وڭىرلىك ۋنيۆەرسيتەتتەگى ومىرلىك داۋ

باس كوتەرگەن جۇمىسشىلاردىڭ ايتۋىنشا، ونسىز دا از جالاقىدان اقشا ۇستالعان. ال ۋنيۆەرسيتەت باسشىلىعى مۇنداي قادامعا نەگە بارعانىن كىسى بالاسىنا ەسكەرتپەگەن. وڭىرلىك ۋنيۆەرسيتەتتەگى ومىرلىك داۋ الەۋمەتتىك جەلىلەر ارقىلى تۇتاس جۇرتقا تاراپ كەتتى. قىسقاسى، پرەزيدەنت جولداۋىنان كەيىن «ايلىعىمىز كوبەيەدى» دەپ سەنگەن شارۋاشىلىق قىزمەتكەرلەرى قىسقارعان جالاقىنى كورىپ، قىجىلدارىن جايىپ سالدى.

راس، وڭىرلىك ۋنيۆەرسيتەتكە مۇحتار بايجۇمانوۆ رەكتور بولىپ كەلگەلى جوعارى وقۋ ورداسىنىڭ باسى داۋدان ارىلار ەمەس. از عانا كۇن بۇرىن ۋنيۆەرسيتەتتىڭ وقىتۋشىسى «پارا الدى» دەگەن اڭگىمە جەلدەي ەستى. ەندى، مىنە، جۇمىسشىلار باس كوتەردى. مۇنىڭ ءبارى رەكتورعا ابىروي اپەرمەيتىنى انىق.

– اۋەلدە 140 مىڭ تەڭگە جالاقى الىپ ءجۇردىم. كۇنى كەشە شوتىما 76 مىڭ تەڭگە ءتۇستى. جينالعانداردىڭ ءبارى بازىناسىن ايتقىسى كەلەدى. الايدا جۇمىسسىز قالامىز با دەپ قايمىعادى. ايتپاعاندا نە ىستەيمىز ەندى؟ ولەمىز بە؟ – دەيدى ۋنيۆەرسيتەتتىڭ شارۋاشىلىق قىزمەتكەرى احمەت مىرزاي ۇلى.

ازىق-ت ۇلىك باعاسى كۇن وتكەن سايىن شارىقتاپ بارادى. ايلىعىن شايلىعىنا ارەڭ جەتكىزىپ جۇرگەن قاراپايىم قىزمەتكەرلەر ءۇشىن جالاقىنىڭ جارتىسىنا جۋىعى ۇستالسا، اۋىر سوققى ەكەنى راس، ارينە. وسى تۇر­­عىدان العاندا جۇرتتىڭ جانايقايىنىڭ جانى بار. باس­شى­لىق مۇنداي قادامعا بارماعاندا، قىزمەتكەرلەر دە شۋ شىعارماس ەدى عوي.

– قىزمەتكەرلەر ەڭبەك دەمالىسىنا كەتىپ جاتادى. ول كەزدە ەدەندى تەگىن جۋامىز. قىسقاسى، ارتىعىمەن قوسقاندا 650 شارشى مەتردى جۋعا تۋرا كەلەدى. جاز مەزگىلىندە سىرلاۋ جۇمىستارىنا دا كىرىسىپ كەتەتىنىمىز بار. تەگىن بولسا دا ۇندەمەي ىستەيمىز. ال ايلىق وتە از ەكەنى راس. جۇرتتىڭ جالاقىسىنان ۇستاپ قالعاندارى دۇرىس ەمەس، – دەيدى ەدەن جۋشى سارا جانقوجاەۆا.

ەكى جۇزگە جۋىق ادام شۋلاعان جەردە رەكتوردىڭ بايىپتى جاۋاپ بەرۋگە مۇرشاسى كەلمەيتىندەي كورىندى. جينالعان قىزمەتكەرلەر تۇس-تۇستان ءۇن قاتىپ، تالاپتارىن ايتىپ جاتتى. ارينە، «جالاقىمىز ارتادى» دەگەن ۇمىتتەرى سۋ سەپكەندەي باسىلىپ، قايتا ايلىعىنىڭ ايتارلىقتاي بولىگىنەن قاعىلعان حالىقتىڭ تۋلاۋدان، شۋلاۋدان باسقا امالى قالماعان. ەندى ولار باق ارقىلى كومەك سۇراپ وتىر.

قىزمەتكەرلەرىن ماسەلەنى كوشەدە ەمەس، عيماراتتا وتىرىپ شەشۋگە شاقىرعان رەكتور م.بايجۇمانوۆ ويلاعانداي جۇرت ول جەردە دە تىنىشتالا قويعان جوق. قايتا وبلىس اكىمىنىڭ ورىنباسارى مەن ۋنيۆەرسيتەت رەكتورىنىڭ الدىندا دا وكپە-بازىناسىن جايىپ سالدى. كوكەيدەگى ويلارىن ەش ىرىككەن جوق.

ۋنيۆەرسيتەت باسشىسىنىڭ ايتۋىنشا، جالاقىدان جىرىمدالعان قاراجات بۇرىنعى باسشىلىقتىڭ بۇيرى­عى­مەن بەكىتىلگەن ۇستەماقى كورىنەدى. اتالعان بۇيرىقتىڭ كۇشى وسى جىلى جويىلعان. سالدارىنان شارۋاشىلىق قىزمەتكەرلەرىنىڭ جالاقىسى ازايىپ كەتكەن.

– ۋاقىتىندا قىزمەتكەرلەردىڭ بىرىنە 15 پايىز، ەندى بىرىنە 20 پايىز قوسىلعان. الگى بۇيرىقتىڭ كۇشى 31 جەلتوقسان كۇنى جويىلدى. ەندى جاڭادان بۇيرىق شىعارۋ كەرەك. سول ارقىلى ايلىققا 10-15 پايىز ۇستەماقى قوسۋ جاعى قاراستىرىلىپ جاتىر، – دەدى م.ح.دۋلاتي اتىنداعى تاراز وڭىرلىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ رەكتورى م.بايجۇمانوۆ.

عيماراتتاعى داۋدان كەيىن رەكتور دا رايىنان قايتۋعا ءماجبۇر بولدى. قىزمەتكەرلەردىڭ جالاقىسىن تولىق كولەمدە ءتۇسىرىپ بەردى. الايدا ماسەلەنى ۋشىقتىرماي، دەر كەزىندە شەشۋگە نە كەدەرگى بولعانى تۇسىنىكسىز. بۇيرىقتىڭ ەسكىرگەنىن ايتىپ، قىزمەتكەرلەرىنىڭ ارزۋىن كۇنى بۇرىن تىڭداسا، ولار دا ءوز ءۋاجىن سول كەزدە جايىپ سالار ەدى عوي. وسىلايشا، ەكى تاراپ ىڭ-شىڭسىز ورتاق بايلام جاساۋعا بولۋشى ەدى.

دەسە دە، جوعارى وقۋ ورداسىن باسقارىپ وتىرعان ازاماتتىڭ ءبىر ءۋاجى ءبىر ۋاجىنەن قىزىق بولىپ تۇر. ول قىزمەتكەرلەردىڭ جالاقىسىن كوتەرۋدىڭ جولدارىن قاراس­تى­رىپ جاتقانىن تىلگە تيەك ەتتى. بۇل، ارينە، قۇپتارلىق قادام ەكەنىنە كۇمان جوق. ويتكەنى جوعارى وقۋ ورنىندا شارۋاشىلىق قىزمەتكەرلەرىنەن بولەك پروفەسسورلىق قۇرام، وقىتۋشىلار جەتىپ ارتىلادى. ولاردىڭ دا جوعارى ايلىق العىسى كەلەدى. سول باعىتتا جۇمىس ىستەۋگە دەگەن نيەتى بارى قۋانىشتى، ارينە. الايدا قارجىنى ۇنەمدەۋ قاجەتتىگىن ايتقان م.بايجۇمانوۆ سەنبى جانە جەكسەنبى كۇندەرى تاكسي قىزمەتىن پايدالاناتىنىن، قىزمەتتىك كولىككە مىنبەيتىنىن، ءتىپتى كەيدە وقۋ ورنىنا جاياۋ كەلەتىنىن دە جا­يىپ سالدى.

– مەن سەنبى، جەكسەنبى كۇندەرى تاكسي قىزمەتىن پايدالانامىن. كەيدە ۋنيۆەرسيتەتكە جاياۋ كەلەتىن كەزدەرىم دە بولادى. وسىنداي قادامدار ارقىلى قارجىنى ۇنەمدەمەسەك، ءبىز نە پروفەسسورلاردىڭ، نە قىزمەتكەرلەردىڭ جالاقىسىن كوتەرە المايمىز. قىزمەتكەرلەردىڭ جاعدايىن رەتتەۋ ءۇشىن الداعى جىلى وقۋ اقىسىن كوتەرسەك دەگەن ويىمىز بار. سونداي قادامعا بارماساق، ايلىقتى ءوسىرۋ ماسەلەسى قيىنداپ تۇر، – دەيدى رەكتور.

م.ح.دۋلاتي اتىنداعى تاراز وڭىرلىك ۋنيۆەرسيتەتى ايماقتاعى ىرگەلى جوعارى وقۋ ورنى سانالادى. دەرەكتەرگە سۇيەنسەك، مۇندا 14 مىڭ ستۋدەنت وقيدى. ونىڭ 76 پايىزى اقىلى نەگىزدە ءبىلىم الادى. الايدا ستۋدەنتتەردەن تۇسكەن قاراجاتتىڭ ءوزى قىزمەتكەرلەردىڭ جالاقىسىن كوتەرۋگە جەتپەيتىن كورىنەدى.

قالاي الىپ قاراساق تا، سوڭعى كەزدەرى باسى داۋدان ارىلماي قويعان وقۋ ورداسىنداعى ەڭبەكاقى داۋى الداعى ۋاقىتتا دا كوتەرىلۋى ىقتيمال. ويتكەنى ازىق-ت ۇلىك پەن كيىم-كەشەكتىڭ قىمباتتاۋى باسقا-باسقا، شارۋاشىلىق قىزمەتكەرلەرىن ابدەن قاجىتقان. ال باعا جىل وتكەن سايىن شارىقتاپ بارادى. قىسقاسى، جاڭادان كەلگەن رەكتوردىڭ جاڭا ءبىر قادامداردى قاراستىرۋعا قازىردەن كىرىسكەنى ابزال.

جامبىل وبلىسى