمقىرۋ سالاسىنداعى قىلمىستىڭ ازايعانى جانە 2019 بەن اعىمداعى جىلى اتالعان قىلمىستاردىڭ تىركەلمەگەندىگى تۋرالى قارۋلى كۇشتەردەگى سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى ءىس-قيمىلدىڭ جاعدايى جونىندەگى تالداۋدا كورسەتىلگەن.

نەگىزىنەن، جەكە اسكەري قىزمەتشىلەردىڭ وزدەرىنىڭ جەكە تارتىپسىزدىكتەرى مەن اشكوزدىكتەرىنىڭ ارقاسىندا تۇرمىستىق ەپيزودتاعى جەمقورلىق فاكتىلەرىنە عانا جول بەرىلگەن.

سىبايلاس جەمقورلىق قىلمىسىنىڭ بىردە-ءبىر فاكتىسى ەسكەرۋسىز قالمايدى. زاڭ بۇزۋشىلىققا جول بەرگەن بارلىق كىنالى لاۋازىمدى تۇلعالاردى جاۋاپكەرشىلىككە تارتۋ شارالارى قابىلدانۋدا.

اسكەري قىزمەتشىلەردىڭ باستى بولىگى اسكەري بورىشىن ادال اتقاراتىندار جانە وتانعا دەگەن شەكسىز قىزمەت ەتەتىندەر.

سونىمەن قاتار تالداۋ سىبايلاس جەمقورلىق دەڭگەيىن انىقتاۋ ادىستەمەسىندەگى كەيبىر پروبلەمالاردى انىقتادى. ماسەلەن بەلگىلى ءبىر سالماقسىز سىبايلاس جەمقورلىق قىلمىستاردىڭ سانى وبەكتيۆتى جاعدايدى كورسەتپەيدى جانە بۇرمالانعان شىندىقتى  قابىلداۋعا اكەلەدى. قارۋلى كۇشتەردىڭ جەكە قۇرامىنىڭ سانىن ەسكەرە وتىرىپ، سىبايلاس جەمقورلىق دەڭگەيىنىڭ مەملەكەتتىك ورگاننىڭ لاۋازىمدى ادامدارىنىڭ سانىنا قاتىناسى تۇرعىسىنان قاراستىرۋ الدەقايدا وبەكتيۆتى بولىپ تابىلادى.

اسكەري قىزمەتتىڭ ەرەكشەلىگى كەلىسىمشارت بويىنشا قاتارداعى جاۋىنگەر مەن سەرجانتتار قۇرامىنىڭ كەز كەلگەن اسكەري قىزمەتشىسى وكىلەتتىك بەرىلگەن لاۋازىمدى ادام بولا الاتىندىعىن اتاپ ءوتۋ قاجەت.

سونداي-اق سىبايلاس جەمقورلىق رەيتينگىسىن انىقتاۋ كەزىندە قىلمىستىڭ اۋىرلىعىن جانە قوعامعا اسەر ەتەتىن قاۋىپتىلىك دارەجەسىن ەسكەرۋ قاجەت.

سونىمەن قاتار، قورعانىس مينيسترلىگى كەز-كەلگەن ۇساق قۇقىق بۇزۋشىلىقتار مەن قىلمىستارعا جول بەرۋگە بولمايدى دەپ سانايدى جانە  مۇنداي جاعدايدا نولدىك توزىمدىلىككە تاربيەلەيدى.

ساراپشىلاردىڭ پىكىرىنشە،ءتارتىپتى بۇزعان اسكەري قىزمەتشىنىڭ بەس مىڭ تەڭگە كولەمىندەگى بەرگەن زاڭسىز سىياقىسى جونىندە ءوتىنىش بەرۋشىنىڭ مۇلكىنە قاراعاندا قارۋلى كۇشتەردىڭ يميدجىنە كوبىرەك زيان كەلتىرەتىن جاعدايدى بيۋدجەت قاراجاتىن ۇرلاۋمەن سالىستىرۋعا بولمايدى.

اسكەري ورتاداعى سىبايلاس جەمقورلىق دەڭگەيى قارۋلى كۇشتەرگە مەملەكەتتىڭ قورعانىس قابىلەتىن قامتاماسىز ەتۋ بويىنشا قويىلعان مىندەتتەردى ورىنداۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.

قۇرىلعان گارنيزوندىق سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى كوميسسيالار قارۋلى كۇشتەردەگى سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى ءىس-قيمىلعا جاڭا سەرپىن بەرەدى. 

جەرگىلىكتى اسكەري باسقارۋ ورگاندارىندا (اسكەري كوميسسارياتتاردا) سىبايلاس جەمقورلىقتىڭ تۋىنداۋ سەبەپتەرى مەن شارتتارى جويىلۋدا. قورعانىس ىستەرى جونىندەگى دەپارتامەنتتەردىڭ ءبىرىنىڭ بازاسىندا اسكەري ەسەپكە قويۋدان باستاپ اسكەري بيلەتتى الۋعا دەيىنگى بارلىق قىزمەتتەردى ەلەكتروندىق تۇردە كورسەتۋدى كوزدەيتىن پيلوتتىق جوبا قۇرىلدى. اتالمىش جوبا  پىسىقتالعاننان كەيىن مۇنداي ءتاسىل بارلىق جەردە ەنگىزىلەتىن بولادى.

انىقتالعان ەكى «جاسىرىن» مەملەكەتتىك قىزمەتتى (اسكەرگە شاقىرۋدى كەيىنگە قالدىرۋ جانە اسكەرگە شاقىرۋدان بوساتۋ) مەملەكەتتىك قىزمەتتەر تىزىلىمىنە ەنگىزۋگە باستاماشىلىق جاسالدى.

سىبايلاس جەمقورلىق دەڭگەيىن تومەندەتۋگە، اسكەري قىزمەتشىلەردىڭ سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋعا جانە ازاماتتاردىڭ قارۋلى كۇشتەرگە دەگەن سەنىمىن ارتتىرۋعا باعىتتالعان «قارۋلى كۇشتەر – ادالدىق الاڭى» جوبالىق كەڭسەسى اشىلدى.

اسكەري پوليتسيا باس باسقارماسىنىڭ قۇرىلىمىندا سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى ءىس-قيمىل جونىندەگى باسقارما قۇرىلدى. ول ەڭ الدىمەن، سىبايلاس جەمقورلىق سەبەپتەرىن تەرەڭ انىقتاي وتىرىپ، وسى سالادا تالداۋ جۇمىستارىن جۇرگىزەدى.

دەسانتتىق-شابۋىلداۋ اسكەرلەرى قولباسشىسى باسقارماسىنىڭ قىزمەتىندەگى سىبايلاس جەمقورلىق تاۋەكەلدەرىن تالداۋدى قاراستىرا وتىرىپ، كوميسسيا تاماقتاندىرۋدى ۇيىمداستىرۋعا باقىلاۋدى جۇزەگە اسىرۋ كەزىندە اسكەري بولىمدەر كومانديرلەرىنىڭ ديسكرەتسيالىق وكىلەتتىكتەرىن الىپ تاستاۋعا، ساپاعا سايكەس كەلمەيتىن ازىق-ت ۇلىكتى، سونداي-اق ساپاسىز دايىندالعان تاعامدى ايقىنداۋ الگوريتمىن ازىرلەۋگە، اسكەري بولىمدەردى قاجەتتى اسپاپتارمەن قامتاماسىز ەتۋگە، سونىمەن قاتار تىلدىق جانە كادرلىق قامتاماسىز ەتۋ سالالارىندا سىبايلاس جەمقورلىق قۇقىق بۇزۋشىلىقتار جاساۋعا ىقپال ەتەتىن سەبەپتەر مەن جاعدايلاردى جويۋ بويىنشا باسقا دا ۇسىنىمدار بەردى.

كوميسسيا وتىرىسى بارىسىندا اسكەري قىزمەتشىلەر مەن ولاردىڭ وتباسى مۇشەلەرىنىڭ سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى باعىتتاعى قۇقىقتىق اقپاراتقا كەڭىنەن قول جەتكىزۋىن قامتاماسىز ەتۋ ماسەلەسى جەكە اتاپ ءوتىلدى. وسى ماقساتتا قورعانىس مينيسترلىگىنىڭ رەسمي سايتىندا باسشىلىق قۇجاتتار، وقۋ قۇرالدارى مەن ادىستەمەلىك ۇسىنىمدار، باسقا دا پايدالى اقپارات ورنالاستىرىلعان «سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى ءىس-قيمىل» اتتى ارنايى ايدار جۇمىس ىستەيدى.

قازاقستانداعى جانە الەمدەگى سوڭعى جاڭالىقتاردى ءبىرىنشى بولىپ وقۋ ءۇشىن Telegram جەلىسىندە بىزگە جازىلىڭىز.