ۇكاشا اتا كەسەنەسى جانىنان مۋزەي اشىلدى

رۋحانيات • 20 قاراشا، 2019

ۇكاشا اتا كەسەنەسى جانىنان مۋزەي اشىلدى

تۇركىستان وبلىسىندا ۇكاشا اتا كەسەنەسى جانىنان مۋزەي اشىلدى. «ازىرەت سۇلتان» مەملەكەتتىك تاريحي-مادەني قورىق-مۋزەيىنىڭ قۇرامىنا ءدىني-رۋحاني ەسكەرتكىش رەتىندە تىزىمگە الىنعان كەسەنەدەگى «ۇكاشا اتا تاريحى» مۋزەيىنە قۇران كىتاپتار مەن اتاعا قاتىستى اڭىز-اڭگىمەلەر، سۋرەتتەر، ءVىى-ءىح عاسىرلارعا ءتان قۇمىرالار، ديىرمەن، XIX-XX عاسىرلارعا جاتاتىن مىس قۇمعان سىندى جادىگەرلەر قويىلعان.

عالىمجان ەلشىباي

– تۇڭعىش پرەزيدەنتىمىز –ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆ «مۋزەي ەكسپوناتتارى داۋىرلەردىڭ قانداي دا ءبىر كەزەڭىندەگى ءارتۇرلى شارۋاشىلىق سالالارىنىڭ دامۋ ۇدەرىسىن كورسەتەدى» دەگەن بولاتىن. ۇكاشا اتا مۋزەيى دە ەلىمىزدە يسلام ءدىنىنىڭ تارالۋ كەزەڭىنەن ءۇن قاتادى. «ازىرەت سۇلتان» قورىق-مۋزەيىنىڭ العا قويعان ماقساتىنىڭ ءبىرى – كەسەنەدە مۋزەي اشىپ، ءتول جادىگەرلەر مەن تاريحتى تەرەڭىنەن ناسيحاتتاۋ ەدى. بۇگىن مىنە سول نيەت ورىندالىپ وتىر، – دەدى اشىلۋ سالتاناتىندا «ازىرەت سۇلتان» قورىق-مۋزەيى ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى مۇرات تاستانبەكوۆ.

شارا بارىسىندا كەسەنە شىراقشىسى ءشامشيددين زاكيروۆ ۇكاشا اتانىڭ سوڭعى پايعامبارىمىز مۇحاممەدتىڭ (س.ع.س.) ساحابالارىنىڭ ءبىرى بولعانىن جانە اللا ەلشىسىنىڭ ارقاسىنداعى ءمورىن كورگەن جالعىز ساحابا ەكەنىن ايتىپ، وزگە دە اڭىزدار جايىنان سىر شەرتتى. تاريحي-مادەني ەسكەرتكىش رەتىندە مەملەكەت قاراۋىنا الىنعان كەرەمەتكە تولى قۇدىق پەن ساحابانىڭ قابىرى جاتقان كەسەنە جايلى اڭىز-ءافسانا، جىر-داستاندار كوپ. ەل اراسىندا اڭىز تۇلعا رەتىندە تانىمال اتا جونىندە ارنايى جازىلعان تاريحي زەرتتەۋ ەڭبەگى جوق. اڭىز بويىنشا مۇحاممەد پايعامباردىڭ (س.ع.س) ساحاباسى ۇكاشا اتانى جاۋ جەڭە الماعان، ەشبىر پەندەنىڭ وعى وتپەيدى، قىلىشى كەسپەيدى. تەك تاڭ نامازىن وقىعان كەزدە قورعانسىز بولادى ەكەن. ونى بىلگەن ءدىن دۇشپاندارى ۇكاشا اتا تاڭ نامازىن وقىپ وتىرعان كەزدە كەلىپ، باسىن قىلىشپەن شاۋىپتى. جانسىز باستى پەرىشتەلەر دومالاتىپ قىردىڭ ەتەگىنە جەتكىزىپتى. سول جەر قاق ايىرىلىپ قۇدىق بولىپ ۇكاشا اتا باسى وعان ءتۇسىپ جەراستى وزەن ارقىلى مۇحاممەد پايعامبارعا (س.ع.س) جەتىپتى. ساحابانىڭ قانى تامعان جەردىڭ بەتىنە سازدان ۇزىندىعى 21 مەتر بەلگى سوعىلعان. زياراتقا بارعاندارعا اۋليەنىڭ شىراقشىلارى ۇكاشا اتانىڭ باسى دومالاپ تۇسكەن قۇدىقتى، اتانىڭ تۇيەسىنىڭ ءىزى قالعان تاستى كورسەتەدى. زياراتشىلار قۇدىققا كەزەكپەن شەلەك سالىپ سۋ الۋعا ارەكەت ەتەدى.

تۇركىستان ءوڭىرىنىڭ تاريحىن جانە مۋزەي ءىسىن كەڭىنەن ناسيحاتتاۋ ماقساتىندا اشىلعان مۋزەيدى شاراعا قاتىسۋشىلاردان بولەك، اقتاۋ، الماتى، قوستاناي وڭىرىنەن كەلگەن زياراتشىلار دا تاماشالادى. مۋزەيگە كەسەنەنى قالپىنا كەلتىرىپ، اينالاسىن اباتتاندىرعان العاشقى شىراقشى كامىل قارى مەن ونىڭ جاردەمشىسى اتاجاننىڭ سۋرەتتەرى، ولكەنىڭ تاريحىنان سىر شەرتەتىن ارحەولوگيالىق جادىگەرلەر مەن مۋزەي جاناشىرلارىنىڭ سىيعا تارتقان كونە اشەكەي بۇيىمدارى، تاريحي كىتاپتار دا قويىلعان. «كامىل قارى مەن اتاجان اتامىز وسى جەرگە تۇنەپ، مولانىڭ ۇستىنە اسارمەن ۇلكەن كەسەنە تۇرعىزعان. ول 1947 جىلدىڭ باسى بولاتىن. ءبىز دە كومەك بەرىپ، اتالارىمىزعا قولعابىس جاساعانىمىز ەسىمدە. جاردەمگە كوپ ادامدار كەلدى. اتتىلى-جاياۋ ادامدار قونا جاتىپ، كومەكتەسىپ ءارى زيارات جاسايتىن»، دەيدى كامىل قارىنىڭ ۇرپاعى تولقىن قۇدايبەرگەن ۇلى.

ايتا كەتەلىك، سوڭعى جىلدارى تۇركىستان قالاسىنان 40-50 شاقىرىمدىق جەردە ورنالاسقان ۇكاشا اتا كەسەنەسىنە كەلۋشىلەر سانى دا ەسەلەپ ارتقان. ەلىمىزدىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنەن ارنايى كەلىپ، زيارات ەتىپ كەتەتىندەردەن بولەك وزبەكستان، قىرعىزستان، رەسەي سىندى كورشىلەس ەلدەردەن ارنايى كەلەتىندەر دە كوپ.

تۇركىستان وبلىسى