«ساۋلەڭ بولسا كەۋدەڭدە...»

وسىنىڭ بارلىعىنىڭ ىستىعى­نا كۇيىپ، سۋىعىنا توڭ­عان، بۇگىندە جاس­تارى الپىس پەن جەتپىستىڭ ارا­سىن­داعى بىزدەر كورگەنىمىز، كوكەيگە تۇيگەنىمىز بار بول­عاندىقتان، وتكەنىمىز بەن بۇگىنىمىزدى سارالاي وتىرىپ، قوعام ءومىرى مەن تى­نىس-تىرشىلىگىنە قاتىستى ءسوز ايت­ساق، كوسەمسىگەندىكتەن ەمەس، سول بايا­عى «كەمەدەگىنىڭ جانى ءبىر» دەپ ۇعىنعاندارىڭىز ءجون.

ءححى عاسىرعا دەندەي ەنگەن قانتوگىس سوعىستار بۇگىنگى تاڭدا دا جالعاسىپ كەلەدى. ول از دەگەندەي بۇكىل الەمدى تورلاپ الىپ، الدە­كىم­نىڭ ايتا سالعان ءبىر اۋىز ءسوزى وت تاستاپ، ارازدىق ءورتىن بۇرق ەتكىزە سالاتىن ينتەرنەت ماي­­دانى دا ءورشىپ تۇر. بۇدان قال­سا، يەك استىندا ءبىرى ايۋ­شا اقى­رىپ، ءبىرى ايداھارشا وت-جا­­لىن­­مەن ىسقىرىنا ازۋلارىن ايعا بىلەگەن الپاۋىتتار تاعى بار. وسىنى وي­لاعاندا، وزىڭە-ءوزىڭ مىقتى بول­ماساڭ، تالكەككە ءتۇ­سىپ كەتۋىڭ اب­دەن مۇمكىن دەگەن وي كوڭى­لىڭە مازا بەرمەيتىنى جاسى­رى­ن ەمەس. وزىڭە-ءوزىڭ مىقتى بول­ما­ساڭ دە­گەنىم، تاعى دا سول بابا­لار اي­تىپ كەتكەن «التاۋ الا بولسا، اۋىز­داعى كەتەدى» دەگەن ويمەن ۇشتاسادى.

سونىمەن ء«الدىنىڭ الدىندا ءار كەزدە ءالسىز كىنالى!» (ورىس مىسقالشىسى ي.ا.كرىلوۆ) دەگەندى ۇستانىپ، الپاۋىتتاردىڭ الەگىنەن تىنىشى كەتىپ تۇرعان مىنا الەمنىڭ ۇلكەن كوشىندە تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ تۋىن تۇسىرمەي العا جىلجىپ كەلە جاتقان ءوز ەلى­مىز­دىڭ بۇگىنىنە كو­شەيىك. بۇگىنى­نە كوشسەك، ارينە ەجەلدەن حانىنىڭ اۋزىنا قاراپ، ءادىل شەشىمىنە توقتايتىن حالقىمىزدىڭ اسىل ءداستۇرىن ساقتاپ، پرەزيدەنت ق.توقاەۆتىڭ ەل تىنىشتىعى مەن ونىڭ بەيبىت ءومىرىن ساقتاۋدىڭ جو­لىن سىلتەپ، ايتقان سوزدەرى سانا­مىزعا جەتىپ، كوڭىلىمىزگە مەدەۋ بولاتىنى تاعى شىندىق.

كۇنى كەشە عانا جاڭا سايلانعان پارلامەنت سەناتىنىڭ وتىرىسىندا حالىققا ارناپ سويلەگەن سوزىندە پرەزيدەنت: ء«بىز كونسترۋكتيۆتى رەفورما باعى­تىمەن العا قاراي نىق قادام باسىپ، مەملەكەتتىلىگىمىزدى نىعايتىپ، قوعامدى بىرىكتىرۋ ءۇشىن قولدان كەلگەننىڭ ءبارىن جاساۋى­مىز كەرەك. ساياسي جاۋاپكەرشىلىكتىڭ بيىك مادەنيەتى مەن ازاماتتارىمىز­دىڭ شىنايى ءپاتريوتيزمى مۇنىڭ كەپىلى بولا الادى. ارقايسىمىز ءوزارا تىلەۋلەستىك قاعيداتىنان اينىماۋىمىز كەرەك. سوندا عانا تەڭ مۇمكىندىكتەر مەن دامۋدى تۋ ەتكەن ادىلەتتى قازاقستاندى قۇرامىز»، دەدى. مەملەكەت باسشىسى ابايشا ايتقاندا، «ساۋلەڭ بولسا كەۋدەڭدە، مىنا سوزگە كوڭىلىڭ ءبول!» دەگەندى مەڭزەپ، مىناداي كۇردەلى كەزەڭدە ءوزىمىزدىڭ ءومىر ءسۇرىپ وتىرعان قوعامىمىزدا اۋەلگى كەزەكتە الاۋىزدىق ورىن الماسا ەكەن دەگەن الاڭداۋشىلىعىن بىلدىرەدى.

بيلىككە سىن ايتىلعانى دۇرىس. بىراق سول ايتىلعان ءاربىر سىن نەگىزسىز بولماۋعا ءتيىس ەكەنىن تۇسى­نەت­ىن كەز جەتتى. قيت ەتسە، «بارى­نە بيلىك كىنالى» دەپ اتتان سالا بەرۋ – تەرىس پيعىلداعى رادي­كا­ليزم مەن ەكسترەميزمدى كوزدەي­تىن­دەرگە تاپتىرمايتىن مۇمكىندىك ەكەنىن ەسكەرتكەنى. ەڭ الدىمەن ءوز ءسوزىڭ مەن ىسىڭە جاۋاپ بەرۋ – دە­موكراتيالىق قوعامنىڭ ەڭ باس­تى تالاپ-شارتتارىنىڭ ءبىرى ەكە­نىن ساياساتكەرلەرگە دە، جال­پى قا­راپايىم بۇقاراعا دا تۇسى­نىك­تى تۇردە جەتكىزە كەلىپ، مەم­لە­كەت باسشىسى: «الەمدە بۇرىن-سوڭ­دى بولماعان كۇردەلى گە­و­سايا­سي احۋال كەزىندە ەلىمىزدىڭ تى­نىش­تى­عى مەن ىرىس-بەرەكەسىن ساق­تاۋ تەك وزىمىزگە، بىرلىگىمىز بەن ىن­­تى­­­ماعىمىزعا بايلانىستى. تاۋەل­­­سىزدىگىمىزدى ساقتاۋ جانە ونى نى­عاي­­تۋ اسا ماڭىزدى مىندەت ەكە­نىن تاعى دا ەسكە سالامىن. بۇل – حال­قى­مىزدىڭ باستى قۇندىلىعى»، دەيدى.

تالاي جىلدان بەرى ەلدى توناپ، مەملەكەت قار­جى­سىن قالتالارىنا باسقان بيلىك باسىندا پاي­دا بولعان وليگارحتاردىڭ قىلمىستارى اشكەرە­لەنىپ، قولدى بولعان قىرۋار اقشا ەل يگىلىگىنە قايتارىلىپ، ولاردىڭ الدى تۇرمەگە قامالا باستادى. مۇنداي باتىلدىققا بارۋ بۇرىن مۇلدە مۇمكىن ەمەس ەدى. الشاڭداعانداردىڭ اياعى اسپاننان ءبىر-اق كەلدى. ات توبەلىندەي عانا بەلگىلى ءبىر توپ مۇشە­سى­نىڭ قاتىگەزدىكتى قارۋ ەتكەن رەيدەرلىك ارە­كەت­­تەرى­نەن قيانات كورىپ كەلگەن ادال ەڭبەك يەلەرى قارسى­لىعىن ءبىلدىرىپ، ولاردىڭ وزبىرلىعىن اشكەرە ەتىپ، جانايقايلارىن اشىق ايتا باستادى. اشىق ايتا باستاعانى ولاردىڭ مۇڭ-زارىنا قۇلاق اسىپ، ازاماتتىق قۇقىقتارىن قورعايتىن ادىلەتتى بيلىكتىڭ ورناي باستاعانىنا كوزدەرى جەتىپ، اقيقاتقا قول جەتكىزەتىن كۇننىڭ تۋعانىنا بەرىك ءبىر سەنىمنىڭ تۋعانىنان ەدى.

پرەزيدەنتتىڭ تىكەلەي قولعا الۋىمەن زاڭسىز شەتەل اسقان اكتيۆ­تەردى قايتارۋ تۋرالى جار­لىققا قول قويىلىپ، بۇل باعىت­تاعى جۇمىس جۇزەگە اسىرىلا باس­تادى. راس، «سۋدىڭ دا سۇراۋى بار». بۇل يگى ىسكە الەمدىك بەدەل­گە يە شەت مەملەكەتتەر دە قولداۋ كورسەتىپ، تالان-تاراجعا ءتۇسىپ، زاڭسىز جولمەن سىرتقا شىعارىلعان قىرۋار قارجى بيۋدجەتكە قايتارىلماق. ەلدىڭ جوعىن جوقتاپ، مۇنداي باتىل قادامدارعا بارۋ، ارينە، جانكەشتىلىكتى قاجەت ەتەدى.

پرەزيدەنتتىڭ ء«بىز ءبىر-بىرىمىز­گە قامقور، جاناشىر بولىپ، جاق­سى­لىققا ۇمتىلۋىمىز كەرەك. قوعام­دىق كەلىسىمدى ساقتاۋ مەم­لەكەتتىك ورگاندار­دىڭ عانا مىندەتى ەمەس. بۇل – ەلىمىزدىڭ ءاربىر ازاما­تىنىڭ پەرزەنتتىك پارىزى. ءبىز نە ىستەسەك تە، ەل مۇد­دەسى ءۇشىن جاسايمىز» دە­گەن سوزدەرىن دە ەلىمىزدىڭ ءاربىر ازا­ماتى كوڭىلىنە توقىپ، ويلانا قادام جاساسا دەي­مىز. ويتكەنى شى­نىن­دا دا تىنىشتىق بولماسا، بار­­لىق جەتىستىكتىڭ ءبىر-اق ساتتە قۇر­دىمعا كەتەتىنىن قاسىرەتتى قاڭ­­تار كەزىندە كوزبەن كورىپ، باستان وتكەردىك. سوندىقتان دا ىن­تى­ما­عىمىزدى ساقتاۋ – بارىمىزگە ورتاق پارىز، بولاشاق ۇرپاققا ونەگە.

شاياحمەت ورازىمبەك ۇلى،

اقىن، قازاقستان جازۋشىلار وداعىنىڭ مۇشەسى

الماتى