ايماقتار • 28 قاراشا، 2022

اعىباي باتىردىڭ 220 جىلدىق مەرەيتويىنا وراي دوڭگەلەك ۇستەل ءوتتى

ابىلقاس ساعىنوۆ اتىنداعى قاراعاندى تەحنيكالىق ۋنيۆەرسيتەتىندە 15 قاراشا – باتىرلار كۇنىنە وراي جاريالانعان «باتىرلار مۇراسى» ونكۇندىگى اياسىندا بيىلعى جىلى مەرەيتويى اتالىپ ءوتىپ جاتقان اقجولتاي اعىباي باتىردىڭ 220 جىلدىق مەرەيتويىنا وراي «اعىباي باتىر – ەل قورعانى» اتتى دوڭگەلەك ۇستەل ءوتتى. بۇل شارادا اعىباي باتىردىڭ ءومىرى مەن ەل قورعاۋداعى ەڭبەگى ءسوز بولدى.

قىزعالداق ايتجان

ايتا كەتۋ كەرەك، باتىر - ءوز زامانىندا ەل قورعاۋدا ۇلكەن قاجىر-قايراتىمەن تانىلىپ، وتارلىق ەزگىگە قارسى كۇرەسىپ، ءۇش ءجۇزدىڭ باسىن بىرىكتىرگەن قازاقتىڭ سوڭعى حانى كەنەسارى قاسىم ۇلىنىڭ سەنىمدى سەرىكتەرىنىڭ ءبىرى. ەل اراسىندا ۇرىستا، جورىق-جورتۋىلدا ۇنەمى جولى بولاتىندىقتان «اقجولتاي باتىر» اتانعان.

سونىمەن قاتار ول ەسىمى ۇرانعا اينالعان دارىندى قولباسشى. قازاق جەرىن وتارلىق ەزگىدەن قورعاۋدى الدىنا ماقسات ەتكەن باتىر قارقارالى ايماعىندا پاتشالىقتىڭ وتارشىلدىق ساياساتىنا قارسى كوتەرىلىسكە بەلسەنە ارالاسىپ، 1826-1846 جىلدار ارالىعىندا وتارشىلداردىڭ اسكەرىنە بىرنەشە رەت كۇيرەتە سوققى بەردى. ال كەنەسارى قاسىم ۇلى ومىردەن وتكەن سوڭ قازاقتىڭ ازاتتىعى جولىندا كۇرەسىن توقتاتپاي، سىزدىق تورە قولىنىڭ قۇرامىندا اسكەري قيمىلداردى جۇرگىزگەن.

جينالعاندارعا باتىردىڭ وسىناۋ ەل الدىنداعى ەڭبەگى جايلى ۋنيۆەرسيتەتتىڭ تاريح كافەدراسىنىڭ وقىتۋشىسى ن.وشان، ستۋدەنتتەر ب.ساحاباي، ش.تۇرعىن، ا.عالىم، ج.باۋىرجان، م.دۇكەنباي، ا.تۇراربەك، ج.جاناتبەك، ا.اۋەلحان، د.جەكسەنباي، ءا.مۇرات جانە شاراعا ارنايى قاتىسقان قوناقتار قاراعاندى ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ تاريح فاكۋلتەتىنىڭ دەكانى ج.جۇمابەك، اعىباي باتىردىڭ ۇرپاعى قاراعاندى تەحنيكالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى ب.يسماك ايتىپ بەردى.

«باتىرلار مۇراسى» ونكۇندىگى شاراسى اياسىندا جوسپارلانعان شارالار باتىرلار ينستيتۋتىنىڭ كورنەكتى وكىلدەرى قازاقتىڭ سوڭعى حانى كەنەسارى قاسىم ۇلىنىڭ 220 جىلدىعىنا، ەسەت باتىر كوكى ۇلىنىڭ 355 جىلدىعىنا، اعىباي باتىردىڭ 220 جىلدىعىنا، قازاقتىڭ باتىر قىزى مانشۇك مامەتتىڭ تۋعانىنا 100 جىل تولۋىنا ورايلاستىرىلىپ وتىر. ايتا كەتۋ كەرەك ۇلت قۇندىلىقتارىن ساقتاۋ مەن ناسيحاتتاۋعا باعىتتالعان قازاق كۇنتىزبەسى شەڭبەرىندە قولعا الىنعان ونكۇندىكتى ۇيىمداستىرۋعا مۇرىندىق بولعان قالامىزداعى «Qazaq club» مۇشەلەرى وتكەن جىلى «15 قاراشا - باتىرلار كۇنىنە» وراي قازاقتىڭ اسكەري مۇراسىن ناسيحاتتايتىن «جاۋىنگەرلىك داڭق» لەنتاسىنىڭ تۇساۋكەسەرىن وتكىزگەن بولاتىن.