دارا داۋىس يەسى

باتىرجاندى كوپ ارىپتەسىنەن دارالايتىن باستى ەرەكشەلىگى – داۋسى. كونترتەنور داۋسىنا يە جاس تالانت ەلىمىزدە ازىرگە جال­عىز ءانشى. مۋزىكا ماماندارىنىڭ ايتۋىنشا، مۇنداي داۋىس الەمدە وتە سيرەك ەكەن. ياعني كونترتەنور – وپەرادا ءان سالىپ جۇرگەن ەر-ازاماتتاردىڭ ىشىندەگى ەڭ جو­عارى داۋىس بولىپ ەسەپتەلەدى. بۇل ءۇن اسىرەسە ورتاعاسىرلىق وپە­رالاردى ورىنداۋعا تاپتىرماي­دى. سوندىقتان بولسا كەرەك، باتىرجاننىڭ بويىنداعى ەرەكشە قا­بىلەتتى بايقاعان ۇستاز­دارى قازاق ۇلتتىق ونەر ۋنيۆەر­سي­تەتىندە وقىپ جۇرگەندە-اق يتا­­ليادا ءبىلىمىن شىڭ­داۋعا كەڭەس بە­رىپ، باعىتتايدى. 

– قاراعاندى قالاسىندا تۋىپ-ءوستىم. قازاق ۇلت­­تىق ونەر اكا­­دە­مياسىن وي­­داعىداي ءتا­مامداعان سوڭ الەم­گە تا­نى­مال وپەرا ءانشىسى اللا سي­­مونيشۆيليدىڭ كەڭەسىمەن يتاليا ءتىلىن مەڭگەرىپ، 2011 جى­لى وزيمو قا­لاسىنداعى وپە­را اكادەمياسىنا وقۋعا قابىل­داندىم. كەيىن اراعا 3 جىل سالىپ دجواككينو روسسيني اتىنداعى كونسەرۆاتوريانىڭ ما­گيستراتۋ­راسىن ۇزدىك ديپلوم­مەن ءتا­مام­دادىم. جالپى، ادام­نىڭ ومىرىندە كەز كەلگەن وقيعا كەزدەيسوق بولمايدى ەكەن. اللا سيمونيشۆيلي حانىممەن 2009 جىلعى العاشقى تانىستىعىمدى ومىرىمە تۇبەگەيلى وزگەرىس اكەلگەن ايتۋلى وقيعا دەپ سانايمىن. سول ساتتەن باستاپ مەن ادام ءوز ارمانىنا شىن سەنىپ، سول جولدا تىنىمسىز ەڭبەكتەنسە، مىندەتتى تۇردە باعىندىراتىندىعىن ءتۇسىندىم، – دەيدى ءانشى ونەردەگى العاشقى قادامدارىن ەسكە الىپ.

ءيا، جاس ونەرپاز ءۇشىن وپەرانىڭ وتانى سانالاتىن يتاليا جەرى كاسىبي مامان رەتىندە وسۋدە ۇلكەن مەكتەپ بولعانى ءسوزسىز. وزيمو قالاسىنىڭ وپەرا ونەرى اكادەمياسىندا وقىپ ءجۇرىپ جەكە ءان ايتۋ كلاسى بويىنشا اللا سيموني، اننا ۆاندي، راينا كابايۆانسكي، لەللا كۋبەرلي، ستەفانو دەميكەللي، انتونيو يۋۆاررا، حارريەت لوۋسون، الەسساندرو بە­نيني، كريستيان ماتستساۆيلاني-مۋتي، دجانني تانگۋچچي، ۋي­ليام ماتەۋتستسي، البەرتو دزەدد، دجەمم بەرتانولي سىندى پوفەسسورلاردان ءدارىس الىپ، شەبەرلىگىن شىڭدادى. ءانشىنىڭ ايتۋىنشا، ەلدەن جىراققا ۆوكالدىق شەبەرلىكتىڭ قىر-سىرىن ءجىتى مەڭگەرۋ ءۇشىن عانا ەمەس، ءوزىنىڭ داۋسى كونە وپەرالاردى شىرقاۋعا ابدەن يكەمدى بولعان سوڭ دا اتتانىپتى. ويتكەنى كونترتەنور داۋسىنىڭ يەلەرى نەگىزىنەن باروككو ءداۋىرىنىڭ اۋەندەرىن شىرقاۋدا تاپتىرماس مامان كورىنەدى. سوندىقتان دا باتىرجان قازاقستاندا كوپ شىرقالا بەرمەگەنمەن، ەۋروپا ەلدەرىندە اسا ۇلكەن سۇرانىسقا يە كونە مۋزىكالاردى كەمەلىنە كەلتىرە ورىنداپ ءجۇر. اتالمىش ستيلدە ءان سالاتىن انشىلەردىڭ ەل­ورداعا دا وتە كەرەك ەكەنىن جەت­كىزگەن باتىرجان، يتاليانىڭ ءبىر­نەشە ونەر وشاعىنىڭ جۇمىسقا شاقىرىپ، جۇمىس ىستەۋگە نيەتتى بولعاندىعىنا قاراماستان، 2017 جىلى وقۋىن ءتامامداپ، تۋعان جەرگە تۇبەگەيلى قايتىپ ورالدى. 

– مەن ءوزىمدى دج. ءروسسينيدىڭ «تانكرەد» وپەرا­سىنداعى كە­يىپ­كەرىمە قاتتى ۇقساتامىن. ويتكەنى ول دا مەن سەكىلدى تۋعان جەرىن ساعىنىپ: «و، مەنىڭ وتانىم! تۋعان ءۇيىم!» دەپ ءان سالادى. ەلدەن جىراقتا بولعان بىرنەشە جىل ۋاقىتتا سول كە­يىپكەرىمنىڭ ىشكى سەزى­مىن جۇرەگىمنەن وتكىزىپ، ابدەن تۇسىنەتىن دەڭ­گەيگە جەتتىم. ارينە يتاليا الەم­دىك وپەرا ونەرىنىڭ ورتالىعى بولعانىمەن، مەن ءۇشىن تۋعان ەلىم – قازاقستاننان ارتىق مەكەن جوق. مۇنى سول جاقتا ءبىلىم العان جىلدارى ايقىن ءتۇ­سىندىم، – دەيدى ءانشى. 

باتىرجاندى وزگە ءانشى­لەردەن دارالايتىن تاعى ءبىر ارتىق­شىلىعى – ول جەتى تىلدە ەركىن ءان سالادى. سوندىقتان دا ونەر يەسىمەن بىرلەسە جۇمىس ىستەۋ­گە الەمنىڭ جەتەكشى ونەر وشاق­تارى اسا قۇشتار. بۇگىندە باتىر­جان قازاق ۇلتتىق ونەر ۋني­ۆەرسيتەتىنىڭ وقىتۋشىسى، اتال­عان وقۋ ورنىنىڭ ارالاس حورىنىڭ كوركەمدىك جەتەكشىسى جانە ديريجەرى، «قازاقكونتسەرت» مەم­لەكەتتىك كونتسەرتتىك ۇيى­مىنىڭ ءسوليسى، «استانا وپەرا» تەاترىنىڭ شاقىرىلعان ءسوليسى، سونداي-اق يتالياداعى «Coro lirico Perla Verde» حورىنىڭ شا­قىرىلعان ديريجەرى قىزمەتتەرىن قاتار اتقارادى. الەمنىڭ كوپ­تەگەن ەلدەرىندە، ونىڭ ىشىندە يتاليا، گرۋزيا، فرانتسيا، مىسىر، يوردانيا، رەسەي، ءباا، پول­شادا جەكە شىعارماشىلىق كونتسەرتتەرىن ءساتتى وتكىزىپ، ونەر ءتىلى ارقىلى جاھان نازارىن جاۋلاپ ۇلگەردى. جاس دارىننىڭ ونەر الەمىندە سىڭىرگەن وسى ەڭبەگىن تۋعان ەلى دە لايىقتى باعالاپ، ءان­شى وتكەن جىلى «قازاقستاننىڭ 100 جاڭا ەسىمى» جوباسىندا توپ جاردى.

– ونەر ادامى ءۇشىن كەز كەلگەن ماراپات – باعالى. ارقايسىسى شىعارماشىلىق ادامىنىڭ شابىتىنا شابىت ۇستەپ، جاڭا بيىكتەرگە جەتەلەيتىنى ءسوزسىز. سولاي بولا تۇرسا دا، ونداي اتاق پەن داڭق ادامعا ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىك تە جۇكتەيدى ەكەن. «قازاقستاننىڭ 100 جاڭا ەسىمىنىڭ» قاتارىنا قوسىلعالى مەندە وسىنداي ءبىر تولقىنىس سەزىمى بار. ارينە بۇعان دەيىن دە بىرنەشە شەتەلدىك ماراپاتتارعا يە بولىپ ءجۇرمىن عوي. بىراق تۋعان ەلدىڭ سەنىمى دەگەن وزگەشە ىستىق بولادى ەكەن. اسىرەسە تۇڭعىش پرەزيدەنتىمىز نۇرسۇلتان ءابىش ۇلىنىڭ جوبا جەڭىمپازدارىمەن كەزدەسۋىنەن سوڭ ەلباسىنىڭ الدىندا شىعىپ ءان شىرقاۋىم مەن ءۇشىن ەرەكشە ۇمىتىلماس تولقىنىستى ءسات بولدى. ابايدىڭ «كوزىمنىڭ قاراسى» ءانىن ورىندادىم. ءانىمدى تىڭداعان پرەزيدەنت: «داۋىسىڭ ەرەكشە ەكەن»، دەدى. مەن ءۇشىن بۇل جوعارى باعا عانا ەمەس، ۇلكەن سەنىم دەپ تە بىلەمىن، – دەپ اڭگىمەمىزدىڭ سوڭىندا باتىرجان سماقوۆ جىلى عانا جىميدى. سول ساتتە ونەر يەسىنىڭ نۇر تۇنعان جۇزىنە جاراسا كەتكەن وتتى جانارى ءانشى باعىندىرار بەلەستىڭ ءالى الدا ەكەنىن جاريا ەتىپ تۇرعان ەدى... لايىم سولاي بولعاي!