سالىق تولەۋ – مىندەتىڭ

سالىق –  مەملەكەت دا­مۋى­نىڭ ماڭىزدى بولىگى. سا­لىق تۇسىمدەرىنىڭ ەسەبىنەن ەلىمىزدىڭ قازىناسى تولىعىپ وتىرادى. بىلتىردان بەرى وسى سالادا وزگەرىستەر مەن جا­­ڭالىقتار كوپ بولدى. اسى­­رەسە پاندەمياعا باي­­لانىستى سالىق تولەۋ مەرزىمى وزگەرىپ، كولىك جانە م ۇلىك، جەر سالىعى كەيىنگە شەگەرىلدى. ايتالىق، بۇرىن كولىگى بار ازاماتتار «تەمىر تۇلپارعا» ارنالعان سالىقتى ءار جىلدىڭ اياعىندا تولەسە، بىلتىرعى سالىق كو­دەكسىنە ەنگىزىلگەن وزگەرىسكە ساي كەلەسى جىلدىڭ ءساۋىر ايى­نا اۋىستىرىلدى. مۇنىڭ سەبەبىن ماماندار ءوزىن ءوزى باسقارۋ ورگاندارى بيۋدجەت قاراجاتىن تولىق يگە­رۋى ءۇشىن جاسالعانىمەن تۇ­سىندىرەدى. سالىق جىل سوڭىندا تۇسكەن كەزدە جەر­گىلىكتى اكىمدىكتەر بيۋد­جەت قاراجاتىن يگەرىپ ۇل­گەرە المايدى. ال 2021 جىلدان باستاپ، سالىق تو­لەۋ مەرزىمىنىڭ كەلەسى جىل­عا شەگەرىلۋىنە بايلانىس­تى جەر­گىلىكتى ءوزىن ءوزى باس­قارۋ ورگاندارىنا بيۋد­­جەتتى ۋاقتىلى يگەرۋ تۇر­عىسىنان جەڭىل تي­گەنى انىق. ال سالىقتى اسىق­پاي تولەۋ – ازاماتتارعا دا ءتيىمدى.

تاعى ءبىر وزگەرىس، جاقىندا بارلىق قازاقستاندىققا جەر جانە يەلىگىندە تۇرعان م ۇلى­گىنىڭ سالىعى كەلە باستاعانى بەلگىلى. بۇل مىندەتتى تولەمدى ازاماتتار بيىلعى 1 قازانعا دەيىن تولەۋگە ءتيىس. بۇرىن وسى ەكى سالىق تۇبىرتەكتە ەكى ءتۇرلى بولىپ جازىلىپ كەلەتىن. كوپقاباتتى تۇرعىن ۇيلەردىڭ تۇرعىندارى دا جەرگە سالىق تولەيتىن ەدى. 2021 جىلدىڭ العاشقى ايىنان باستاپ، ەكى سالىق بىرىكتىرىلىپ، جىلجىمايتىن م ۇلىك سالىعى بولىپ ەسەپتەلە باستادى. «جەكە تۇلعالارعا ارنالعان سالىق دەگەنىمىز – ۇيگە، عيماراتقا، ساياجايعا، ورىنجايلارعا، باسقا دا قۇرىلىسقا سا­لىن­عان سالىق، ياعني جەكەمەن­شى­گىڭىزدە قانداي دا ءبىر جىلجىمايتىن م ۇلىك بولسا، ءسىز ونىڭ سالىعىن تولەۋگە مىن­دەتتىسىز. ال ەگەر قانداي دا ءبىر قۇرىلىس عيماراتىنىڭ تەڭ ۇلەستىك قاتىسۋشىسى بول­ساڭىز، سالىق ۇلەسىڭىزدىڭ كو­لەمىنە قاراي ەسەپتەلەدى. ەس­تەرىڭىزگە سالا كەتسەك، 2020 جىلدان باستاپ، كوپپاتەرلى ۇيلەردىڭ تۇرعىندارى جەر سالىعىنان بوساتىلدى، بۇل زاڭمەن بەكىتىلگەن. پاتەرىڭىز مەنشىگىڭزدە بولسا عانا جىلجىمايتىن م ۇلىك سالىعىن تولەيسىز»، دەيدى قارجى مي­نيستر­لىگىنىڭ مەملەكەتتىك كى­رىستەر كوميتەتى باسقارما باسشىسىنىڭ ورىنباسارى اينۇر سارتاەۆا. بۇدان بولەك، ەگەر پاتەر يەسىندە جەكە جەر ۋچاسكەسى بولسا، وعان سالىق تولەۋى كەرەك. ال جەر ۇيلەردىڭ مەنشىك يەسى ەكى سالىقتى (جەر مەن م ۇلىك سالىعىن) جالعىز تۇبىرتەكپەن تولەيدى.

مەملەكەتتىك كىرىس­تەر كو­ميتەتى قازاقستان­دىق­تاردى پاندەميا كەزىندە دەن­ساۋ­لىعىن قاتەرگە تىكپەي، سالىق­تى ۇيدەن شىقپاي-اق «E-Salyq Azamat» ءموبيل­دى قوسىم­شاسىمەن تولەۋگە شاقىرادى.

2020 جىلعا ەسەپتەلگەن سالىق «E-salyq Azamat» موبيل­دىك قوسىمشاسىنىڭ «الداعى تولەمدەر» سەرۆي­سىندە ورنالاستىرىلعان. ازا­­ماتتارعا الداعى سالىق سوماسىن تولەۋ مەرزىمىن الدىن الا بىلۋگە جانە دايىن رەكۆيزيتتەر بويىن­شا ءبىر مەزگىلدە تولەم جۇر­گىزۋگە بولادى. قارجى مينيستر­لىگى مەملەكەتتىك كىرىس­تەر كوميتەتىنىڭ دەپارتامەنت ديرەكتورى ازامات سادى­قوۆتىڭ ايتۋىنشا، ءموبيلدى قوسىمشاعا كىرۋ ءۇشىن ازا­ماتتىڭ ۇيالى تەلەفون ءنومى­رى ءموبيلدى ازاماتتار بازاسىندا (حقكو-دا) تىركەلۋى قاجەت. مۇنداي جۇيە جەكە دە­رەك­تەر قاۋىپسىزدىگىن قور­عاۋ ماقساتىندا ەنگىزىلىپ وتىر.

سالىق تولەمدەرى سون­داي-اق egov.kz پورتالىندا، بانكتەردىڭ ءموبيلدى قو­سىم­شالارىندا (Kaspi.kz، Homebank) بار. ەسكەرتە كە­تەتىن جايت، كوميتەتتىڭ جانە بانكتەردىڭ ءموبيلدى قوسىم­شالارىندا كورسەتىلىپ تۇرعان سالىق سوماسى دەربەس شوتتاعى ارتىق تولەمدى ەسكەرە وتىرىپ كورسەتىلگەن. سوندىقتان الدىن الا جىبەرىلگەن تولەمدەردىڭ سوماسى سالىق بەرەشەگى بولىپ سانالمايدى. بۇل سوما «E-Salyq Azamat»  ءموبيلدى قوسىمشاسىنىڭ «سالىق جانە الەۋمەتتىك تولەمدەر بويىنشا بەرەشەك تۋرالى مالىمەتتەر» سەرۆيسىندە كور­سەتىلمەگەن، دەيدى ا.سادىقوۆ.