سۋيتسيد كەسەلى ءورشىپ تۇر

جاسوسپىرىمدەردىڭ ءوز-وزىنە قول جۇمساۋ دەرەگى ەلىمىزدىڭ ءار وڭىرىندە بايقالىپ قالىپ جاتادى. ايتسە دە، بۇل ماسەلە جامبىل وبلىسىندا ءتىپتى ۋشىعا تۇسكەن ءتارىزدى. دەرەكتەرگە كوز جۇگىرتسەك، 2021 جىلى وڭىردە مۇنداي جاعدايدىڭ ءتورت دەرەگى تىركەلسە، وتكەن جىلى 13 جەتكىنشەك وزىنە-ءوزى قول جۇمساۋعا دەيىن بارعان.

«تاربيە وتباسىنان باستالادى» دەسەك، شاڭىراقتاعى كەز كەلگەن كيكىلجىڭ جەتكىنشەكتىڭ تاربيەسىنە اسەر ەتپەي قوي­ماي­دى. وكىنىشتىسى، بالالار مەن جاسوس­پىرىمدەر اراسىنداعى ءوز-وزىنە قول جۇمساۋ فاكتىلەرى 2021 جىلمەن سالىس­تىرعاندا 9-عا كوبەيىپ وتىر. 2021 جىلى مۇنداي جاعدايدىڭ ءتورت دەرەگى تىركەلسە، 2022 جىلى ون ءۇش دەرەك انىقتالعان. ءار وقيعاعا جەكە-جەكە تالداۋ جاسايتىن بولساق، وسى جاسوسپىرىمدەردىڭ 6-ۋى الەۋ­مەتتىك جاع­دايى جاقسى، 1-ءۋى تومەن، 5-ءۋى ورتاشا وتباسىندا تاربيەلەنگەنىن بايقاۋعا بولادى.

اجالعا اسىققان با­لا­­­نىڭ 9-ى تو­لىق وتباسىندا، 1-ءۋى تولىق ەمەس وتبا­سىندا تاربيەلەنسە، 1-ءۋى قامقور­­شىلىق­­قا الىنعان ءجاسوسپىرىم. ونىڭ ىشىندە، 6 ءجاس­وسپىرىم كوپبالالى وتبا­سىنىڭ بالاسى ەكەن. بارلىق جاعداي جاسوسپىرىمدەردىڭ تۇرىپ جاتقان مەكەنجايىندا تىركەلگەن. سونداي-اق بالالاردىڭ بارلىعى ءتارتىبى نەمەسە دەنساۋلىعىنا بايلانىستى ەسەپتە تۇرماعاندىعى انىقتالدى.

«جەتكىنشەكتەر اراسىنداعى ءبۇل كەسەل­دىڭ الدىن الۋ ءۇشىن وقۋشىلاردى قۇندى­لىقتار نەگىزىندە تاربيەلەپ، اتا-انالاردىڭ بالا تاربيەسىندەگى جاۋاپكەرشىلىگىن، «مەكتەپ – اتا-انا – بالا» ۇشتىك بىرلىگىنىڭ جۇمىسىن كۇشەيتۋىمىز قاجەت»، دەيدى وبلىس اكىمدىگى ءبىلىم باسقارماسىنىڭ باسشىسى مەيىرحان ومىربەك.

ارينە، سالاعا جاۋاپتى باسقارما باس­شى­سىن جاسوسپىرىمدەر اراسىنداعى ءوز-وزىنە قول جۇمساۋ دەرەگىنىڭ كۇرت ارت­قا­نى تولعاندىراتىنى اقيقات. ايتسە دە، بۇل ماسەلەنى شەشۋدىڭ جولى قان­داي؟ جاسوسپىرىمدەر نەلىكتەن كەز كەلگەن ماسەلەنىڭ شەشىمى رەتىندە ءسۋيتسيدتى تاڭداۋ­عا بەيىم بولىپ الدى؟

البەتتە، ماسەلەگە بىرجاقتى قاراۋعا بول­ماي­دى. بالالاردىڭ سۋيتسيدكە با­رۋى­­نىڭ سەبەبى كوپ. وتباسىنداعى كيكىل­جىڭ، الەۋمەتتىك جاعدايدىڭ دا اسەرى بار. مامانداردىڭ ايتۋىنشا، گادجەت ارقىلى قۇمار ويىنعا اڭسارى اۋعان بالالاردىڭ ويلانباي ءوز-وزىنە قول جۇمساۋ دەرەكتەرى دە تىركەلگەن كورىنەدى. بۇل ماسەلەگە قاتىستى ويىمەن بولىسكەن پسيحولوگ ماحاببات وسپانباەۆا بالانىڭ گادجەتتەرگە بايلانىپ قالۋىنىڭ قاۋپى زور ەكەنىن ايتادى.

– بالالار شىنىندا دا سمارتفونعا تاۋەلدىلىكتەن ارىلا الار ەمەس. وكىنىشتىسى سول، قازىرگى كەزدە سمارتفون كوپ نارسەنىڭ ورنىن باستى. تىرشىلىك قامىمەن جۇرگەن اتا-انانىڭ پەرزەنتىمەن جاقىن ارالاسۋعا مۇرشاسى بولا بەرمەيدى. بۇل – ارينە، ويلاندىرارلىق جاعداي. ءجاسوسپىرىمنىڭ اينالاسىندا شىنايى سەنىم احۋالىنا قۇرىلعان ورتا بار ما؟ ادامدى الماس­تىرعان تەلەفوننىڭ ار جاعىنداعى اقپاراتتىڭ استارىندا نە جاتىر؟ وڭ نيەت پە، الدە تەرىس پيعىل ما؟

ءالى جەتكىلىكتى دەڭگەيدە تۇراقتانباعان نازىك پسيحيكاعا قيتۇرقى كونتەنتتەردىڭ كەرى اسەرى بولاتىنى انىق. وعان ەشكىمنىڭ تالاسى جوق. اقپاراتتى سۇزگىدەن وتكىزە الماۋ جانە جانىندا جاناشىرلىق تانىتار جاقىنىنىڭ بولماۋى بالانى كۇيزەلىسكە ۇشىراتاتىنى ايتپاسا دا تۇسىنىكتى. وسىلايشا، ءجاسوسپىرىم جالعىزدىقتان جاداپ كەتەدى. بۇل – ماسەلەنىڭ بەرگى جاعى عانا. كوزگە كورىنبەيتىن، مۇحيتتىڭ استىندا جاتقان الىپ مۇزتاۋ سىندى ايتىلمايتىن ماسەلەلەر دە جەتىپ ارتىلادى. مۇنداي اقيقاتتى قازىرگى قازاق قوعامى كوتەرە الا ما؟ – دەيدى ماحاببات وسپانباەۆا.

تاعى ءبىر سوت ساراپشىسى، پسيحولوگ مامانعا حابارلاسقانىمىزدا، ول جاسوس­پىرىمدەردىڭ سمارتفون ارقىلى قۇمار ويىن­دارعا كىرىپ كەتۋ سالدارىنان سۋيتسيدكە بارۋ دەرەكتەرى ءجيى ۇشىراساتىنىن العا تارتتى.

«سوت پروتسەستەرىنە ءجيى قاتىسىپ جۇرگەندىكتەن مالىمەتتەر ازىرگە قۇپيا ساقتالادى. ونى جاريالايتىن كەز كەلەدى. بالالاردىڭ تۇبىنە جەتىپ جاتقان قۇمار ويىن­دار ەكەنىنە كوزىم جەتتى. بۇل ماسەلە كەز كەلگەنىمىزدى تولعاندىرۋى كەرەك. ويتكەنى بالا – ءبىزدىڭ بولاشاعىمىز»، دەدى ازىرگە اتى-ءجونىن اتاماۋدى وتىنگەن مامان.

«ارقا جايلى بولسا، ارقار اۋىپ نەسى بار؟». بالالاردىڭ ءوز-وزىنە قول سالۋىنان بولەك جامبىلدا جاسوسپىرىمدەر اراسىن­داعى قىلمىستىڭ دا سانى ارتا تۇسكەن.

– جاسوسپىرىمدەر اراسىندا قىلمىستى بولدىرماۋ ماقساتىندا ءتيىستى جۇمىس جۇرگىزىلگەنىمەن ءالى دە كەمشىلىك بار. وبلىستىق پوليتسيا دەپارتامەنتىنىڭ اقپا­را­تىنا سايكەس، وتكەن جىلى وڭىردە كامە­لەتكە تولماعاندار 128 قىلمىس جاسا­عان. وسىلايشا، ايماقتا قىلمىس سانى وتكەن جىلمەن سالىستىرعاندا 54،2%-عا ءوسىپ وتىر.

قىلمىس جاساعان مەكتەپ وقۋ­شى­لارى­نىڭ سانى 16-دان 41-گە، ال كوللەدج ستۋدەنتتەرىنىڭ سانى 25-تەن 38-گە وسكەن. جاسوسپىرىمدەر اراسىندا قىلمىستى بولدىر­ماۋ ماقساتىندا الداعى جىلى وتباسى قولايسىزدىعىن ەرتە انىقتاپ، قولداۋعا باعىتتالعان وتباسى اكتسيالارىن ماۋسىمدىق ەمەس، جۇيەلى تۇردە ۇيىمداستىرۋ جوسپارلانىپ وتىر.

الەۋمەتتىك جاعدايى ناشار، تۇرمىسى قولايسىز وتباسىلاردى جۇمىسپەن قامتۋ شارالارىن كۇشەيتۋ، الكوگولدىك ىشىم­دىككە سالىنعان ازاماتتاردى وڭالتۋ، باس­پاناسى جوق وتباسىلارعا قولداۋ كورسەتۋ جۇمىستارى جالعاسادى. سونداي-اق اتا-انا جاۋاپكەرشىلىگىن قاتاڭداتۋعا باعىتتالعان «اتا-انانىڭ قۇقىقتىق جاۋاپكەرشىلىگى» ۇستانىمىن نىعايتۋدىڭ جاڭا تەتىكتەرىن پروباتسيالاۋ جۇرگىزىلەدى، – دەيدى باسقارما باسشىسى م.ومىربەك.

ارينە، وڭىردە جاستار اراسىندا ءوز-وزىنە قول جۇمساۋ دەرەگى مەن جاسوپىرىمدەر قىلمىسىنىڭ كۇرت ارتقانى كىمدى دە بولسىن ويلاندىرماي قويمايدى. جاۋاپتىلار ءتۇرلى جوبانى العا تارتىپ اقتالعانىمەن، وڭىردەگى كورسەتكىش ءبىلىم باسقارماسىنداعى مامانداردىڭ جۇمىسىن كەرى تارتىپ تۇر­عا­نى انىق. قالاي الىپ قاراساق تا، جاس­و­س­­­­­­پىرىمدەر اراسىنداعى قىلمىستىڭ ارتۋى مەن بالالاردىڭ ءوز-وزىنە قول سالۋ وقيعالا­رىنىڭ سالدارىمەن عانا كۇرەسپەي، الدىمەن ءتۇپ-تامىرى مەن سەبەبىنە ۇڭىلگەن ءجون-اۋ...

جامبىل وبلىسى