تۋبەركۋلەز – جازىلاتىن دەرت

قوعام • 02 ناۋرىز، 2021

تۋبەركۋلەز – جازىلاتىن دەرت

100 رەت كورسەتىلدى

ەمى تابىلعانشا تالاي ادامنىڭ تۇبىنە جەتكەن بۇل اۋرۋ – تۋبەركۋلەز ميكوباكتەرياسى ادام اعزاسىنا تۇسكەننەن پايدا بولاتىنى بەلگىلى. بۇل – جۇقپالى جانە وتە قاۋىپتى كەسەل. باسقا ينفەكتسيالارعا قاراعاندا، ول سوزىلمالى بولعاندىقتان، ساقتاندىرۋ شارالارى جولعا قويىلماسا، جۇقتىرعان ادامدار سانى بىرتىندەپ كوبەيە بەرەدى.

Egemen Qazaqstan

سىرقاتتىلىق بەلگىلەرى بىردەن پايدا بولمايدى: جۇققاننان باستاپ، اۋرۋ بەلگىلەرىنە دەيىن بىرنەشە اي، جىلعا سوزىلۋى مۇمكىن. تۋبەركۋلەز قوزدىرعىشىن 1882 جىلى نەمىس عالىمى روبەرت كوح اشقانىن ەسكە سالا كەتۋ كەرەك. نەگىزگى تاراتۋشى – تۋبەركۋلەزبەن اۋىرعان ادام، ونىڭ قاقىرىعى. تۋبەركۋلەزبەن اۋىراتىن جانۋارلار، اسىرەسە ءىرى قارا مالدار. تۋبەركۋلەز اۋا-تامشىلارى ارقىلى جۇعادى: قاتتى سويلەگەندە، تۇشكىرگەندە، جوتەلگەندە بىرنەشە كىشكەنتاي بولشەكتەرى اۋاعا بولىنەدى، ول جىلىنا 10-15 ادامدى جۇقتىرۋى مۇمكىن. اۋا-شاڭمەن جۇعادى: شاڭمەن بىرگە تۋبەركۋلەز ميكوباكتەرياسى وكپەگە ءتۇسىپ، ساۋ ادام اۋىرىپ قالۋى مۇمكىن. اليمەنتارلى جولمەن: كوبىنەسە تۋبەركۋلەزبەن ءىرى قارا مالدار اۋىرادى. شوشقا، يت، تاۋىق، قوي جانە جىلقى سيرەك اۋىرادى. ادامعا اۋرۋ مالدىڭ سۇتىنەن جۇعادى.

تۋبەركۋلەز بارلىق ادامعا جۇعا بەرمەيدى، تەك نەگىزىنەن ىشىندە يممۋنيتەتى تومەندەگەن، ءالسىز ادامداردىڭ اۋىرىپ قالۋ قاۋپى جوعارى. قازىرگى تاڭدا بۇل كەسەلدىڭ الدىن الۋ شارالارىن ساقتاعان دۇرىس. تۋبەركۋلەز تاياقشاسى، اسiرەسە، وكپە تۋبەركۋلەزiنiڭ جۇقپالى (اشىق) تۇرiمەن اۋىرعان ادامنىڭ قاقىرىعىندا كوپ بولادى. الايدا، تۋبەركۋلەزدiڭ جابىق تۇرiمەن اۋىراتىن ناۋقاس فتيزياتر دارiگەردiڭ باقىلاۋىندا بولۋى كەرەك. ويتكەنi ول ءسال اۋىرىپ، كوڭiل كۇيi ناشارلاسا، ءتاننiڭ ينفەكتسياعا قارسىلاسۋى السiرەپ، تۋبەركۋلەزدiڭ بەلەڭ الۋى ىقتيمال. كوپ جاعدايدا تۋبەركۋلەزبەن حالىق اراسىندا ءالسىز ادامدار اۋىرادى. ولاردىڭ دەنىن ءبىلىمى تومەن، جۇمىس ىستەمەيتىن، بىراق جۇمىسقا قابىلەتتى 18 بەن 45 ارالىعىنداعى جاستار مەن جاسامىستار قۇرايدى. تۋبەركۋلەزدىڭ بەلگىلەرى: سالماق تاستاۋ، تەرشەڭدىك، كەۋدە قۋىسىنداعى اۋىرۋ سەزىمى، قان تۇكىرۋ، جالپى السىزدىك جانە تەز شارشاۋ، ۇزاق ۋاقىت بويى دەنە قىزۋىنىڭ كوتەرىلۋى.

تۋبەركۋلەز اۋرۋىنىڭ بەلگىلەرى بايقالعان جاعدايدا دەرەۋ جاقىن ماڭداعى ەمحاناعا نەمەسە اۋرۋحانا دارىگەرلەرىنە قارالىپ، قاقىرىق ءاناليزىن، تۋبەركۋلەز تاياقشالارىن انىقتاۋ ساراپتامالارىن جۇرگىزۋ جانە وكپەسىنە رەنتگەن جاساۋ قاجەت. قاجەتتى فتيزياتر مامانداردىڭ كەڭەسىن الىپ، دياگنوز دالەلدەنسە، قاجەتتى سحەمالار بويىنشا ەمدەلىپ، ال تۋبەركۋلەزگە كۇمان بولسا، ديسپانسەرلىك «و» توپتا قارالىپ، تەكسەرىلۋدەن كەيىن، ول ادامعا قاجەتتى قورىتىندى بەرىلۋى ءتيىس.

قازىرگى كەزەڭدە مەملەكەتتىك باعدارلامانى ورىنداۋدا تۋبەركۋلەزدىڭ الدىن الۋ، انىقتاۋ جانە ەمدەۋ، قاجەتتى قۇرالدار، دارىلىك زاتتاردى ساتىپ الۋ، ازاماتتىق جانە پەنيتەنتسيارلى سەكتورلار ماماندارىن وقىتۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋ شارالارى جولعا قويىلعان. مەملەكەتىمىزدە تۋبەركۋلەزگە قارسى قولعا الىنعان جۇمىستار ناتيجەلى دەۋگە بولادى. ەپيدەميالىق جاعداي تۇراقتالعان. سوڭعى جىلدارى ازاماتتار اراسىندا تۋبەركۋلەزدەن بولاتىن ءولىم-ءجىتىم كورسەتكىشتەرى تومەندەدى. تۋبەركۋلەزدى تەجەپ، اسقىندىرماي انىقتاۋ ءۇشىن وعان كۇمان تۋعىزعان ادامداردى جەدەل ادىسپەن (G-Xpert) تەكسەرۋدى قامتاماسىز ەتۋ، قاۋىپ-قاتەر توبىنداعىلاردى فليۋورادان وتكىزۋ، جۇقپالى ناۋقاستاردى جانە ولارمەن قارىم-قاتىناستا بولعان بالالارىن تولىق وقشاۋلاندىرۋ، ساناتوريالىق جاعدايدا اۋىرىپ جازىلعان ناۋقاستاردى وڭالتۋ، تۋبەركۋلەز ينفەكتسياسىنىڭ رەزەرۆۋارىن ازايتۋ ءۇشىن سوزىلمالى ناۋقاستارعا ينفەكتسيالىق باقىلاۋدى ساقتاي وتىرىپ، حوسپيس قۇرۋ جۇمىستارىن جالعاستىرۋ كەرەك ءارى بۇل جۇمىستار جۇيەلى جۇرگىزىلىپ كەلەدى.

ال سىرقات ادام ارقاشان دارiگەردiڭ بارلىق ۇسىنىسىن بۇلجىتپاي ورىنداپ، ەمدەلگەنi ءجون. دەر كەزiندە بايقالسا، تۋبەركۋلەزدەن تەز ايىعىپ كەتۋگە بولادى. ءدارى-دارمەكتەردى ءوز ۋاقىتىندا قابىلداعان ناۋقاستاردىڭ ايىعىپ كەتۋ مۇمكىندىگى زور.

تۋبەركۋلەزدىڭ ەمى اقىسىز جۇرگىزىلەدى. ەڭ باستىسى،تۋبەركۋلەز – جازىلاتىن اۋرۋ.

گۇلجاۋھار ساعىنتاەۆا،

ۇلتتىق فتيزيوپۋلمونولوگيا عىلىمي ورتالىعىنىڭ ءبولىم باسشىسى