ءبىلىم – اسا قۇندى كاپيتال

قازىر الەمدە جاعداي ايتارلىقتاي اۋىر. بۇل كوروناۆيرۋس پاندەمياسىنىڭ سالدارى. كۇن سايىن ەپيدەميالىق جاع­دايدىڭ باعالاۋ كورسەتكىشتەرى كوڭىل كونشىتپەيدى. بۇل بارلىق ەلگە ۇلكەن قيىندىقتار الىپ كەلدى. ەكونوميكالىق ءوسۋ كورسەتكىشتەرىن تومەندەتتى. دەنساۋ­لىق ساقتاۋ سالاسىنا ايتارلىقتاي كۇش ءتۇستى. ءبىلىم بەرۋ سالاسىندا ونلاين ءومىردى قالىپتاستىردى. ءيا، بارلىق سالادا ونلاين جۇمىستار ءجۇرىپ جاتقانىمەن، ءبىلىم بەرۋ، عىلىم سالالارىندا بۇل جۇمىستاردىڭ ءداستۇرلى فورماتتاعىداي بولمايتىندىعىنا تاعى ءبىر كوزىمىز جەتتى. بۇل قيىندىقتاردى دا كەزەڭ-كەزەڭمەن ەڭسەرەرمىز. پرەزيدەنت وسى ماسەلەلەردى ءوز جولداۋىندا «پاندەميا كەزىندە قاشىقتان وقىتۋدىڭ ناتيجەسى ۇلتتىق تەلەكوممۋنيكاتسيا جەلىلەرىنىڭ تيىمدىلىگى تومەن ەكەنىن كورسەتتى. مۇنداي احۋال نەگىزگى، قاراپايىم ءبىلىمنىڭ ءوزىن مەڭگەرە الماعان وقۋشىلاردىڭ سانى ارتۋىنا اكەپ سوقتى. تاعى ءبىر پروبلەما، ناعىز قيىندىق وسى دەۋگە بولادى، بالالار وقۋىن تاستاپ كەتىپ جاتىر. ويتكەنى ءبىلىم الۋدى قاجەت دەپ سانامايتىن بولدى»، دەپ اتاپ كورسەتتى.

بۇگىندە وقۋشىلار، ستۋدەنتتەر، جاس عالىمدار مەن ۇستازدار ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرى مەن وقۋ ورىندارىندا جۇز­دەستى. بۇل ءساتتى شاكىرت تە، ۇستاز دا اسىعا كۇتتى. بۇل الەۋمەتتىك فيلوسو­فيا­­داعى شىنايى ءومىردىڭ ۆيرتۋالدى ومىردەن الدە­قايدا ماڭىزدى جانە قۇن­دى­لىق ەكەندىگىن ءتۇسىندىردى. ونلاين ءبىلىم بەرۋ­دىڭ پايداسى قوسىمشا پاندەر مەن جەكە قىزىعۋشىلىقتار ءۇشىن تاپتىرماس مۇمكىندىك، ال جالپى ءبىلىم الۋدا ءداس­تۇرلى فورماتتىڭ ءجونى بولەك.

ءبىلىم – اسا قۇندى كاپيتال. سوندىقتان بىلىمگە ينۆەستيتسيا سالۋ ءوزىڭدى شىڭداپ قانا قويماي، ەلىنە، جەرىنە، وتانىڭا قىزمەت ەتەتىن ماڭىزدى قادام ەكەنىن ەستەن شىعارماۋ كەرەك. ءبىلىمدى ماماندارى بار مەملەكەتتە ءومىر ءسۇرۋدىڭ بارلىق جاعدايى تۇراقتى ءارى ساپالى بولادى. ول ءسىز بەن ءبىزدىڭ دەنساۋلىعىمىزدى، ءومىرىمىزدى ۇزارتاتىن بىردەن-ءبىر فاكتور. سوندىقتان پرەزيدەنت جولداۋىنداعى ساپالى ءبىلىم بەرۋ قاعيداتى ءار ۋاقىت­تا ماڭىزدىلىعىن جوعالتپايتىن جاۋاپ­كەرشىلىگى مول مىندەت. ءبىلىم كاپيتالى مىقتى ەلدىڭ قاي سالاسىندا دا ىلگەرىلەۋ بولاتىنى انىق. سوندىقتان ءبىلىم كاپيتالىن ارتتىرىپ، عىلىمعا دا تەرەڭ ءمان بەرگەنىمىز ابزال. ويتكەنى عىلىم ۇلت دامۋىنىڭ نەگىزگى كورسەتكىشى.

پرەزيدەنت جولداۋدا: «عىلىمدى دامىتۋ – ءبىزدىڭ اسا ماڭىزدى باسىم­دىعىمىز. بۇل سالاداعى تۇيتكىلدەردىڭ شەشىمىن تابۋ ءۇشىن جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن زاڭناماعا وزگەرىستەر ەنگىزۋ قاجەت. ەڭ الدىمەن، جەتەكشى عالىمدارىمىز­عا تۇراقتى جانە ءوز ەڭبەگىنە لايىق­تى جالاقى تولەۋ ماسەلەسىن شەشۋ كەرەك. مۇنى عىلىمعا بولىنەتىن بازالىق قاراجات ەسەبىنەن قامتاماسىز ەتكەن ءجون»، دەپ ءتيىستى مينيسترلىك پەن عىلىمي مەكەمەلەرگە، وقۋ ورىندارىنا تاپسىرما جۇكتەدى. سونىمەن قاتار عالىمداردىڭ عىلىمي جوبالارىنا بەرىلەتىن ۋاقىت­تى دا ارتتىرۋ كەرەكتىگىن باسا ايتتى. بۇل ماڭىزدى شەشىم بولدى. ويتكەنى عىلىمي جوبالاردى ءبىر نەمەسە بىرنەشە جىلدا اياقتاپ شىعۋ اسىعىستىق بولاتىنى ءسوزسىز. سوندىقتان بۇل ماسەلەگە پرەزيدەنت اسا مۇقيات قاراپ، ۋاقى­تىن سوزۋدى جاناشىرلىقپەن جەتكىزدى. وتاندىق عالىمدارىمىز ءۇشىن بۇل جاقسى جاڭالىق بولعانى ءسوزسىز.

پرەزيدەنت جولداۋى – ۋاقىت تالابىنا ساي جاۋاپ بەرەتىن ماڭىزدى قۇجات. سوندىقتان ونىڭ ءار بولىمىندەگى كوتەرىلگەن ماسەلەلەر مەن تاپسىرمالار ۇلت ەرتەڭى ءۇشىن اتقارىلاتىن ناقتى جول. سول جولدا جولىمىز اشىق، ەڭبەگىمىز جەمىستى بولعاي!

دوسجان بالابەك ۇلى،

ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى فيلوسوفيا جانە ساياساتتانۋ فاكۋلتەتىنىڭ وقىتۋشىسى

الماتى