Ұлыбританияның экс-Премьер-министрі Маргарет Тэт­чер­­дің кезінде айтқан: «Қазір жа­­­һан­дық саясатта 5-6 ірі және ық­палды саясаткер бар. Со­лар­­дың бірі – Нұрсұлтан Назар­­баев. Мен оған сенемін және оның барлық бастамаларын қол­даймын» деген сөзінің құнды­лығына тағы да көзіміз жете түседі.

Шындығында, әлемнің саяси картасында жаңадан пай­да болған жас мемлекет Қазақ­стан­ның Тұңғыш Президентінің бас­шылығымен, бірегей тұлға­сымен және биік беделінің арқасында әлемдегі беделді әрі орнықты елге айналды.

Қазақстан Президенті Қ.Тоқаев «Та­ри­хи тұлға тағы­лы­мы» атты мақаласында Ел­ба­сы­ның қайраткерлік қасие­тіне тоқ­тала отырып, «Тарих жолы тақ­тайдай тегіс, түзу бола бер­­мейді. Бұрылысы мен қал­тары­­сы жиі кездесетін дәуірдің сын­­­шысы да көп. Ал нақты әрі ба­тыл іс-әрекетке бара алатын адам­дар сирек. Мұндай тұлғалар тарих­ты түзеді, жаңа заманды алға жете­лейді. Міне, Нұр­сұл­тан Әбіш­ұлы – осындай айрықша ерік-жі­гері­мен ертеңгі көкжиек­ке ба­тыл қа­рай білген бірегей ре­фор­­матор, әлем мойын­­даған мем­­лекет қайраткері. Ол – тәуел­­­сіз елдің төл тарихын өз қолы­мен жа­саған тегеурінді тұлға! Ел­ба­сымыз әлем­нің ең азулы ел­дерінің басшылары мен саяси қай­рат­керлері құрмет тұта­тын биік­ке көтеріліп, еліміз халы­қ­­­ара­лық қоғамдастықтың белді де беделді мү­шесіне айналды. Бұл – күрмеуі қиын күр­­д­елі кездерде халықты ауыз­бір­шілік пен татулыққа жұмыл­ды­рып, ескі түсініктен нарық­тық қоғам­ға өткізген және әлем­дік эко­но­­ми­каның белсенді қатысу­шы­сына айналдырған Нұрсұлтан Назар­баев фе­номені» деп үлкен тебі­реніспен атап өтті.

Ойланып қарасақ, Нұрсұлтан Назарбаев­тың лауазымындағы «Тұң­ғыш» сө­зінің түп-төркіні мен тарихи маз­мұны да тереңде жатыр. Біріншіден, «Жол­бас­шы»­ ұғымымен үндеседі. 1991 жылы Қазақ­стан халқын не күтіп тұр­ғанын бол­жай алмайтын кезеңде Елбасы елді да­мыту жолдарын айқындаудың алғашқы батыл қадамдарын жасады. Тыңға түрен са­лудың қаншалықты қия­мет екенін тек «Тұң­ғыш» қана біле­ді, «Тұңғыш» қана түсінеді.

Қазіргі сәтте «Тұңғыш» сөзі «Қазақ­стан жолы» ұғымымен де тығыз байланыстырылады, яғни бұл – Семей ядролық поли­гоны­­ның жабылуы, бұрынғы ке­ңес­тік республикалардың ыды­­р­ауы кезе­ңін­де жариялан­ған Еу­ра­з­ия­лық идея, Әлем­дік дәс­­­тү­р­лі діндер лидерлерінің съезі, Азия­дағы өзара іс-қимыл және сенім шаралары жөнін­дегі ке­ңес, сондай-ақ бүкіл әлем күт­­кен ЕҚЫҰ саммиті және қазір­дің өзінде іске асырылған «Қазақ­стан-2030» стратегиясы, ЭКСПО-2017, тағы басқа шара­лардың төл шежіресі.

«Тұңғыш» сөзінің тағы бір мағынасы – «бірінші болу», яғни «Көшбасшылық». Тәуелсіздік­тің барлық кезеңінде нысанаға дәл тиетін сөздер мен идеялар таба білу, адамдарды топтастыру және соңынан ерте білу – бұның барлығы Елбасының сая­­си қолтаңбасының айрықша бел­гісіне айналды.

«Тұңғыш» сөзін – «жеңімпаз, чемпион» деп те қарастыруға болады. Өйткені жеңіске жету – саясаткердің айрықша өнері және көшбасшының ең маңызды қасиеті.

Қазақстан өзінің осындай көп қыр­лы, сан салалы, бесаспап тұң­ғыш Көш­бас­шысымен ас­қар асулар мен биік белестерді бағындырды.

Қазір отыз жыл артқа шегініп, Тәуел­сіздік шежіресіне үңілгенде азаттық алған Қазақстанның аяққа тұрып кетеріне күмән­данған, сынай қарағандардың көп бол­ғаны еске түседі. Керісінше, тілеулес болған, жанашырлық танытқан және даң­қы артқан Қазақ елін өз көзімен көруге асыққан, Ел­ба­сы­мен кездесуге құш­тар мем­ле­кет басшылары да жетер­лік еді. Солардың бірі Қазақ­с­тан тәуел­­сізді­гін жариялаған­да таң­­ның атқанын күт­пей, сол күні ең бірінші құттықтаған сол уа­қыт­тағы Түркия Респуб­ли­­­к­а­с­ы­ның­ Президенті Тұрғыт Өзал-тұғын. Түр­кия басшысы ал­ғаш­­қы­­лардың бірі бо­лып елі­мізге ар­­найы сапармен келіп, Елбасы­­мен бірге Алматы қала­сын­дағы тұң­­ғыш 5 жұлдызды «Анкара» қонақ­үйі­нің іргетасын қалады. Қожа Ахмет Ясауи кесе­несіне зия­рат етіп, Түркістан қа­ла­­сын­дағы Халықаралық қазақ-түрік уни­­вер­­ситетін ашу туралы ке­лі­сімге қол қойды.

Ататүріктің «Біздің көршіміз, Кеңес­ Одағы күндердің күні құлайды. Бірақ ол жер­де біз­дің қандас бауырларымыз бар.­ Біз олармен байланысты үзбеуі­міз ке­рек. Біз соған дайын болуға тиіс­піз. Тіл де­ген – бір көпір, та­рих – бір көпір, мәде­ниет­ деген – бір көпір, осы көпір­лерді құ­­лат­­­пауымыз қажет. Сол ба­уыр­­­лары­мыз­бен біз өте жа­қын қа­рым-қатынаста бо­луға мін­дет­тіміз», деген аманаты жүзеге асты.

Қазақстан Республикасы Пре­зи­денті­ Протоколын басқар­ған жылдары Нұр­сұлтан Әбіш­ұлы­ның күн демей, түн демей жұмыс істеп, Қазақстан атты жас мемлекетті әлемдік қауым­дас­­тыққа енгізу жолындағы тынымсыз­ сәттеріне сан мәр­те куә болдым. Тіпті ресми кездесулерден кейін де күрделі келіссөздер жүргізіп, жеке сыйластығы мен достығының ар­қа­сында қиюы қашқан мәселелердің қи­сы­нын келтіретін. Алайда алпауыт ел­дердің басшыларына сөзін өткізу, ортақ шешімге, мәмілеге келу, оларды ел бо­лашағына сен­діру оңай еместігін байқай­тын­быз. Мемлекет лидерінің иығы­на түскен жүктің зіл-батпан ауыр­лығы мен тарихи жауапкершілігі бізге де сезілетін.

АҚШ-тың бұрынғы Прези­денті Джордж Буш бір сөзінде Қазақстанның саяси және эко­номикалық реформаларда үлкен табыстарға қол жеткізгенін айта келе, бұл жетістіктер Елбасының маңдай терінің ақталғанын көр­сететінін атап өткен еді.

Қазіргі таңда тәуелсіздікті біз­бен қатар алған 15 одақтас мем­­лекеттің саяси жағдайы мен экономикалық дамуына, халық­аралық аренадағы абырой-бе­делі мен халқының тұрмысына қарап, Елбасы еңбегінің шын мәнінде өтелгеніне және бүгінгі ұрпақ жемісін көріп отырғанына қуанамыз.

Әсіресе Қазақстанның Түр­кия­дағы Төтенше және өкілет­ті елшісі қызметімде бауырлас Түркия Республикасының бар­ша саясаткерлері мен сарап­шы­­лары, іскер азаматтары Ел­ба­сы­мызды түрік ұлтын төрге шы­ғарған Ататүрікпен салыстырып, түркі әлемінің данагөйіне, мақ­та­нышына балап жататынын жиі естідік.

Жалпы, туыстас елдер Тұң­ғыш Президентіміздің «Ақ теңіз­ден Алтайға дейінгі үлкен кеңіс­тікте өмір сүріп жатқан түркі ха­лық­тары 200 миллионға жуық. Олар бірігіп, тату болып, ынты­мақ­тастығын арттырса, өзд­ерін әлемге әбден таныта алады» деген ұстанымын айрықша қастерлейді.

2016 жылғы Түркия мен Ресей ара­сындағы дағдарыста ара­ға­йын­дық жасап, бітімгерлік таны­туы осы жағдайға алаң­дап отырған жан-жақтағы жұрт­шы­лық­тың күпті көңілін басып, керісін­ше сенімін еселеп өсіріп жіберді. Бауыр­лас халықтың был­тыр Түркітілдес мем­лекет­тер ынтымақтастығы кеңесі­­­нің өмір бойғы құрметті төрағасы мәр­тебесін беруі – Елба­сының саяси және тарихи рөлін талассыз мойындауы деп қабылдауға болады.

Тұңғыш Президентіміз­дің Жар­лы­ғымен Түркістан облы­сының құры­лып, киелі Түр­кі­стан қаласының қайта жаң­ғыруы да – түркі дүниесін елең ет­кізген өзгерістің бірі. Елбасы­мыз­дың ұзақ жылдан бері «Түркістан – түркі дүниесінің орталығы болуы тиіс» деген ой-пікірінің біртіндеп орындалып, аз ғана уақыттың ішінде тұрғызылған көркем шаһар түгел түркінің төріне, рухани орталығына айналар күн алыс емес. Алдағы жылға жоспарланған Түркістанда өтетін Түркітілдес елдердің саммиті Ор­талық Азия елдерінің интегра­циясын бекемдей түспек. Қазір­дің өзінде халықаралық сарапшы­лар Еуразияның кіндігінде орна­лас­қан Қазақстанды геосаяси және стра­тегиялық тұрғыдан түркі дү­ниесі қауіпсіздігінің кепі­лі деп санайды. Еуропа және Қытай арасындағы негізгі тран­­зит­тік дәліз ғана емес, батыс пен шығысты, солтүстік пен оң­түстікті байланыстырып отыр­ған шешуші ел деп есеп­тей­ді. Өйткені Н.Назарбаев сая­саты көрші мемлекеттердің де мүд­десін көздеп, күрмеуі көп ай­мақ­тық және халықаралық ахуал­дың шешуші алаңына ай­нал­дырды. Сондықтан болса керек, шетелдік саясаткер­лер Н.На­зарбаевты түркі Еуразия­лы­ғының аса көрнекті идеологі деп бағалайды. Тіпті алыс-жақын шет мемлекеттердің қай-қай­сында қақтығыс орын ала қалса, біздің Елбасы не дейді деп әуелі әліптің артын бағатын үрдіс қалыптасты. Татулықты ту еткен Қазақстанның ішкі тұрақтылығы мен айрандай ұйыған ынты­мағына қызығатындар көбейді.

Кезінде БҰҰ Бас хатшысы Кофи Аннан­ның «Қазақстан – ТМД мемле­кет­терінің ішінде ауызб­ірлігімен, татулы­ғымен ерек­шеленеді. Сондай-ақ бұл мемлекетте экономикалық өсу байқалады. Қазақстан түрлі ұлт өкілдері тату-тәтті өмір сүретін мемлекеттің үлгісіне айнала алады. 1991 жылы Қазақстанның ядролық қарудан өз еркімен бас тартуы және сынақ полигонын жабуы ядролық қарусыздандыру мен оны таратпау бо­йынша жа­һан­дық талпыныстарға елеулі үлес қосты» деп берген бағасы мен артқан сенімі шындыққа айналды.

Елбасы сыртқы саясатпен қатар, елдегі тұрақтылық пен эт­нос­аралық келі­сімді басты наза­рда ұстап келеді. Өткен жылы елімізге ресми сапар­мен кел­­ген Еуропадағы қауіпсіз­дік және ын­тымақтастық жөніндегі ұйымға қа­ты­сушы мемле­кет­тердің тұрақты өкіл­дері Қазақстан халқы Ассамблеясы жұ­мысымен танысып, таңғалыстарын жасыра алмады.

Делегация құрамында Ауған­стан, Албания, Аустрия, Бельгия, Эстония, Венгрия, Ислан­дия, Италия, Литва, Чер­но­гория, Португалия, Румыния, Ресей, Сербия, Словакия, Испа­ния, Швеция, Тәжікстан, Өзбек­стан секілді 20-ға жуық елдің өкіл­дері болды. Олар кетерін­де Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев­тың бейбітшілік пен толерант­­тылық моделін үлгі ете отырып, Қазақстан хал­қы Ас­сам­б­леясының қыз­меті мен құ­ры­лы­мын өз елдерін­де енгізу туралы бастама көтере­тіндік­терін жеткізді. Сонымен қатар Қазақ­стан халқы Ассам­блея­сының қыз­метін Еуразия кеңістігінде кең насихаттайтындықтарын айта келе, ЕҚЫҰ-ға қатысушы мемлекеттер үшін Н.Ә.Назарбаевтың бірегей моделі ең тиімді жол екенін жеткізді. Жақында Ресей президенті Владимир Путиннің «Ресей халқы Ассамблеясын» құру туралы Жарлыққа қол қоюы – Қазақстанның Тұңғыш Пре­зиденті Н.Ә.Назарбаевтың бей­бітшілік пен келісім саясатын үз­дік деп танып, үлгіге алуы деп есеп­теуге толық негіз бола алады.

Биылғы Ассамблеяның 25 жыл­дығының басты оқиғасы – Нұр­сұлтан Назарбаевтың төраға­лығымен өткен Ассамблея Кеңесі болды. Елбасы Қазақ­стан халқы Ассамблеясының Төрағасы ретінде тәуелсіздіктің бүкіл кезе­ңіндегі бірлік пен келісім саясатын сараптап берді.

«Ассамблея азаматтық қо­ғам­ның әмбебап құрылымы­ның барлық үздік сипаттама­сына ие болып, достық, бейбіт­шілік, тыныштық пен сенім – Қа­зақ­станның қоғамдық өмірі­нің ажырамас бөлігіне айналуы үшін маңызды үлес қосты. Тәуел­сіз­дігіміздің дамуы мен ұлттың қа­лыптасуының жолында дәл осылар негізгі алғышарт болды», деп атап өтті. «Отбасының амандығы, бірлік, қонақжай­лық және еңбексүйгіштік, ын­тымақ пен құрмет, бір-бірімізді қол­дау­ға және өзара көмекке дайын болу» сияқ­ты Қазақстан халқы­ның ортақ құн­дылықтарына тоқ­талды. «Рухани жаңғыру» бағ­дар­ламасының жаңа жағ­дайға сай хал­қымыздың санасын, ақыл-ойын, өмір салтын өзгертуге, жаңғыртуға бағытталғанына баса мән берді.

Мемлекеттік тіл этностарды бірік­тіруші және ұйыстырушы фактор ретінде Ассамблея Кеңе­сінде қарастырылған не­гізгі мәселелердің бірі бол­ды. Ал­қалы жиында ана тілімен қатар мемлекеттік тілді еркін меңгерген түрлі этнос өкілдерінің сөз сөйлеуі мемлекеттік тіл­дің мәрте­бесін асырып, Ассам­блеяның осы бағыттағы нәтижелі жұмысын көрсетті.

Елбасы Түркістан облысының Арыс және Мақтаарал аудандарына, пандемия кезінде аз қам­тыл­ған отбасыларға, дәрігерлер­ге, мектеп оқушыларына этно-мәдени бірлестіктердің көрсет­кен көмегін мысалға келтіріп, Ассамблея­ның әлеуметтік рөлін де назардан тыс қалдыр­мады. Қоғамдық келісім мен бірлік­тің қазақстандық үлгісін одан әрі жетіл­дірудің стратегиялық бағыттарын бел­гіледі. «Жаңа жағ­дайдағы Қазақстан: іс-қи­мыл кезеңі» Жолдауын іске асыруда Қа­зақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев­ты толығымен қолдайтынын жеткізді.

Тұңғыш Президент «Отанға деген сүйіспеншілігімізді үнемі қастерлеп отыру, оның тари­хи тағдыры үшін ортақ жауап­кер­шілігімізді нығайту» қа­жеттігін тапсырды.

Бұл Ассамблея Кеңесін аса маңызды саяси оқиғаға айналдырды және Қазақ­станның Тұңғыш Президенті – Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың елдегі этносаралық үдерістер қарқынын жіті қадағалайтынын және өзінің «кеменің қай жағалауға бет алға­нын» білетінінің тағы бір айқын дәлелі болды. Мұны Ассамблея Кеңесінің барлық қатысушылары ерекше сезінді, әр облыстан келген спикерлер Елбасына Қазақ­станның өркендеуі үшін жасаған барлық іс-әрекеттері үшін шынайы алғыстарын білдірді.

Тұңғыш Президент күні еліміздің барлық азаматтары осы ризашылыққа қосылады және Елбасына ұзақ өмір, Қазақ­стан халқына қызмет ету жолында күш-қуат тілейді.

Елбасы өткен жылы Прези­дент­тік өкілеттігін тоқтат­қанымен, ел өмірінен алыстамай, мемлекет басқару ісіндегі мол тәжірибесімен бөлісіп, әр саланы жіті бақылап, осылай бағыт-бағдар беріп отырғаны – нағыз кемеңгерліктің көрінісі. Ал Қазақстан Республикасы­ның Тұңғыш Президенті күні – жыл са­йын Елбасының саяси фено­мені мен көшбасшылық тұлғасын айшықтай түсуге және өскелең ұрпаққа тарихи та­ғы­лымын та­ны­туға жол ашады.

Жансейіт ТҮЙМЕБАЕВ,

Қазақстан халқы Ассамблеясы Төрағасының орынбасары – Президент Әкімшілігі ҚХА хатшылығының меңгерушісі