ەكونوميكا • 20 قاڭتار، 2021

قايتا وڭدەلگەن اليۋمينيگە مۇقتاج

جەر بەتىندە ەڭ كوپ تارالعان مەتالل سانالاتىن اليۋميني – ونەركاسىپكە قاجەتتى نەگىزگى شيكىزات. بۇل مەتالل بوكسيتتەن الىنادى. ال قازاقستان بوكسيت قورى بويىنشا الەمدە 12-ورىنعا يە. ونىڭ بىزدەگى قورى شامامەن 365 ملن تونناعا تەڭ. سويتە تۇرا، قازاقستان جوعارى دەڭگەيدە قايتا وڭدەلگەن اليۋمينيگە مۇقتاج.

فارحات قايرات ۇلى

ءبىزدىڭ ەل وڭدەلگەن اليۋميني ونىمدەرىن شەتەلدەن يمپورتتايدى. ساۋدا جانە ينتەگراتسيا مينيسترلىگىنىڭ رەسمي مالىمەتىنە سۇيەنسەك، 2020 جىلعى قاڭتار-قازان ارالىعىندا اليۋميني قاپتامالارىنىڭ يمپورتى 32،4 ملن اقش دوللارىن قۇراعان. بۇل 2019 جىلدىڭ سايكەس كەزەڭىمەن سالىستىرعاندا 6،1 پايىزعا از. سول سەكىلدى اليۋميني سىمىنىڭ يمپورتى 20،2 ملن اقش دوللارىنا تەڭ بولعان. اتالعان كورسەتكىش ءبىر جىل بۇرىنعى دەڭگەيدەن 11،5 پايىزعا جوعارى. شەتەلدەن اكەلىنەتىن مەتالل كونسترۋكتسيالاردىڭ يمپورتى دا 14،2 پايىزعا ۇلعايىپ، وتكەن جىلدىڭ قاڭتار-قازانىندا 18 ملن اقش دوللارىن قۇرادى.

ساراپشىلاردىڭ ايتۋىنشا، يمپورتقا تاۋەلدىلىكتىڭ بىردەن-ءبىر سەبەبى – ەل ىشىندە ءوندىرىس ورىندارى جەتىسپەيدى. قازاقستاندا باستاپقى اليۋميني وندىرەتىن جالعىز كاسىپورىن بار. بۇل – پاۆلودارداعى قازاقستان ەلەكتروليز زاۋىتى.

«قازاقستان ەلەكتروليز زاۋىتى» اق دەرەكتەرىنە سۇيەنسەك، 2019 جىلى كاسىپورىندا 263 مىڭ توننادان استام باستاپقى اليۋميني وندىرىلگەن. ءونىمنىڭ 90 پايىزعا جۋىعى ەكسپورتقا كەتەدى ەكەن. نەگىزگى ساتىپ الۋشىلار – تۇركيا، گرەكيا، وزبەكستان جانە گرۋزيا. جالپى، زاۋىت ىسكە قوسىلعان ساتتەن باستاپ 2،5 ملن توننادان استام باستاپقى اليۋميني وندىرگەن.

«قازاقستاندا جوعارى دەڭگەيدەگى قايتا وڭدەۋ ونىمدەرى ءوندىرىسىن ۇيىمداستىرۋ ۇزاق ۋاقىتتى الادى جانە كوپ شىعىندى تالاپ ەتەدى. ياعني، ەكسپورتقا شىعارۋ ءۇشىن كولىك شىعىندارى، بىلىكتى ماماندار مەن تەحنولوگيالاردىڭ جەتىسپەۋشىلىگى سەكىلدى ماسەلەلەر قولبايلاۋ. الايدا ول ءوزىن تولىعىمەن وتەيدى. قازاقستان اۋماعىندا ماشينا جاساۋ، ەلەكتروندى ونەركاسىپ سالالارىنىڭ الەمدىك دەڭگەيدەگى الىپتارى ءۇشىن جيىنتىقتاۋىشتار مەن بولشەكتەر ءوندىرىسىن ۇيىمداستىرۋ ۇلكەن الەۋەتكە يە. سونىمەن بىرگە ءوندىرىس بارىسىندا اليۋميني كومپونەنتتەرى كوپ قولدانىلاتىن IT ونىمدەرى، ەلەكتروموبيلدەر جانە جاسىل تەحنولوگيالارعا دا باسىمدىق بەرىلۋى كەرەك»، دەپ حابارلادى ساۋدا جانە ينتەگراتسيا مينيسترلىگى.

سوندىقتان قازاقستاندا ءاليۋمينيدىڭ جوعارى دەڭگەيدە وڭدەلگەن ءوندىرىسىن قامتاماسىز ەتۋ قاجەت. سەبەبى قازاقستان قازىردىڭ وزىندە نەگىزگى ۇلەسى شەتەلدەن جەتكىزىلگەن اليۋمينيدەن جاسالعان بولشەكتەر قۇرايتىن ونىمدەر ەكسپورتىن جانداندىرۋدا. ماسەلەن، 2020 جىلدىڭ ون ايىندا ەلىمىزدە قۇراستىرىلعان جەڭىل اۆتوموبيلدەردىڭ ەكسپورتى 98 ملن اقش دوللارىن قۇراعان نەمەسە 5 422 كولىك شەتەلدىكتەرگە ساتىلعان. بۇل 2019 جىلدىڭ سايكەس كەزەڭىمەن سالىستىرعاندا 2،7 ەسە كوپ. سونداي-اق جىلجىمالى قۇرام بولىكتەرىنىڭ ەكسپورتى وتكەن جىلدىڭ قاڭتار-قازانىندا 88،9 ملن اقش دوللارىنا تەڭ بولدى. ءبىر جىل بۇرىنعى جاعدايمەن سالىستىرعاندا ءوسىم 82،3 پايىزدى قۇراعان.

كۇننىڭ ماڭىزدى جانە وزەكتى جاڭالىقتارىن «ەگەمەن قازاقستان» تەلەگرام كانالىنان وقىڭىز