ءجىتى ىشەك اۋرۋلارىنىڭ الدىن الۋعا شاقىردى

الماتىدا ي.جەكەنوۆا اتىنداعى قالا­لىق كلينيكالىق جۇقپالى اۋرۋلار اۋرۋحاناسىنىڭ ەمدەۋ جۇمىسى جونىن­دەگى باس دارىگەرىنىڭ ورىنباسارى، ينفەكتسيونيست-دارىگەر تامارا ۋتاگانوۆا مەن س.اسفەندياروۆ اتىنداعى قازۇمۋ جۇقپالى جانە تروپيكالىق اۋرۋلار كافەد­راسىنىڭ پروفەسسورى ساۋلە سادىقوۆا اتالعان ماسەلەگە بايلانىستى بريفينگ وتكىزدى.

تامارا ۋتاگانوۆانىڭ ايتۋىنشا، ءجىتى ىشەك ينفەكتسياسى ء(جىي) – ميكروورگانيزمدەر (باكتەريالار مەن ۆيرۋستار) تۋدىراتىن جۇقپالى اۋرۋلار توبى، اس قورىتۋ بۇزىلىستارىمەن، دەگيدراتاتسيا بەلگىلەرىمەن جانە جالپى ينتوكسيكا­تسيا تۇرىندە كورىنەدى. قازىرگى ۋاقىتتا باك­تەريا­لار، قاراپايىم جاعدايلار مەن ۆيرۋستار تۋدىراتىن ءجىي-ءدىڭ 30-دان استام ءتۇرى بار. بۇل كەسەلگە قاجەتتىسى – پاتو­گەن­نىڭ ادامنىڭ اسقازان-ىشەك جولىنا ءتۇسۋى. كوبىنەسە ءجىي قوزدىرعىشتارى ادام اعزاسىنا لاستانعان تاعام، سۋ، سون­داي-اق قول گيگيەناسىن ساقتاماۋدان تۇسەدى.

«ينفەكتسيا قوزدىرعىشى ىشكە تۇسكەن ساتتەن باستاپ اۋرۋدىڭ العاشقى بەلگىلەرى پايدا بولعانعا دەيىن 6 ساعاتتان 7 كۇنگە دەيىن سوزىلادى. ءىشتىڭ اۋىرۋى، جۇرەك اينۋ، قۇسۋ كۇنىنە 3 رەت نەمەسە ودان دا كوپ قايتالانادى. دەنە قىزۋى 37°-38°C دەيىن كوتەرىلىپ، ءىش وتەدى (كەيدە كۇنىنە 10-15 رەت)، ديارەيانىڭ اۋىر جاعدايىندا – جاس بالالار ءۇشىن ەڭ قاۋىپتىسى ينتوكسيكا­تسيا مەن دەنەنىڭ قۇرعاۋى»، دەيدى ت.ۋتاگانوۆا.

تىم قاراپايىم جايت سياقتى كورىن­گەنىمەن، سپيكەرلەر ءجىتى ىشەك ينفەك­تسيالارىنىڭ الدىن الۋ شارالارىنا توق­تالا وتىرىپ، بىرىنشىدەن، قولدى سۋمەن، سابىنمەن ۇدايى جانە مۇقيات جۋ­دى، مۇمكىندىگىنشە وزىڭمەن بىرگە انتي­سەپتيكالىق سۋلىقتار، لوسوندار الىپ ءجۇرۋدى قاپەرگە سالدى. ەكىنشىدەن، كوكونىستەردى، جەمىستەردى، جيدەكتەردى قولدانار الدىندا اعىندى سۋمەن جاقسى­لاپ جۋ كەرەك، ال كىشكەنتاي بالالار ءۇشىن قايناعان سۋمەن شايۋ كەرەك. سونداي-اق ساپاسى كۇماندى، جارامدىلىق مەرزىمى ءوتىپ كەتكەن ونىمدەردى ساتىپ الىپ قويماۋ ءۇشىن، قاشاندا اباي بولعان ءجون. كۇندەلىكتى ومىردە شيكى جانە دايىن تاعامداردى كەسۋ ءۇشىن بولەك تاقتالار مەن پىشاقتاردى پايدالانۋدى ەستەن شىعارماۋ قاجەت. ەت ونىمدەرىن دايىنداعاندا مۇقياتتىلىق تانىتۋ دا ماڭىزدى. شيكى جانە جەۋگە دايىن تاعامدى توڭازىتقىشتا بولەك جانە جەكە قاپتامادا ساقتاڭىز. ويتكەنى دۇرىس دايىندالعان تاعام شيكى تاعاممەن بايلانىسقاندا لاستانۋى مۇمكىن. ساتىپ العاننان كەيىن جۇمىرتقانى مۇقيات جۋىپ، توڭازىتقىشتا ساقتاۋ كەرەك.

دەمالىس ورىندارىنا باراتىندار دا تابيعات اياسىنا بارعان كەزدە وزىمەن بىرگە الدىن الا جۋىلعان كوكونىستەر مەن جەمىستەردى، ساقتاۋ مەرزىمى ۇزاق، ساقتاۋ ءۇشىن توڭازىتقىش جاعدايىن قاجەت ەتپەيتىن ونىمدەردى الىپ ءجۇرۋ كەرەك. سونداي-اق دارىگەرلەر ازاماتتاردى ارنايى رۇقسات بەرىلگەن جەرلەردە عانا سۋعا تۇسۋگە شاقىردى. ال باسسەيندەر مەن سۋ قويمالارىندا شومىلۋ كەزىندە اۋىزعا سۋدىڭ تۇسۋىنە جول بەرمەڭىز.

«ەگەر ءسىزدىڭ وتباسىڭىزدا بىرەۋ ىشەك ينفەكتسياسىمەن اۋىرىپ، ۇيدە بولسا، ونى باسقا وتباسى مۇشەلەرىنەن وقشاۋلاۋعا تىرىسىڭىز. وعان بولەك ىدىس-اياق، توسەنىش، سۇلگى بەرىڭىز، ناۋقاس ادامعا كۇتىم جاساعاندا، جەكە قورعانىس قۇرالدارىن (قولعاپ، ماسكا) قولدانىڭىز. ۇيدە دەزينفەكتسيالىق قۇرالداردى قولدانۋ ارقىلى جالپى تازالاۋ جۇمىستارىن جۇرگىزىپ، سودان كەيىن ناۋقاس ساۋىعىپ كەتكەنشە ءۇيدى كۇندەلىكتى سۋلى شۇبەرەكپەن تازالاپ، ءۇي-جايدى جەلدەتۋدى قامتاماسىز ەتىڭىز»، دەدى س.سادىقوۆا.

ىشەك ينفەكتسيالارىنىڭ كوپشىلىگى جەڭىل تۇردە وتەتىندىكتەن، كەيبىر ناۋقاس­تار دارىگەرگە بارمايدى، كوبىنەسە ءوزىن ءوزى ەمدەۋمەن اينالىسادى جانە وقۋ ورىن­دارىنا، جۇمىسقا بارا سالادى. سون­دىقتان دارىگەرلەر، ءاربىر ناۋقاس ادام ءوزىنىڭ اينالاسىنداعىلارعا قاۋىپ توندى­رەتىنىن ۇمىتپاۋى كەرەكتىگىن، ىشەك اۋرۋ­لارىنىڭ العاشقى بەلگىلەرى پايدا بولعان كەزدە ءوزىن ءوزى ەمدەۋگە بولمايتىنىن، مامان­داردىڭ كومەگىنە جۇگىنۋى كەرەك ەكەنىن ەرەكشە اتاپ ءوتتى.

الماتى