ەكونوميكا • 06 مامىر، 2022

قىمباتشىلىق قالاي تەجەلەدى؟

ناۋرىزدا 12 پايىزعا شىعىپ، رەكوردتىق مەجە ورناتقان ينفلياتسيا دەڭگەيى ءساۋىر ايىندا جىلدىق ماندە 13،2 پايىزعا كوتەرىلدى. سوڭعى ءبىر جىلدا ازىق-ت ۇلىك تاۋارلارى – 17،9، ازىق-ت ۇلىككە جاتپايتىن تاۋارلار – 11،1 جانە اقىلى قىزمەتتەر 8،9 پايىزعا قىمباتتاعان. اسىرەسە بىلتىرعى ساۋىرمەن سالىستىرعاندا جاڭا پىسكەن كوكونىس، قۇمشەكەر، كارتوپ پەن قۇس ەتىنىڭ باعاسى اسپانداي ءتۇسىپتى.

اباي قازبەك ۇلى

باعانى ىرىقتاندىرۋمەن ۇكىمەت بەلسەندى اينالىسىپ جاتىر. سونىڭ ىشىندە ساۋدا جانە ينتەگراتسيا مينيسترلىگى دۇكەندەردىڭ رۇقسات ەتىلگەن ساۋدا ۇستەمەسىن ساقتاۋدى قاتاڭ قاداعالايدى. ال اۋىل شارۋاشىلىعى ءمينيسترى ەربول قاراشوكەەۆتىڭ ايتۋىنشا، قازىر ەلدەگى الەۋمەتتىك ماڭىزى بار ازىق-ت ۇلىك قورى شامامەن 643،5 مىڭ توننانى قۇرايدى. قانت زاۋىتتارى ءونىمىن ەسەپكە الماعاندا، شامامەن 30 مىڭ توننا قانت قورى بار.

ۇكىمەت باسشىسى ءاليحان سمايىلوۆ اي باسىندا ازىق-ت ۇلىكتىڭ نەگىزسىز قىمباتتاۋىنا جول بەرگەن وڭىرلەردىڭ اكىمدەرىنە بۇل ماسەلەگە جەتكىلىكتى باقىلاۋ جاسالماي وتىرعاندىعىن اتاپ كورسەتكەن ەدى.

«ازىق-ت ۇلىك باعاسىن ۇستاپ تۇرۋ – ءبىرىنشى كەزەكتەگى ماڭىزدى ماسەلە. مەن بىرنەشە رەت «اينالىم سحەماسىن» قارجىلاندىرۋدى ارتتىرۋدى تاپسىرعان ەدىم. الايدا بۇگىندە جۇمىس ءتيىستى دەڭگەيدە ورىندالعان جوق. وسى ايدىڭ سوڭىنا دەيىن قارجىلاندىرۋدى 100 ملرد تەڭگەگە دەيىن ارتتىرۋدى تاپسىرامىن. الداعى اگرارلىق ماۋسىم قارساڭىندا وڭىرلەردىڭ ءبىرىنشى كەزەكتەگى مىندەتى كۇزگى اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن جەتكىزۋگە فورۆاردتىق شارتتار جاساسۋ بولۋعا ءتيىس. ەگەر قازىر مۇمكىندىكتى جىبەرىپ الساق، ماۋسىمارالىق ۋاقىتتا ءبىز باعانىڭ وسۋىنە تاعى دا تاپ بولامىز»، دەپ ەسكەرتكەن بولاتىن پرەمەر-مينيستر.

ۇلتتىق ستاتيستيكا بيۋروسى باعا ستاتيستيكاسى دەپارتامەنتىنىڭ ديرەكتورى قۋانىشبەك جاقىپبەك ۇلىنىڭ ايتۋىنشا، جىل باسىنان بەرى يندەكس قۇرىلىمىنداعى ازىق-ت ۇلىك تاۋارلارىنىڭ ۇلەسى 40،7 پايىزدى، ازىق-ت ۇلىككە جاتپايتىن تاۋارلار 30،2 پايىزدى، اقىلى قىزمەتتەر 29،1 پايىزدى قۇرادى.

«اي سايىن بيۋرو تاۋارلار مەن قىزمەتتەردىڭ تولىق جيىنتىعى بويىنشا باعالاردىڭ وزگەرىسىن تىركەيدى. وندا ازىق-ت ۇلىكتىڭ، تۇرمىستىق جانە شارۋاشىلىق تاۋارلارىنىڭ، ەرەسەكتەر مەن بالالار كيىمدەرىنىڭ، دەنساۋلىق ساقتاۋ، كولىك قىزمەتتەرىنىڭ جانە ت.ب. قىزمەت پەن تاۋارلاردىڭ باعاسى ەسكەرىلەدى، بارلىعى – 508 پوزيتسيا. ءبىز باعانى بارلىق وبلىس ورتالىعىندا، استانادا جانە قالالار مەن اۋدان ورتالىقتارىنىڭ بەلگىلى ءبىر شەڭبەرىندە ءتۇرلى مەنشىك نىسانىنداعى ساۋدا جانە قىزمەت كورسەتۋ سالاسى كاسىپورىندارىنىڭ ىرىكتەمەلى جەلىسى بويىنشا باقىلايمىز»، دەيدى.

سونداي-اق اۆتوموبيل باعاسى – 19،2، تۇرمىس قۇرالدارى – 18،1، جەكە قولدانىس تاۋارلارى – 15،1، قۇرىلىس ماتەريالدارى – 14،7، جۋ جانە تازالاۋ زاتتارى – 14،3، جيھاز – 13، توقىما بۇيىمدارى – 8، فارماتسەۆتيكا ونىمدەرى 7،6 پايىزعا وسكەن. قىمباتشىلىقتان قىزمەت كورسەتۋ سالاسى (+8،9 پايىز)، تۇرعىن ءۇي-كوممۋنالدىق قىزمەتتەر دە (ورتاشا 5،6 پايىزعا) تىسقارى قالماعان.

جىلدىق ينفلياتسيا 13،2 پايىزعا جەتكەنىمەن، ءساۋىر ينفلياتسياسى ناۋرىزبەن سالىستىرعاندا (3،7 پايىز بولعان ەدى) تومەن – 2 پايىزدى قۇراپ وتىر. تەلەگرامداعى RiskTakersKZ كانالىنىڭ ساراپشىلارى ەلدە ينفلياتسيانىڭ وسۋىنە گەوساياسي جاعداي قاتتى اسەرىن تيگىزدى دەيدى.

«بيزنەس بىرتىندەپ بەيىمدەلەتىن شىعار، ال باعانىڭ وسۋىنە اسەر ەتكەن ۆاليۋتالىق شوك ايىرباس باعامىنىڭ كۇشەيۋىنە بايلانىستى بىرتە-بىرتە باسەڭدەيدى. نارىقتاعى مونوپوليانى جويۋ جانە وليگارحتارمەن كۇرەسۋ شارالارى باعا ءوسىمىن تەجەۋى مۇمكىن. ەگەر سۇرانىس پەن ۇسىنىستىڭ جاڭا شوكتارى بولماسا ينفلياتسيا 15 پايىز دەڭگەيىنەن تومەن قالىپتاسادى دەپ كۇتەمىز. جىل قورىتىندىسى بويىنشا ءبىزدىڭ بازالىق بولجامىمىز – 14 پايىزدان جوعارى»، دەپ جازادى ساراپشىلار.

قارجىگەر اندرەي چەبوتارەۆتىڭ پايىمداۋىنشا، باعا وسىمىنە قاتىستى ءوز پايىمىن بىلاي جەتكىزەدى.

«تەڭگە سوعىسقا دەيىنگى دەڭگەيىنە ورالدى، ەندى باعا نەگە تومەندەمەيدى دەپ سۇرايدى ءبارى. بىرىنشىدەن، تەڭگەگە دەگەن سەنىم ءبارىبىر تومەن. قازىرگى كۇشەيگەنى ۋاقىتشا، ءبىر كۇنى قايتادان السىرەي باستايدى دەپ ويلايدى. ەكىنشىدەن، بىزدە پسيحولوگيا باعانى تىكەلەي تومەندەتۋ وتە قيىن بولاتىنداي ەتىپ قالىپتاستىرىلعان. جالپى العاندا، تەڭگەگە دەگەن سەنىمنىڭ تومەندىگىنەن باعانى كەرى قايتارۋ وتە قيىنعا سوعادى. باعانى تومەندەتۋ تەڭگە كۋرسىن تومەندەتۋدەن دە قيىن»، دەيدى ساراپشى.

تۇتىنۋ تاۋارلارى مەن قىزمەتتەرىنە باعانىڭ وزگەرۋى

پايىزبەن، ءوسۋى

	2022 جىلعى ءساۋىر			انىقتاما: 2022 جىلعى ناۋرىز
	2021 جىلعى ساۋىرگە	2021 جىلعى جەلتوقسانعا	2022 جىلعى ناۋرىزعا	2021 جىلعى ناۋرىزعا	2022 جىلعى اقپانعا
تاۋارلار مەن قىزمەتتەر	13،2	7،3	2،0	12،0	3،7
ازىق-ت ۇلىك تاۋارلار	17،9	11،6	3،1	15،4	5،8
ازىق-ت ۇلىك ەمەس تاۋارلار	11،1	4،9	1،2	10،9	2،8
اقىلى قىزمەتتەر	8،9	3،6	1،0	8،3	1،4

باعانىڭ ءوسۋى ء(ساۋىر 2021ج.-ءساۋىر 2022ج.، ءوسىم، پايىزبەن)
54،6% قۇمشەكەر	16،9% جىلقى ەتى
46% جاڭا پىسكەن كوكونىستەر	15،8% كونديتەرلىك ونىمدەر
30،3% كارتوپ	15،4% پاستەرلەنگەن ءسۇت
28،8% قۇس ەتى	14،8% قىشقىل ءسۇت ونىمدەرى، جاڭا پىسكەن جەمىستەر، نان
25،5% جارمالار	13،6% ەت ونىمدەرى
23،4% ماكارون ونىمدەرى	12،8% سارى ماي
22،7% ۇن	12،4% شوشقا ەتى
22،3% كۇنباعىس مايى	18% مينەرالدى جانە اس سۋ
19،3% قاتتى ىرىمشىك	16،2% سالقىنداتىلعان سۋسىندار
18،3%، توقاش جانە ۇننان جاسالعان ونىمدەر	16% تەمەكى ونىمدەرى
17،5% قوي ەتى	11،7% الكوگولدى سۋسىندار