يادرولىق قارۋعا تىيىم سالۋ تۋرالى شارتتىڭ كۇشىنە ەنۋىنە وراي ءسىم مالىمدەمە جاسادى

قازاقستان • 22 قاڭتار، 2021

يادرولىق قارۋعا تىيىم سالۋ تۋرالى شارتتىڭ كۇشىنە ەنۋىنە وراي ءسىم مالىمدەمە جاسادى

13 رەت كورسەتىلدى

قازاقستان يادرولىق قارۋعا تىيىم سالۋ تۋرالى شارتتىڭ (ياقتسش) كۇشىنە ەنۋىن قۇپتايدى.

2017 جىلعى 7 شىلدەدە بۇۇ-عا مۇشە 122 مەملەكەتتىڭ قولداۋىمەن قابىلدانعان شارت يادرولىق قارۋدى تولىق جويۋ جولىنداعى ماڭىزدى قادام بولىپ تابىلادى.

قازاقستان الەمدەگى ءتورتىنشى يادرولىق ارسەنال يەسىنەن يادرولىق قارۋسىزدانۋ جانە تاراتپاۋ سالاسىنداعى كوشباسشى ەلگە اينالعان مەملەكەت رەتىندە ياقتسش جوباسى بويىنشا كەلىسسوزدەر پروتسەسىنە بەلسەندى قاتىستى.

قازاقستاننىڭ ياقتسش-نى قولداۋ شەڭبەرىندەگى دايەكتى ءىس-قيمىلدارى سىرتقى ساياساتىمىزدىڭ بۇلجىماس باسىمدىقتارىنا جانە قر تۇڭعىش پرەزيدەنتى - ەلباسى ن.ءا.نازارباەۆتىڭ يادرولىق قارۋسىز الەم قۇرۋعا باعىتتالعان ماڭىزدى تاريحي باستامالارىنا نەگىزدەلگەن.

حالىقارالىق قۇقىقتىق سالادا ەلەۋلى كەمشىلىكتى جوياتىن مىندەتتى زاڭدىق كۇشى بار يادرولىق قارۋسىزدانۋ تاريحىنداعى العاشقى كوپجاقتى قۇجات سەمەي سىناق پوليگونىنىڭ جابىلۋىنىڭ 30 جىلدىعىندا كۇشىنە ەنىپ وتىر (جاپپاي قىرىپ-جويۋ قارۋىنىڭ ءۇش تۇرىنەن – يادرولىق، حيميالىق جانە بيولوگيالىق - تەك يادرولىق قارۋعا مىندەتتى زاڭدىق كۇشى بار تىيىم سالىنباعان). بۇل وقيعالار 29 تامىز حالىقارالىق يادرولىق سىناقتارعا قارسى ءىس-قيمىلدار كۇنىن مەرەكەلەۋ شەڭبەرىندە ءداستۇرلى تۇردە وتكىزىلەتىن «يادرولىق قارۋسىز الەم جانە جاھاندىق قاۋىپسىزدىك ءۇشىن نازارباەۆ سىيلىعىنىڭ» بيىلعى جىلى جوسپارلانىپ وتىرعان كەزەكتى ماراپاتتاۋ راسىمىمەن تۇسپا-تۇس كەلەدى.

نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ پوليگوندى جابۋ جونىندەگى تاريحي شەشىمى بۇكىل الەم بويىنشا يادرولىق سىناقتارعا تىيىم سالۋعا سەرپىن بەرىپ، يادرولىق سىناقتارعا جاپپاي تىيىم سالۋ تۋرالى شارتتىڭ (ياسجتسش) قابىلدانۋىنا، سونداي-اق، ورتالىق ازيادا يادرولىق قارۋدان ازات ايماق قۇرۋعا العىشارت جاسادى.

قازاقستان تولىق جانە جاپپاي يادرولىق قارۋسىزدانۋ يدەياسىنىڭ دايەكتى جاقتاۋشىسى بولا وتىرىپ، 2018 جىلعى 2 ناۋرىزدا ياقتسش-عا قول قويعان 57-ءشى مەملەكەت، ال 2019 جىلعى 29 تامىزدا بۇۇ حاتشىلىعىنا راتيفيكاتسيالاۋ قۇجاتىن ەنگىزگەن 26-شى مەملەكەت بولدى. 2019 جىلعى 3 شىلدەدە قر پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆ «يادرولىق قارۋعا تىيىم سالۋ تۋرالى شارتتى راتيفيكاتسيالاۋ تۋرالى» قر زاڭىنا قول قويدى.

بۇۇ باس اسسامبلەياسىنىڭ 74-ءشى سەسسياسىندا تۇڭعىش رەت مەملەكەت باسشىسى رەتىندە سويلەگەن سوزىندە پرەزيدەنت ق.توقاەۆ يادرولىق قارۋدان ازات الەمگە قول جەتكىزۋ ءبىزدىڭ ەلىمىز ءۇشىن باستى باسىمدىق بولىپ قالا بەرەتىنىن مالىمدەدى. «بۇل ۇمتىلىس بىزگە يادرولىق قارۋدى جويۋ جولىنداعى جاھاندىق قوزعالىستىڭ الدىڭعى شەبىندە بولۋعا مورالدىق قۇقىق بەرە وتىرىپ، قازاق حالقىنىڭ جالپىۇلتتىق بىرتەكتىلىگىنىڭ اجىراماس بولىگىنە اينالدى»، - دەپ مالىمدەدى پرەزيدەنت.

2020 جىلعى قىركۇيەكتە بۇۇ باس اسسامبلەياسىنىڭ مەرەيتويلىق سەسسياسىندا قازاقستان پرەزيدەنتى پاندەميا جاعدايىندا يادرولىق قارۋدى تاراتپاۋ جانە قارۋسىزدانۋ داعدارىسى ەلەۋلى سىن-تەگەۋرىندەردىڭ قاتارىندا قالىپ وتىرعانىن، ال «يادرولىق قارۋدى تاراتپاۋ رەجيمىنىڭ ەروزياسى ءبارىمىزدى وسال ءارى قاۋىپتى جاعدايعا ۇشىراتقانىن» ەرەكشە اتاپ ءوتتى.

وسىعان بايلانىستى قر تۇڭعىش پرەزيدەنتى - ەلباسى ن.ءا.نازارباەۆ يادرولىق قاۋىپسىزدىك جانە يادرولىق قارۋدان ازات الەم ءۇشىن جاھاندىق كوشباسشىلار اليانسىن قۇرۋ جونىندەگى باستاماسى اسا وزەكتى بولىپ قالا بەرەدى.

قازاقستان ياقتسش-نى امبەباپتاندىرۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن اتاي وتىرىپ، بۇۇ-نىڭ 100-جىلدىعىنا، ياعني 2045 جىلعا دەيىن پلانەتامىزدى يادرولىق قارۋدان ازات ەتۋ ماقساتىندا مەملەكەتتەردى شارتقا قوسىلۋعا شاقىرادى.

كۇننىڭ ماڭىزدى جانە وزەكتى جاڭالىقتارىن «ەگەمەن قازاقستان» تەلەگرام كانالىنان وقىڭىز